Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Trí não khỏe mạnh ở người cao tuổi

Già đi không đồng nghĩa với việc bạn sẽ tự động bị suy giảm trí nhớ và các hoạt động tư duy. Có rất nhiều điều bạn có thể làm để giữ cho trí não khỏe mạnh. Thường xuyên hoạt động thể lực cùng một chế độ ăn khỏe mạnh và các bài tập trí óc có thể làm hạn chế nguy cơ cho não bộ và suy giảm trí nhớ.

Trí não khỏe mạnh ở người cao tuổi

Những nguyên nhân phổ biến ảnh hưởng đến chức năng não bộ người cao tuổi

Các loại thuốc đang sử dụng và tình trạng bệnh tật khi về già có thể góp phần vào sự suy giảm các khả năng của trí óc. Người cao tuổi thường sử dụng thuốc cho các bệnh mạn tính nhiều hơn người trẻ tuổi. Trong một số trường hợp, một thuốc (hoặc sự kết hợp của nhiều thuốc) có thể ảnh hưởng đến chức năng não bộ của bạn.

Một số bệnh phổ biến ở người cao tuổi như Alzheimer cũng có thể là nguyên nhân cơ bản dẫn đến giảm các chức năng của não bộ. Hãy để bác sĩ kiểm tra liệu các thay đổi nhận thức, như suy giảm trí nhớ, có phải là tác dụng phụ của thuốc hoặc liên quan đến các bệnh mạn tính hoặc nhiễm trùng nào hay không.

Những thay đổi ở não bộ người cao tuổi

Những thay đổi thường thấy ở não bộ khi một người già đi bao gồm:

  • Chất béo hoặc các chất lắng đọng tích tụ lại trong các tế bào não (nơron) sẽ làm giới hạn chức năng của chúng.
  • Các nơron già đã chết không được thay thế.
  • Giảm thiểu nơron cũng có nghĩa kích thước của não sẽ nhỏ đi khi tuổi cao.
  • Thông tin giữa các nơron sẽ chuyển đi chậm hơn.

Một bộ não đã trở nên nhỏ hơn và nhẹ hơn khi cao tuổi vẫn có thể có chức năng giống như những não bộ của người trẻ. Ví dụ như việc rèn luyện não bộ ở người già có thể tạo ra những liên kết mới giữa các nơron. Khả năng về trí óc có thể được "chia sẻ" bởi rất nhiều phần khác nhau của não bộ. Vì vậy, khi một vài nơron chết đi, vai trò của chúng sẽ được chuyển sang những nơron khác.

Hoạt động thể lực là rất quan trọng đối với một trí óc khỏe mạnh

Một số bệnh có thể ảnh ưởng đến các chức năng của não bộ, chẳng hạn như đột quỵ, có liên quan đến chế độ ăn, béo phì và việc lựa chọn một lối sống tĩnh tại. Giữ cho cơ thể năng động là điều tất yếu nếu bạn muốn có một trí óc nhanh nhạy.

Luyện tập thường xuyên có khả năng cải thiện trí nhớ, khả năng suy luận và thời gian phản xạ.

Một số gợi ý có thể giúp đỡ bạn:

  • Luyện tập mức độ vừa phải khoảng 30 phút mỗi ngày sẽ tăng lượng oxy cung cấp cho não bộ. Điều này đồng nghĩa với việc nhịp tim của bạn sẽ tăng lên mức mà bạn vẫn có thể nói chuyện nhưng không thể hát. Bạn không phải tập luyện 30 phút liên tục mỗi ngày mà có thể chia nhỏ 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 10 phút, điều này sẽ tạo ra những lợi ích tuyệt vời đối với sức khỏe.
  • Tránh hút thuốc và uống quá nhiều rượu.
Thực phẩm lành mạnh cho một trí óc khỏe mạnh

Dinh dưỡng tốt giúp não bộ của bạn ở trong một trạng thái tốt. Một số lưu ý để có một chế độ ăn uống lành mạnh:

  • Hãy đảm bảo rằng chế độ ăn của bạn có chứa đầy đủ chất dinh dưỡng và vitamin.
  • Ăn một chế độ ăn cân đối các thành phần glucid - lipid - protid và tránh các chế độ ăn rất ít glucid vì glucose là nguồn năng lượng duy nhất của não bộ.
  • Hãy ăn nhiều rau và hoa quả hơn.
  • Ăn ít các thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là các thực phẩm chứa nhiều chất béo no (như bánh qui, bánh kem, đồ ăn nhanh), đồ ăn và đồ uống nhiều muối, thực phẩm chứa nhiều đường.
  • Uống đủ nước theo nhu cầu, phù hợp với tình trạng cơ thể và cường độ vận động.

Cải thiện khả năng của trí não

Suy giảm trí nhớ có thể được cải thiện từ 30 đến 50% bằng cách rèn luyện trí óc. Não bộ cũng giống như một loại cơ, nếu bạn không thường xuyên rèn luyện, nó sẽ trở nên yếu đi.

Bạn có thể làm thử theo một số gợi ý sau:

  • Có một cuộc sống hòa nhập vào xã hội và hãy tham gia vào thật nhiều các cuộc hội thoại hào hứng.
  • Đọc sách, báo, tạp chí.
  • Chơi những trò chơi cần suy nghĩ như trò chơi xếp chữ, chơi bài,...
  • Hãy tham gia các khóa học với các lĩnh vực mà bạn thấy hứng thú.
  • Tạo ra những sở thích mới.
  • Học một ngôn ngữ mới hoặc học nhảy.
  • Chơi các trò chơi liên quan đến từ ngữ.
  • Chơi những trò chơi thử thách trí tuệ và trí nhớ, chẳng hạn như chơi cờ.
  • Xem các chương trình hỏi đáp trên truyền hình và cùng trả lời với những người chơi.
  • Thử các  sở thích như làm mộc vì chúng có thể cải thiện  nhận thức về không gian của não bộ.
  • Hãy kiểm soát stress bằng thiền, tập luyện và thư giãn. 
  • Bạn cũng có thể giữ cho trí nhớ của bạn được sắc nét bằng cách ngủ đủ giấc và điều độ.

Tăng cường trí nhớ

Có một trí nhớ tốt là một kĩ năng có thể rèn luyện được. Một số cách để bạn có thể cải thiện trí nhớ của mình ở bất kì độ tuổi nào là:

  • Hãy dành sự tập trung vào vấn đề bạn muốn ghi nhớ. 
  • Sử dụng các cách kích thích trí nhớ như kỹ thuật liên hệ và hình dung. Ví dụ như liên kết cái tên mà bạn muốn nhớ với một hình ảnh nào đó trong tâm trí.
  • Luyện tập sử dụng trí nhớ. Chẳng hạn, cố gắng nhớ một danh sách ngắn như danh sách mua sắm. Sử dụng các cách kích thích trí nhớ để giúp bạn nhớ được từ món đồ này sang món đồ khác. 

Sức khỏe ảnh hưởng đến chức năng não bộ như thế nào?

Già đi không phải lúc nào cũng có nghĩa là bộ não không còn hoạt động tốt như trước nữa. Tuy nhiên, có một số vấn đề phổ biến ở người cao tuổi có thể anh hưởng đến chức năng não bộ, bao gồm:

  • Xơ vữa động mạch
  • Bệnh Alzheimer
  • Trầm cảm
  • Đái tháo đường
  • Bệnh tim mạch
  • Thuốc - các thuốc được kê đơn cần được kiểm tra lại thường xuyên để tránh các tác dụng không mong muốn, và cần ngừng uống thuốc khi không cần thiết nữa.
  • Dinh dưỡng kém và thiếu vitamin
  • Bệnh Parkinson
  • Đột quỵ

Bạn có thể kiểm soát những yếu tố khác ảnh hưởng đến chức năng não bộ bằng cách:

  • Luôn năng động
  • Ăn các thực phẩm tốt cho sức khỏe và uống đủ nước.
  • Luôn theo dõi các tình trạng bệnh tật như cao huyết áp, cholesterol và tiểu đường.
  • Kiểm soát các loại thuốc của bạn.

Tìm kiếm sự giúp đỡ ở đâu

  • Bác sĩ lão khoa
  • Bác sĩ chuyên khoa thần kinh

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những lời khuyên khoa học giúp bạn chống lại chứng sa sút trí tuệ

CTV Thu Hiền - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Better Health
Bình luận
Tin mới
  • 18/09/2025

    5 loại quả mùa thu tốt cho người bị táo bón

    Mùa thu mang đến cảm giác mát mẻ và hương vị ngọt ngào của nhiều loại quả chín mọng. Có một số loại quả mùa thu rất tốt cho người bị táo bón vì chúng chứa nhiều chất xơ, nước và các hợp chất tự nhiên tốt cho đường ruột.

  • 18/09/2025

    Viêm khớp dạng thấp: Dấu hiệu, biến chứng và phương pháp điều trị

    Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý tự miễn mạn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh không chỉ gây đau đớn ở các khớp mà còn có thể lan rộng đến các cơ quan khác như tim, phổi, mắt, và da.

  • 17/09/2025

    8 tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày

    Quả lựu giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất có thể giúp tăng cường sức khỏe một cách đáng ngạc nhiên. Tìm hiểu những tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày.

  • 17/09/2025

    6 Nguyên nhân gây teo dương vật và cách khắc phục

    Tình trạng dương vật bị teo nhỏ một chút khi bạn già đi do sự suy giảm sản xuất testosterone không hiếm gặp, nhưng có những nguyên nhân khác có thể xảy ra bao gồm béo phì, phẫu thuật tuyến tiền liệt, điều trị ung thư tuyến tiền liệt và các tình trạng như bệnh Peyronie. Mặc dù bạn không phải lúc nào cũng tránh được tình trạng teo dương vật nhưng có những điều bạn có thể làm để ngăn ngừa hoặc điều trị một số nguyên nhân nhất định.

  • 16/09/2025

    Trẻ trên 5 tuổi có cần bổ sung vi chất không?

    Với trẻ trên 5 tuổi, việc bổ sung vi chất vẫn vô cùng cần thiết, bởi đây là độ tuổi vàng để phát triển thể chất, trí tuệ và hình thành nền tảng sức khỏe lâu dài.

  • 16/09/2025

    Phải mất bao lâu để thấy được kết quả khi tiêm Botox?

    Botox (onabotulinumtoxinA) bắt đầu có hiệu lực trong vòng hai đến năm ngày sau khi bạn tiêm. Tuy nhiên, có thể mất đến vài tuần để bạn thấy được kết quả đầy đủ và mốc thời gian cho mỗi cá nhân khác nhau tùy thuộc vào một số yếu tố.

  • 15/09/2025

    Vì sao cá mè xứng đáng có trong thực đơn?

    Cá mè từ lâu đã được biết đến như một loại thực phẩm quen thuộc của người Việt Nam. Không chỉ là nguyên liệu cho những món ăn dân dã, đậm đà, cá mè còn chứa nhiều lợi ích sức khỏe cho mọi lứa tuổi.

  • 15/09/2025

    Thực phẩm giàu omega-3 giúp giảm nguy cơ tử vong sau cơn đau tim: Bằng chứng từ nghiên cứu quốc tế

    Trong bối cảnh các bệnh tim mạch ngày càng phổ biến và trẻ hóa, việc duy trì một lối sống lành mạnh, đặc biệt là chế độ ăn uống, đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa cũng như cải thiện chất lượng sống cho người bệnh tim.

Xem thêm