Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Trí não khỏe mạnh ở người cao tuổi

Già đi không đồng nghĩa với việc bạn sẽ tự động bị suy giảm trí nhớ và các hoạt động tư duy. Có rất nhiều điều bạn có thể làm để giữ cho trí não khỏe mạnh. Thường xuyên hoạt động thể lực cùng một chế độ ăn khỏe mạnh và các bài tập trí óc có thể làm hạn chế nguy cơ cho não bộ và suy giảm trí nhớ.

Trí não khỏe mạnh ở người cao tuổi

Những nguyên nhân phổ biến ảnh hưởng đến chức năng não bộ người cao tuổi

Các loại thuốc đang sử dụng và tình trạng bệnh tật khi về già có thể góp phần vào sự suy giảm các khả năng của trí óc. Người cao tuổi thường sử dụng thuốc cho các bệnh mạn tính nhiều hơn người trẻ tuổi. Trong một số trường hợp, một thuốc (hoặc sự kết hợp của nhiều thuốc) có thể ảnh hưởng đến chức năng não bộ của bạn.

Một số bệnh phổ biến ở người cao tuổi như Alzheimer cũng có thể là nguyên nhân cơ bản dẫn đến giảm các chức năng của não bộ. Hãy để bác sĩ kiểm tra liệu các thay đổi nhận thức, như suy giảm trí nhớ, có phải là tác dụng phụ của thuốc hoặc liên quan đến các bệnh mạn tính hoặc nhiễm trùng nào hay không.

Những thay đổi ở não bộ người cao tuổi

Những thay đổi thường thấy ở não bộ khi một người già đi bao gồm:

  • Chất béo hoặc các chất lắng đọng tích tụ lại trong các tế bào não (nơron) sẽ làm giới hạn chức năng của chúng.
  • Các nơron già đã chết không được thay thế.
  • Giảm thiểu nơron cũng có nghĩa kích thước của não sẽ nhỏ đi khi tuổi cao.
  • Thông tin giữa các nơron sẽ chuyển đi chậm hơn.

Một bộ não đã trở nên nhỏ hơn và nhẹ hơn khi cao tuổi vẫn có thể có chức năng giống như những não bộ của người trẻ. Ví dụ như việc rèn luyện não bộ ở người già có thể tạo ra những liên kết mới giữa các nơron. Khả năng về trí óc có thể được "chia sẻ" bởi rất nhiều phần khác nhau của não bộ. Vì vậy, khi một vài nơron chết đi, vai trò của chúng sẽ được chuyển sang những nơron khác.

Hoạt động thể lực là rất quan trọng đối với một trí óc khỏe mạnh

Một số bệnh có thể ảnh ưởng đến các chức năng của não bộ, chẳng hạn như đột quỵ, có liên quan đến chế độ ăn, béo phì và việc lựa chọn một lối sống tĩnh tại. Giữ cho cơ thể năng động là điều tất yếu nếu bạn muốn có một trí óc nhanh nhạy.

Luyện tập thường xuyên có khả năng cải thiện trí nhớ, khả năng suy luận và thời gian phản xạ.

Một số gợi ý có thể giúp đỡ bạn:

  • Luyện tập mức độ vừa phải khoảng 30 phút mỗi ngày sẽ tăng lượng oxy cung cấp cho não bộ. Điều này đồng nghĩa với việc nhịp tim của bạn sẽ tăng lên mức mà bạn vẫn có thể nói chuyện nhưng không thể hát. Bạn không phải tập luyện 30 phút liên tục mỗi ngày mà có thể chia nhỏ 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 10 phút, điều này sẽ tạo ra những lợi ích tuyệt vời đối với sức khỏe.
  • Tránh hút thuốc và uống quá nhiều rượu.
Thực phẩm lành mạnh cho một trí óc khỏe mạnh

Dinh dưỡng tốt giúp não bộ của bạn ở trong một trạng thái tốt. Một số lưu ý để có một chế độ ăn uống lành mạnh:

  • Hãy đảm bảo rằng chế độ ăn của bạn có chứa đầy đủ chất dinh dưỡng và vitamin.
  • Ăn một chế độ ăn cân đối các thành phần glucid - lipid - protid và tránh các chế độ ăn rất ít glucid vì glucose là nguồn năng lượng duy nhất của não bộ.
  • Hãy ăn nhiều rau và hoa quả hơn.
  • Ăn ít các thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là các thực phẩm chứa nhiều chất béo no (như bánh qui, bánh kem, đồ ăn nhanh), đồ ăn và đồ uống nhiều muối, thực phẩm chứa nhiều đường.
  • Uống đủ nước theo nhu cầu, phù hợp với tình trạng cơ thể và cường độ vận động.

Cải thiện khả năng của trí não

Suy giảm trí nhớ có thể được cải thiện từ 30 đến 50% bằng cách rèn luyện trí óc. Não bộ cũng giống như một loại cơ, nếu bạn không thường xuyên rèn luyện, nó sẽ trở nên yếu đi.

Bạn có thể làm thử theo một số gợi ý sau:

  • Có một cuộc sống hòa nhập vào xã hội và hãy tham gia vào thật nhiều các cuộc hội thoại hào hứng.
  • Đọc sách, báo, tạp chí.
  • Chơi những trò chơi cần suy nghĩ như trò chơi xếp chữ, chơi bài,...
  • Hãy tham gia các khóa học với các lĩnh vực mà bạn thấy hứng thú.
  • Tạo ra những sở thích mới.
  • Học một ngôn ngữ mới hoặc học nhảy.
  • Chơi các trò chơi liên quan đến từ ngữ.
  • Chơi những trò chơi thử thách trí tuệ và trí nhớ, chẳng hạn như chơi cờ.
  • Xem các chương trình hỏi đáp trên truyền hình và cùng trả lời với những người chơi.
  • Thử các  sở thích như làm mộc vì chúng có thể cải thiện  nhận thức về không gian của não bộ.
  • Hãy kiểm soát stress bằng thiền, tập luyện và thư giãn. 
  • Bạn cũng có thể giữ cho trí nhớ của bạn được sắc nét bằng cách ngủ đủ giấc và điều độ.

Tăng cường trí nhớ

Có một trí nhớ tốt là một kĩ năng có thể rèn luyện được. Một số cách để bạn có thể cải thiện trí nhớ của mình ở bất kì độ tuổi nào là:

  • Hãy dành sự tập trung vào vấn đề bạn muốn ghi nhớ. 
  • Sử dụng các cách kích thích trí nhớ như kỹ thuật liên hệ và hình dung. Ví dụ như liên kết cái tên mà bạn muốn nhớ với một hình ảnh nào đó trong tâm trí.
  • Luyện tập sử dụng trí nhớ. Chẳng hạn, cố gắng nhớ một danh sách ngắn như danh sách mua sắm. Sử dụng các cách kích thích trí nhớ để giúp bạn nhớ được từ món đồ này sang món đồ khác. 

Sức khỏe ảnh hưởng đến chức năng não bộ như thế nào?

Già đi không phải lúc nào cũng có nghĩa là bộ não không còn hoạt động tốt như trước nữa. Tuy nhiên, có một số vấn đề phổ biến ở người cao tuổi có thể anh hưởng đến chức năng não bộ, bao gồm:

  • Xơ vữa động mạch
  • Bệnh Alzheimer
  • Trầm cảm
  • Đái tháo đường
  • Bệnh tim mạch
  • Thuốc - các thuốc được kê đơn cần được kiểm tra lại thường xuyên để tránh các tác dụng không mong muốn, và cần ngừng uống thuốc khi không cần thiết nữa.
  • Dinh dưỡng kém và thiếu vitamin
  • Bệnh Parkinson
  • Đột quỵ

Bạn có thể kiểm soát những yếu tố khác ảnh hưởng đến chức năng não bộ bằng cách:

  • Luôn năng động
  • Ăn các thực phẩm tốt cho sức khỏe và uống đủ nước.
  • Luôn theo dõi các tình trạng bệnh tật như cao huyết áp, cholesterol và tiểu đường.
  • Kiểm soát các loại thuốc của bạn.

Tìm kiếm sự giúp đỡ ở đâu

  • Bác sĩ lão khoa
  • Bác sĩ chuyên khoa thần kinh

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những lời khuyên khoa học giúp bạn chống lại chứng sa sút trí tuệ

CTV Thu Hiền - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Better Health
Bình luận
Tin mới
  • 03/09/2025

    Các bệnh tật thường gặp mùa mưa lũ và cách phòng ngừa

    Mùa mưa lũ là thời điểm thiên nhiên mang đến nhiều thách thức cho con người, không chỉ bởi những tổn thất về tài sản mà còn bởi nguy cơ gia tăng các bệnh tật. Khi nước lũ tràn về, môi trường sống bị ô nhiễm bởi vi sinh vật, chất thải và các yếu tố gây bệnh khác, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát.

  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

Xem thêm