Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những vấn đề sức khỏe do thiếu vitamin D - Phần 1

Chắc chắn rằng, bạn đã từng đọc những bài báo về việc thiếu vitamin D có thể làm tăng nguy cơ mắc phải một số vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên, bạn nên đọc thật kỹ những bài báo này, vì có thể, mối liên hệ giữa vitamin D và các loại bệnh tật không thực sự là mối quan hệ nhân – quả.

Có thể sẽ có những sự lý giải khác nhau về sự liên quan giữa vitamin D và một số loại bệnh tật. Có rất nhiều nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng đang được tiến hành để có thể đưa ra kết luận rằng, liệu việc bổ sung vitamin D có thể giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư hoặc các bệnh mãn tính khác không. 

Nói cách khác, bạn không nên hoảng loạn nếu phát hiện ra mình thiếu vitamin D. Bạn nên trao đổi với bác sỹ để đảm bảo rằng bạn đang bổ sung đủ các chất dinh dưỡng bạn cần. Dưới đây là một số vấn đề về sức khỏe có liên quan đến tình trạng thiếu vitamin D.

Béo phì

Nam giới, nữ giới và trẻ em béo phì có nguy cơ thiếu vitamin D cao hơn 35% so với những người có cân nặng thông thường, và có nguy cơ thiếu vitamin cao hơn 24% so với những người thừa cân, theo một nghiên cứu tổng hợp năm 2015. Nguyên nhân của tình trạng này, theo kết quả của một nghiên cứu năm 2000 trên  American Journal of Clinical Nutrition chỉ ra rằng, khả năng hấp thụ vitamin D (cả từ ánh nắng mặt trời và từ thực phẩm) của những người béo phì sẽ bị hạn chế, vì các tế bào mỡ không thể giữ và giải phóng vitamin D một cách hiệu quả. Nói cách khác, béo phì có thể làm tình trạng thiếu vitamin D trở nên trầm trọng hơn.

Tiểu đường

Những người bị tiểu đường hoặc tiểu đường sẽ có lượng vitamin D thấp hơn so với những người có lượng đường huyết thông thường, theo một nghiên cứu tại Tây Ban Nha năm 2015 trên tạp chí  Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. Mối liên hệ này vẫn tồn tại ở những người có cân nặng khác nhau. Trên thực tế, cả người gầy, và người béo phị bị tiểu đường hoặc tiền tiểu đường đều có lượng vitamin D ít hơn đáng kể so với người có cân nặng tương tự nhưng không bị tiểu đường. Tác giả nghiên cứu cho rằng, thiếu vitamin D và béo phì sẽ có tương tác hiệp đồng và làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường cũng như các rối loạn chuyển hóa khác.

Bệnh tim mạch

Bệnh tim mạch và thiếu vitamin D được cho là thường đi đôi với nhau. Một nghiên cứu năm 2009 chỉ ra rằng, những người có lượng vitamin D rất thấp sẽ có nguy cơ bị suy tim cao hơn gần 3 lần và có nguy cơ đột tử vì bệnh tim mạch cao hơn khoảng 5 lần. Tuy nhiên, các chuyên gia nói rằng, chưa có bằng chứng cho thấy có mối liên hệ trực tiếp giữa việc tăng lượng vitamin D và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Do vậy, chưa thể kết luận rằng, bổ sung vitamin D có thể làm tăng cường sức khỏe của trái tim.

Bệnh lupus ban đỏ

Lupus ban đỏ là một tình trạng viêm hệ thống mà hệ miễn dịch sẽ tự tấn công các cơ quan và mô trong cơ thể, và thường có liên quan tới tình trạng thiếu vitamin D. Nguyên nhân là bởi những bệnh nhân bị lupus thường được khuyên là nên tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, trong khi ánh nắng mặt trời lại là nguồn cung cấp 90% lượng vitamin D của chúng ta. Ngoài ra, những người bị lupus có thể còn được kê corticosteroid, một loại thuốc có liên quan đến việc làm giảm lượng vitamin D. Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng, điều trị tình trạng thiếu vitamin ở bệnh nhân lupus có thể giúp làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Sinh non

Trong một nghiên cứu tiến hành trên 2000 phụ nữ sắp làm mẹ, những phụ nữ có lượng 25-hydroxy vitamin D cao hơn (một chỉ số cho thấy mức độ dự trữ vitamin D của cơ thể, đo lường thông qua xét nghiệm máu) sẽ làm giảm nguy cơ sinh non trước tuần thứ 37. Tác giả nghiên cứu cho rằng, vitamin D có thể đóng vai trò bảo vệ trong việc giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn tại bánh rau (nguyên nhân gây sinh non). Trong một nghiên cứu khác, các nhà nghiên cứu đã xem xét dữ liệu của hơn 42.000 phụ nữ và thấy rằng, ở những bà mẹ không phải người da trắng, mức độ tập trung của 25-hydroxy vitamin D có liên quan tới giảm nguy cơ sinh non trước 35 tuần.

Bệnh đa xơ cứng

Năm 2013, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã xem xét dữ liệu từ 465 người bị bệnh đa xơ cứng trong giai đoạn sớm và thấy rằng, lượng 25-hydroxy D tập trung cao hơn vào 4 thời điểm: khi các triệu chứng xuất hiện, 6, 12 và 24 tháng sau đó, sẽ giúp dự báo quá trình phát triển bệnh chậm hơn. Những người có lượng vitamin D cao hơn sẽ có lượng sẹo trong não tăng chậm hơn, ít sẹo hơn, giảm kích thước não ít hơn và mức độ tàn tật ít hơn so với những người bị thiếu vitamin D.

Hội chứng tiền kinh nguyệt

Theo kết của của một nghiên cứu, những người phụ nữ từ 27-44 tuổi tiêu thụ vitamin D nhiều hơn sẽ làm giảm nguy cơ mắc phải hội chứng tiền kinh nguyệt. Một nghiên cứu khác năm 2010 cũng cho thấy mối liên hệ giữa mức vitamin D và hội chứng tiền kinh nguyệt ở phụ nữ trẻ. Các loại thuốc chống viêm không chứa steroid như ibuprofen và naproxen vẫn là những loại thuốc hàng đầu để điều trị các triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt, nhưng các nhà nghiên cứu tin tưởng rằng, bổ sung vitamin D cũng là một cách điều trị đầy hứa hẹn.

Bệnh viêm ruột

Thiếu vitamin và chất khoáng, bao gồm cả thiếu vitamin D là tình trạng rất phổ biến ở những người mắc phải các vấn đề về hệ tiêu hóa, ảnh hưởng đến khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng. Những người bị viêm loét đại tràng cấp tính (một dạng bệnh viêm ruột), đặc biệt là những người sử dụng corticosteroid, thường sẽ bị thiếu vitamin D, theo một nghiên cứu trên Digestive Diseases and Sciences. Các nhà nghiên cứu còn cho rằng, việc thiếu vitamin D không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm ruột mà còn có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng bệnh.

Rụng tóc và hói đầu

Phụ nữ bị rụng tóc từng mảng thường có lượng vitamin D thấp hơn đáng kể so với những phụ nữ không bị rụng tóc, theo như kết quả một nghiên cứu trên Skin Pharmacology and Physiology. Vitamin D rất quan trọng trong việc tái tạo tóc, giúp kích thích mọc tóc. Các nhà nghiên cứu Thổ Nhĩ Kỳ chỉ ra rằng, những người bị rụng tóc từng mảng (một bệnh tự miễn trong đó hệ miễn dịch tấn công các nang tóc và gây rụng tóc) có lượng  25-hydroxy vitamin D thấp hơn đáng kể so với những người không bị rụng tóc. Và lượng vitamin D càng thấp, mức độ rụng tóc sẽ càng nghiêm trọng.

Eczema.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ nhỏ bị viêm da bị viêm da dị ứng (một loại bệnh eczema) sẽ có triệu chứng thiếu vitamin D nghiêm trọng hơn. Trên thực tế, bệnh eczema thường sẽ diễn biến nặng hơn vào mùa đông, khi không khí khô và ít ánh nắng mặt trời (nguồn cung cấp vitamin D chủ yếu). Bổ sung vitamin D dưới dạng viên uống có thể cải thiện tình trạng eczema.

Sâu răng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Vitamin D là rất cần thiết cho sức khỏe răng miệng. Một nghiên cứu trên tạp chí Pediatrics  đã đo lường lượng vitamin D trong máu của những phụ nữ mang thai sau đó kiểm tra răng con của những phụ này sau khi trẻ được 1 tuổi. Các nhà nghiên cứu thấy rằng, mẹ của những trẻ có men răng yếu có lượng vitamin D trong khi mang thai thấp hơn so với mẹ của trẻ có men răng khỏe mạnh.

Bệnh về nướu (lợi) và mất răng

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ răng khi chúng ta về già. Trong một nghiên cứu, những người cao tuổi bổ sung 700 IU vitamin D (cùng với canxi)/ngày trong vòng 3 năm sẽ giảm nguy cơ bị mất răng so với những người dùng giả dược. Hiệu quả này thậm chí vẫn kéo dài 2 năm sau khi dừng bổ sung vitamin D. các nhà nghiên cứu cũng báo cáo lại rằng, có những bằng chứng rất mạnh mẽ cho thấy thiếu vitamin D là một yếu tố nguy cơ của bệnh về nướu và, thiếu vitamin D sẽ làm bệnh về nướu trầm trọng hơn, một khi đã mắc phải.

(...còn tiếp...)

Đón đọc tiếp phần 2 trong website: vienyhocungdung.vn

Thông tin thêm tham khảo trong bài viết: 11 cặp đôi hoàn hảo của thực phẩm

Ts.Bs.Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Health
Bình luận
Tin mới
  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

Xem thêm