Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cách phân biệt dị ứng và cảm lạnh

Nếu bạn bị nghẹt mũi và sổ mũi, hoặc hắt hơi và ho, suy nghĩ đầu tiên có thể là bạn bị cảm lạnh. Tuy nhiên, đây cũng là dấu hiệu của dị ứng. Bằng cách tìm hiểu sự khác biệt giữa dị ứng và cảm lạnh, bạn có thể tìm ra phương pháp phù hợp và nhanh chóng góp phần làm giảm các triệu chứng.

Dị ứng và cảm lạnh là gì?

Cảm lạnh thông thường có nguyên nhân là virus gây ra. Mặc dù các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng có thể khác nhau nhưng cảm lạnh thường có một số đặc điểm cơ bản. Bạn có thể bị cảm lạnh vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, ngay cả trong mùa hè. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) ước tính rằng một người trưởng thành khỏe mạnh bị cảm lạnh trung bình hai hoặc ba lần trong một năm.

Dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn có phản ứng bất lợi với một số chất. Khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng, được gọi là chất gây dị ứng, hệ thống miễn dịch sẽ giải phóng nhiều histamine. Sự giải phóng histamine này là nguyên nhân gây ra các triệu chứng dị ứng. Hàng năm, hơn 50 triệu người trưởng thành ở Mỹ bị dị ứng. Các chất gây dị ứng theo mùa như cây, cỏ và phấn hoa cỏ dại là những tác nhân phổ biến nhưng bạn cũng có thể bị dị ứng với một tác nhân cố định quanh năm. Ngoài ra, một số tác nhân khác bao gồm:

  • Mạt bụi.
  • Lông hoặc nước bọt của động vật như mèo hoặc chó.
  • Nấm mốc.
  • Một số loại thực phẩm như các loại hạt, đậu phộng, trứng, sữa.

Triệu chứng.

  Cảm lạnh Dị ứng Cả hai
Triệu chứng Mệt mỏi, đau nhức, đau họng, sốt Phát ban, nổi mề đay, ngứa mắt, sưng tấy, khó thở hoặc thở khò khè Hắt hơi, ho, nghẹt hoặc chảy nước mũi, chảy nước mắt
Thời gian kéo dài 7 đến 10 ngày Cho đến khi loại bỏ tác nhân gây dị ứng  
Thời điểm có nguy cơ cao Mùa thu và mùa đông Tùy thuộc vào các tác nhân gây dị ứng và môi trường sinh sống Có thể xảy ra bất cứ lúc nào
Khả năng lây nhiễm Không  

Dị ứng và cảm lạnh có một số triệu chứng phổ biến, chẳng hạn như:

  • Hắt hơi
  • Ho
  • Đau họng
  • Sổ mũi
  • Nghẹt mũi
  • Chảy nước mắt

Một cách để biết điều gì đang ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của bạn là chú ý đến những triệu chứng không giống nhau.

Cảm lạnh sẽ gây ra các tình trạng:

  • Mệt mỏi
  • Nhức mỏi và đau nhức
  • Đau họng
  • Nghẹt mũi
  • Cảm lạnh nặng hơn cũng có thể gây đau đầu, sốt và đau nhức cơ thể.

Dị ứng có nhiều khả năng gây ra:

  • Ngứa mắt.
  • Thở khò khè.
  • Phát ban trên da như bệnh chàm, nổi mề đay.
  • Dị dứng có thể gây phát ban và ngứa mắt còn cảm lạnh thông thường thì không.

Chúng kéo dài trong bao lâu?

Một cách khác để biết bạn có bị dị ứng hay cảm lạnh hay không là dựa vào thời gian xuất hiện các triệu chứng. Phục hồi sau cảm lạnh thường nhanh chóng. Thời gian trung bình của cảm lạnh là 7 đến 10 ngày. Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 10 ngày, hãy tìm đến sự giúp đỡ về y tế. Trong một số trường hợp, virus có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như nhiễm trùng xoang, viêm phổi hoặc viêm phế quản. Dị ứng sẽ không biến mất trừ khi bạn được điều trị hoặc loại bỏ nguyên nhân gây dị ứng. Các chất gây dị ứng theo mùa có xu hướng gây ra các triệu chứng 2 hoặc 3 tuần một lần.

Chúng có khả năng lây nhiễm như thế nào?

Cảm lạnh có thể lây truyền qua nước bọt có chứa virus mà một người đang bị cảm lạnh phát tán ra khi ho hoặc hắt hơi. Dị ứng thì không lây nhiễm. Nếu bạn nhạy cảm hoặc dị ứng với một chất nào đó, bạn có thể sẽ có những phản ứng.

Xem thêm tại : 12 mẹo phục hồi nhanh sau cúm

“Chào dị ứng”

Một dấu hiệu khác của dị ứng, đặc biệt là ở trẻ em được gọi là "chào dị ứng". Trẻ bị dị ứng thường bị ngứa mũi và thường dụi mũi bằng chuyển động hướng lên trên trông giống như một lời chào.

Thời điểm trong năm

Thời điểm trong năm có thể cung cấp thêm thông tin về các nguyên nhân gây ra triệu chứng mà bạn đang có. Cảm lạnh thường dễ xảy ra trong những tháng mùa đông hoặc mùa xuân, nhưng bạn cũng có thể bị cảm lạnh bất cứ lúc nào. Dị ứng xảy ra bất cứ lúc nào trong năm, nhưng dị ứng phấn hoa phổ biến nhất trong những tháng mùa xuân. Dị ứng cỏ cao nhất vào cuối mùa xuân đến mùa hè, trong khi dị ứng cỏ phấn hương xảy ra vào cuối mùa hè và mùa thu. Khả năng xảy ra dị ứng phụ thuộc vào nơi bạn sống và chất gây dị ứng.

Chẩn đoán cảm lạnh và dị ứng

Cảm lạnh

Để chẩn đoán các cơn cảm lạnh, bạn thường không cần phải đến các cơ sở y tế. Tuy nhiên, bạn nên cần lời khuyên từ các bác sỹ nếu :

  • Các triệu chứng kéo dài hơn 10 ngày.
  • Xuất hiện những triệu chứng nghiêm trọng hoặc bất thường.
  • Có nguy cơ cao bị biến chứng, chẳng hạn như do bệnh tim hoặc suy yếu hệ thống miễn dịch.
  • Trẻ từ 3 tháng tuổi trở xuống bị cảm lạnh kèm theo sốt, hôn mê hoặc cả hai.

Nếu bác sĩ cho rằng bạn bị nhiễm trùng do vi khuẩn như viêm họng liên cầu khuẩn hoặc viêm phổi, bạn có thể cần các xét nghiệm khác như nuôi cấy vi khuẩn trong cổ họng hoặc chụp X-quang ngực.

Dị ứng

Đối với dị ứng, bạn có thể cần phải gặp bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng hoặc dị ứng. Đầu tiên bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng. Các phản ứng dị ứng nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng thường cần có sự chăm sóc của bác sĩ chuyên khoa dị ứng. Các xét nghiệm có thể chẩn đoán dị ứng như xét nghiệm da được sử dụng để xác định tác nhân gây dị ứng. Đôi khi, bác sĩ hoặc chuyên gia về dị ứng cũng có thể sử dụng xét nghiệm máu, tùy thuộc vào độ tuổi và các tình trạng sức khỏe khác.

Sốc phản vệ

Nếu bạn xuất hiện các phản ứng dị ứng nghiêm trọng dẫn đến sưng miệng hoặc cổ họng và khó thở, hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất vì đó có thể là dấu hiệu của tình trạng sốc phản vệ và đe dọa đến tính mạng.

Điều trị cảm lạnh thông thường

Cơ thể bạn sẽ loại bỏ virus cảm lạnh theo thời gian. Vì thuốc kháng sinh chỉ tiêu diệt vi khuẩn nên chúng không có tác dụng với virus gây cảm lạnh. Trong hầu hết các trường hợp, cách điều trị duy nhất là nghỉ ngơi và uống nhiều nước. Một số loại thuốc có thể giúp giảm các triệu chứng của cảm lạnh.

Các biện pháp chữa cảm lạnh bao gồm:

  • Dùng siro ho hoặc thuốc cảm lạnh có thể làm giảm các cơn ho.
  • Thuốc xịt thông mũi.
  • Thuốc giảm đau.

Dùng thuốc chữa cảm lạnh và ho có thể gây ra tác dụng phụ trẻ dưới 4 tuổi. Các loại dầu xoa giúp ấm ngực, giảm ho, kẽm sulfat, nước muối rửa mũi và mật ong có thể có lợi, nhưng hãy hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào cho trẻ nhỏ. Mật ong không thích hợp cho trẻ dưới 1 tuổi vì có nguy cơ gây ngộ độc. Hãy hỏi bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc cảm lạnh nào, đặc biệt nếu bạn đang dùng thuốc kê đơn nào khác hoặc đang mang thai và bất kì tình trạng sức khỏe. Không sử dụng thuốc cảm lạnh trong thời gian dài bởi chúng có thể khiến cơ thể hồi phục lâu hơn.

Phương pháp điều trị tại nhà

Bạn có thể áp dụng một trong số các cách sau:

  • Uống nhiều nước, trái cây, trà thảo dược.
  • Tránh sử dụng cà phê và rượu bia.
  • Sử dụng nước muối xịt rửa mũi.

Đọc thêm: Cơn cúm của bạn có thể kéo dài bao nhiêu lâu?

Điều trị dị ứng

Một cách hiệu quả để ngăn ngừa các triệu chứng dị ứng là loại bỏ các tác nhân gây dị ứng. Nếu không thể tránh được các tác nhân gây bệnh, bạn có thể dùng thuốc để giảm triệu chứng.

Thuốc kháng histamin

Thuốc kháng histamin hoạt động bằng cách ngăn chặn tác động của histamin. Cần lưu ý rằng một số thuốc kháng histamine thế hệ cũ có thể gây buồn ngủ. Do đó, hãy tìm một số loại thuốc không gây buồn ngủ hoặc cân nhắc dùng những loại thuốc này vào ban đêm.

Thuốc thông mũi

Thuốc thông mũi hoạt động bằng cách thu nhỏ màng mũi bị sưng để giảm nghẹt mũi. Thuốc thông mũi có dạng thuốc viên và thuốc xịt mũi. Tuy nhiên, thuốc thông mũi như oxymetazoline (Afrin) có thể khiến tình trạng nghẹt mũi trở nên trầm trọng hơn nếu bạn sử dụng chúng trong hơn 3 ngày liên tiếp.

Thuốc nhỏ mũi chứa corticoid

Thuốc nhỏ mũi chứa corticoid làm giảm triệu chứng sưng mũi bằng cách ngăn chặn tình trạng viêm. Chúng cũng làm giảm số lượng tế bào miễn dịch kích hoạt các phản ứng dị ứng trong khoang mũi. Những loại thuốc này là một trong những cách tốt nhất để quản lý và điều trị dị ứng theo mùa và quanh năm.

Thuốc nhỏ mắt

Thuốc nhỏ mắt có thể làm giảm tình trạng ngứa và chảy nước mắt.

Tiêm

Các mũi tiêm dị ứng sẽ giúp bạn tiếp xúc từ từ với một lượng nhỏ chất gây dị ứng. Việc tiếp xúc này giúp cơ thể bạn bớt mẫn cảm với những chất gây dị ứng. Đây có thể là giải pháp lâu dài rất hiệu quả để loại bỏ các triệu chứng dị ứng.

Các phương pháp điều trị khác

Cũng như các triệu chứng cảm lạnh, thuốc xịt nước muối và máy tạo độ ẩm có thể giúp giảm một số triệu chứng dị ứng.

Tiến triển của dị ứng và cảm lạnh

Mặc dù một số triệu chứng dị ứng và cảm lạnh tương tự nhau nhưng đây là hai tình trạng sức khỏe rất khác nhau. Biết mình mắc phải bệnh nào có thể giúp bạn có được phương pháp điều trị phù hợp, nhờ đó, bạn sẽ cải thiện được tình trạng sức khỏe nhanh chóng hơn. Nếu các triệu chứng của bạn không cải thiện khi điều trị hoặc nếu bạn bị phát ban hoặc bị sốt, hãy đến gặp bác sĩ để loại trừ tình trạng bệnh lý nghiêm trọng. Cả cảm lạnh và dị ứng đều có thể khiến virus và vi khuẩn tích tụ trong xoang mũi và đường hô hấp dưới, có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng hơn. Nếu các triệu chứng của bạn kéo dài hơn 10 ngày hoặc ngày càng trầm trọng, hãy đi khám bác sĩ.

Hải Yến - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

Xem thêm