Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chảy máu do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản

Chảy máu do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản xảy ra khi các tĩnh mạch ở phần thấp thực quản bị giãn và vỡ ra gây chảy máu, có thể gây nhiều biến chứng phức tạp và đe dọa tính mạng.

Chảy máu do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản

Thực quản là ống cơ nối từ miệng xuống dạ dày. Các tĩnh mạch ở phấn thấp thực quản có thể bị giãn khi lưu lượng máu đến gan bị giảm. Điều này có thể là do mô sẹo hoặc một cục máu đông.

Khi dòng máu bị tắc nghẽn, máu tích tụ trong mạch máu khác gần đó, bao gồm cả những mạch máu ở phần dưới của thực quản. Tuy nhiên, các tĩnh mạch nhỏ hơn nhiều và không có khả năng mang theo một lượng lớn máu. Vì vậy chúng bị giãn và phồng lên khi lưu lượng máu tăng lên.   

Các tĩnh mạch phồng lên được gọi là giãn tĩnh mạch thực quản.

Giãn tĩnh mạch thực quản có gây rò rỉ máu và cuối cùng có thể vỡ. Điều này có thể dẫn đến chảy máu nặng và các biến chứng đe dọa tính mạng. Khi đó hãy đến phòng cấp cứu gần nhất hoặc gọi 115.

Triệu chứng

Giãn tĩnh mạch thực quản có thể không gây ra triệu chứng nào trừ khi chúng bị vỡ. Khi đó, bạn có thể xuất hiện các triệu chứng:

  • Nôn ra máu
  • Đau bụng
  • Chóng mặt
  • Ỉa phân đen
  • Ỉa ra máu (một vài trường hợp hiếm gặp)
  • Sốc (ở những trường hợp nặng, do mất quá nhiều máu)

Hãy gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn có bất cứ triệu chứng nào kể trên.

Nguyên nhân

Tĩnh mạch cửa vận chuyển máu từ một số cơ quan trong đường tiêu hóa đến gan. Giãn tĩnh mạch thực quản là một hậu quả trực tiếp của tình trạng áp lực cao trong tĩnh mạch cửa. Tình trạng này được gọi là tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Nó gây ra tích tụ máu trong các mạch máu gần đó, bao gồm cả những tĩnh mạch trong thực quản của bạn. Tĩnh mạch bắt đầu giãn ra và phồng lên do tăng lưu lượng máu.

Xơ gan là nguyên nhân thường gặp nhất của tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Xơ gan có thể phát triển do nghiện rượu hoặc các nhiễm trùng nặng, ví dụ như viêm gan. Một nguyên nhân khác có thể gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa là huyết khối (cục máu đông trong tĩnh mạch cửa).

Một vài trường hợp hiếm gặp, tăng áp lực tĩnh mạch cửa có thể không tìm ra nguyên nhân, được đề cập đến là tăng áp lực tĩnh mạch cửa vô căn.

Yếu tố nguy cơ

Giãn tĩnh mạch thực quản có thể gây chảy máu nếu:

  • Giãn tĩnh mạch thực quản lớn
  • Tăng áp lực tĩnh mạch cửa
  • Xơ gan nặng
  • Nhiễm khuẩn
  • Nghiện rượu

Hãy nói chuyện với bác sĩ về nguy cơ của bạn, đặc biệt là nếu bạn có tiền sử gia đình về bệnh gan.

Chẩn đoán

Để chẩn đoán giãn tĩnh mạch thực quản, bác sĩ sẽ khám lâm sàng và hỏi thông tin về các triệu chứng của bạn. Họ cũng có thể sử dụng một hoặc nhiều hơn các xét nghiệm sau đây để xác định chẩn đoán:

  • Xét nghiệm máu
  • Nội soi thực quản
     
  • Chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ để quan sát hình ảnh của gan và các tĩnh mạch ở phần thấp của thực quản

Điều trị

Mục đích chính của điều trị giãn tĩnh mạch thực quản là ngăn chặn biến chứng vỡ và chảy máu.

Kiểm soát tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa bằng các thuốc chẹn beta, tiêm thuốc làm xơ hóa các tĩnh mạch thực quản bị giãn qua nội soi, thắt tĩnh mạch thực quản qua nội soi.

Bạn có thể cần điều trị nhiều hơn nếu như các tĩnh mạch này đã vỡ.

Sau khi các tĩnh mạch bị vỡ và chảy máu

Các bác sĩ cũng có thể sử dụng thủ thuật tiêm xơ hoặc thắt tĩnh mạch thực quản qua nội soi khi chúng bắt đầu bị chảy máu.

Một lựa chọn khác đó là nối thông giữa tĩnh mạch cửa và tình mạch gan để làm giảm áp lực của tĩnh mạch cửa.

Ở một vài trường hợp hiếm gặp, việc cấy ghép gan có thể được tiến hành.

Tiên lượng

Nếu không được điều trị kịp thời, các tĩnh mạch thực quản vẫn tiếp tục chảy máu và có thể gây tử vong.

Sau khi được điều trị, bạn cần được theo dõi thường xuyên để đảm bảo việc điều trị thành công.

Phòng bệnh

Cách tốt nhất để ngăn ngừa giãn tĩnh mạch thực quản là điều trị nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Nếu bạn có bệnh gan, hãy xem xét các biện pháp phòng ngừa sau đây để làm giảm nguy cơ phát triển giãn tĩnh mạch thực quản:

  • Chế độ ăn lành mạnh bao gồm phần lớn các protein nạc, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau xanh
     
  • Ngừng uống rượu
  • Duy trì cân nặng hợp lí
  • Giảm nguy cơ viêm gan bằng cách quan hệ tình dục an toàn. Không dùng chung kim tiêm hay dao cạo, và tránh tiếp xúc với máu và chất dịch cơ thể của người bệnh.

Điều quan trọng là nếu bạn bị giãn tĩnh mạch thực quản, bạn cần đến bác sĩ kiểm tra thường xuyên.

Gọi 115 hoặc đến bệnh viện ngay lập tức nếu bạn nghĩ rằng các tĩnh mạch thực quản của bạn đã bị vỡ. Chảy máu do vỡ tĩnh mạch thực quản có thể gây những biến chứng phức tạp và đe dọa đến tính mạng.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Co thắt thực quản - rối loạn nhu động thực quản

Bình luận
Tin mới
  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

Xem thêm