Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều chưa được tiết lộ về chỉ số khối cơ thể - BMI (phần 1)

Biểu đồ BMI tiêu chuẩn vẫn được coi là một công cụ quốc dân để kiểm tra sự thay đổi cân nặng của một người cũng như là công cụ đặc quyền trong các chương trình theo dõi sự thay đổi của nạn dịch béo phì

Quay trở lại những năm 1980, khi cứ khoảng 10-14% người trưởng thành trên 20 tuổi trên thế giới được coi là thừa cân, béo phì. Tiến nhanh đến ngày nay, khi mà 30% số người đang phải vật lộn với béo phì. Theo báo cáo của Tổ chức y tế thế giới, tỷ lệ béo phì toàn thế giới hiện đã tăng gấp đôi so với năm 1980. Mục tiêu của tổ chức y tế thế giới hiện nay đó là giảm số người thừa cân béo phì tính theo chuẩn BMI.

Hiện nay WHO đang sử dụng chí số khối cơ thể (BMI) là thước đo lường cân nặng. BMI được tính bằng cách lấy cân nặng chia cho bình phương của chiều cao. Tuy vậy, BMI vẫn còn đang là vấn đề gây tranh cãi, bởi chỉ số này không đề cập đến giới, tuổi, chủng tộc- vốn vẫn ảnh hưởng đến cân nặng.

Rõ rằng dựa trên các bằng chứng rằng lượng mỡ cơ thể không phải là thứ duy nhất ảnh hưởng đến cân nặng hơn các yếu tố khác. Các yếu tố như lượng cơ, mật độ xương và thậm chí là lượng dịch trong cơ thể cũng ảnh hưởng đến cân nặng của một người. Chính vì BMI chưa đề cập đến khía cạnh đó nên một số trường hợp như vận động viên -những người có phần trăm khối lượng cơ cao sẽ được xếp vào phân loại thừa cân mặc dù họ có lối sống cực kỳ lành mạnh và có rất ít nguy cơ mắc các bệnh có liên quan đến béo phì.

Mặt khác, biểu đồ BMI tiêu chuẩn vẫn được coi là một công cụ quốc dân để kiểm tra sự thay đổi cân nặng của một người cũng như là công cụ đặc quyền trong các chương trình theo dõi sự thay đổi của nạn dịch béo phì. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng BMI càng cao thì càng có nguy cơ mắc những bệnh nhất định như bệnh tim mạch, tiểu đường typ 2, trào ngược acid dạ dày, các vấn đề về hô hấp, ngưng thở khi ngủ và một số bệnh ung thư.

Dưới đây sẽ bàn sâu hơn về BMI và sẽ tập trung vào giải quyết cân nặng của bạn.

Chính xác BMI là gì?

Chỉ số khối cơ thể là chỉ số để đo lường lượng mỡ cơ thể dựa vào chiều cao và cân nặng. Chỉ số này được áp dụng cho cả nam và nữ giới, cho mọi độ tuổi. Nói cách khác, một khi bạn đã là người lớn, BMI sẽ đi cùng bạn đến già.

BMI vốn được coi là ông hoàng quyền lực trong việc đánh giá nguy cơ béo phì, được cả bác sỹ và các nhà nghiên cứu tin dùng. Cùng với BMI, chu vi vòng eo cũng như lượng cholesterol và đường máu được coi là những yếu tố nguy cơ của nhiều loại bệnh tật liên quan đến béo phì.

Biểu đồ BMI

Dựa trên kết quả của công thức tính BMI, người ta chia ra các phân mức như sau:

Nhẹ cân, thiếu năng lượng trường diễn khi BMI dưới 18.5. Có một số gợi ý cho rằng chứng ta nên điều chỉnh con số này là 19, bởi những người có BMI 18.5 hiếm khi là có cân nặng khỏe mạnh.

  • Bình thường: BMI trong khoảng 18.5-24.9
  • Thừa cân: BMI từ 25-29.9
  • Béo phì là khi BMI trên 30

Dựa vào phân loại này, một phụ nữ trưởng thành cao 1.65m nên có cân nặng trong khoảng 51.7 -65.3 kg được coi là người khỏe mạnh bình thường. Nếu có cân nặng từ 68.0 đến 78.9kg được coi là thừa cân; 81,6kg nghĩa là béo phì. Với nam giới trưởng thành cao 1.82m có cân nặng 63.5 đến 80.3kg là bình thường, 83.4-96.6kg là thừa cân và 99.7kg là béo phì.

Nhược điểm của BMI

Trong khi BMI rất hữu ích trong việc nhận diện các vấn đề về cân nặng nhưng thực sự nó vẫn chưa phải là công cụ chuẩn xác trong đánh giá thừa cân, béo phì ở từng người. BMI vẫn có những hạn chế của riêng nó.

Lý do mà phần lớn các bác sỹ vẫn lấy BMI ra để nói với bệnh nhân rằng họ có nguy cơ mắc tiểu đường, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, mỡ máu nếu như BMI quá cao. Những căn bệnh này thực tế xảy ra ở những người có lượng mỡ cơ thể cao hơn bình thường mặc dù có rất nhiều tranh cãi nổ ra xung quanh việc liệu có hay không việc lượng mỡ có thể trực tiếp gây ra các vấn đề sức khỏe hoặc các yếu tố lối sống không lành mạnh tích lũy các nguy cơ gây ra bệnh?

BMI ước tính quá mức lượng mỡ cơ thể của những vận động viên hoặc những người cơ bắp

Vấn đề chính lớn nhất của BMI đó là không đề cập đến các cấu phần khác của cơ thể , trong đó có cả tỉ số mỡ tự do trên tổng số mỡ cơ thể, khối lượng xương, khối lượng cơ và hình dáng cơ thể. BMI cũng không đề cập đến sự khác nhau về giới, chẳng hạn như ví trí tích mỡ.

Những nghiên cứu cũng đã chỉ ra có sự khác biệt không hề nhẹ về chủng tộc khi xét đến thành phần cơ thể. Ví dụ, những người châu Á và châu Phi có khung người nhỏ hơn những người người gốc Tây Ban Nha hoặc người Gốc Mỹ. Nhiều cuộc khảo sát cũng cho thấy rằng người Mỹ gốc Phi và người gốc Tây Ban Nha có chỉ số BMI lớn hơn những người da trắng và thậm chí những yếu tố kinh tế xã hội như thu nhập, giáo dục và hoạt động thể lực, những người gốc châu Á thường có BMI thấp hơn các dân tộc khác.

Những cách giảm cân không lành mạch như chế độ ăn khắc nghiệt hoặc lạm dụng thể dục sẽ dẫn đến giảm lượng cơ và khối lượng xương.

BMI có thể đánh giá không đúng về lưỡng mỡ cơ thể ở những người cao tuổi suy giảm khối cơ nạc

Những người lớn tuổi thường bị mất cơ tự nhiên theo từng năm già đi. Điều này có thể dẫn tới sụt cân hoặc tăng cân tùy thuộc vào lối sống của mỗi người. Giảm khối lượng cơ thường sẽ dẫn tới giảm cân do đó lượng BMI cũng thấp hơn. Có nhiều cơ thực ra cũng mang lại nhiều lợi ích, vì vậy mà sút cân không nên là một mục tiêu đặc biệt là những người vốn dĩ đã khỏe mạnh rồi vì cuối cùng khi chúng ta có tuổi thì cân nặng cũng giảm đi thôi.

Thừa cân không nhất thiết là không khỏe mạnh

Một chủ đề cũng gây nhiều tranh cãi đó là một số nghiên cứu chỉ ra rằng những người lớn thừa cân không có nghĩa là sức khẻo kém hoặc sẽ có nguy cơ tử vong cao hơn người BMI ở mức bình thường.

Sẽ tốt hơn nếu những người thừa cân nhưng vòng bụng không to và lối sống lành mạnh tập trung vào việc giữ cân nặng chứ không nên cố gắng giảm cân.

Đón đọc phần tiếp theo tại http://vienyhocungdung.vn

Bs Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Draxe)
Bình luận
Tin mới
  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

  • 29/06/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

Xem thêm