Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần biết về chất chủ vận Dopamine

Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh phức tạp và quan trọng chịu trách nhiệm cho nhiều chức năng thể chất và tinh thần hàng ngày của chúng ta. Thiếu hụt dopamine có liên quan đến trầm cảm, tâm thần và bệnh Parkinson. Thuốc chủ vận dopamine là thuốc kê đơn có thể điều trị nhiều loại bệnh do mất dopamine. Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu thêm về cách hoạt động, tác dụng và tác dụng phụ của chất chủ vận dopamine.

Chất chủ vận dopamine là gì?

Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh, giúp hỗ trợ các chức năng như vận động, trí nhớ, tâm trạng, học tập và nhận thức. Nếu một người không có đủ dopamine, họ có thể mắc một số bệnh lý. Thuốc chủ vận dopamine là thuốc kê đơn có thể được sử dụng một mình hoặc kết hợp với các loại thuốc khác để điều trị nhiều loại bệnh do mất dopamine. Có nhiều loại thuốc chủ vận dopamine được cho phép lưu hành, bao gồm:

  • Pramipexole
  • Ropinirole
  • Tiêm apomorphine
  • Neupro

Bác sĩ kê đơn các chất chủ vận dopamine khác nhau để điều trị các triệu chứng và tình trạng khác nhau.

 
Chất chủ vận dopamine hoạt động như thế nào?

Trong cơ thể, có hai loại thụ thể dopamine là thụ thể dopamine D1 và thụ thể dopamine D2. Nhóm thụ thể dopamine D1 chứa các phân nhóm D1 và D5. Nhóm thụ thể dopamine D2 chứa các phân nhóm D2, D3 và D4. Các thụ thể dopamine tiếp nhận dopamine, tạo ra tín hiệu cho một chức năng cụ thể, chẳng hạn như chuyển động. Các loại thụ thể dopamine khác nhau chịu trách nhiệm cho các chức năng tinh thần và thể chất khác nhau. Các chất chủ vận dopamine liên kết với các thụ thể dopamine D1 và D2. Bằng cách đó, chúng kích hoạt các thụ thể dopamine giống như cách mà dopamine làm. Điều này có nghĩa là chất chủ vận dopamine có thể giúp làm giảm các triệu chứng xảy ra do mất dopamine.

Chất chủ vận dopamine điều trị những gì?

Chất chủ vận dopamine có thể được sử dụng để điều trị các tình trạng khác nhau, chẳng hạn như:

  • Bệnh Parkinson
  • Hội chứng chân không yên
  • Hội chứng ác tính do thuốc an thần
  • Tăng prolactin máu, một tình trạng xảy ra khi mức độ hormone prolactin quá cao
  • Bệnh tiểu đường loại 2
  • Trường hợp cấp cứu tăng huyết áp

Trong điều trị bệnh Parkinson, các bác sĩ kê đơn chất chủ vận dopamine cùng với thuốc levodopa (Duopa). Tuy nhiên, theo Tổ chức Y tế Thế giới, các chuyên gia chăm sóc sức khỏe đã phát hiện ra rằng một người có thể tự dùng thuốc chủ vận dopamine để trì hoãn sự suy giảm chức năng vận động. Các chất chủ vận dopamine không hiệu quả bằng levodopa, nhưng chúng ít gây ra các vận động thất thường, không tự chủ.

Các phản ứng phụ

Thuốc chủ vận dopamine có thể có các tác dụng phụ khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc, thời gian sử dụng và liều lượng. Người trên 65 tuổi cũng có thể có nhiều khả năng gặp phải tác dụng phụ của chất chủ vận dopamine. Tác dụng phụ của chất chủ vận dopamine bao gồm:

  • Buồn nôn và nôn mửa
  • Đau đầu
  • Chóng mặt
  • Huyết áp thấp khi một người ngồi lên hoặc đứng lên
  • Nhịp tim không đều

Sử dụng các chất chủ vận dopamine lâu dài có thể gây ra các tác dụng phụ như:

  • Co giật hoặc quằn quại
  • Cử động cơ không kiểm soát được và có thể đau
  • Ảo giác
  • Ảo tưởng
  • Hoang mang
  • Phiền muộn
  • Hưng cảm

Các tác dụng phụ khác của thuốc chủ vận dopamine bao gồm:

  • Giấc ngủ
  • Ban ngày mệt mỏi
  • Ngáp
  • Buồn ngủ
  • Chân bị sưng tấy lên

Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào khi dùng chất chủ vận dopamine, nên nói chuyện với bác sĩ. Tổ chức Parkinson lưu ý rằng bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc thời điểm dùng thuốc để loại bỏ hoặc hạn chế các tác dụng phụ. Chất chủ vận dopamine cũng có thể tương tác với một số loại thuốc, thực phẩm hoặc chất bổ sung. Phải nói với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc nào khác mà bạn đang dùng trước khi bắt đầu dùng thuốc chủ vận dopamine. Bạn cũng nên nói với bác sĩ nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú trước khi dùng chất chủ vận dopamine.

Các rủi ro khi dùng thuốc

Chất chủ vận dopamine có thể khiến phát triển các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn. Nếu bạn lo lắng về rủi ro của chất chủ vận dopamine nên nói chuyện với bác sĩ về loại thuốc bạn đang dùng. Các rủi ro phụ nghiêm trọng của chất chủ vận dopamine bao gồm:

  • Bệnh tim
  • Xơ hóa, sẹo hoặc mô dày lên
  • Suy tim
  • Tăng khả năng phát triển ung thư
  • Rối loạn kiểm soát xung động

Sử dụng chất chủ vận dopamine cũng có thể có nguy cơ cao bị rối loạn kiểm soát xung động. Rối loạn kiểm soát xung động có thể bao gồm cờ bạc, chi tiêu quá mức hoặc gia tăng ham muốn tình dục. Nghiên cứu từ năm 2018 cho thấy khoảng 46% những người dùng chất chủ vận dopamine cho bệnh Parkinson đã phát triển các rối loạn kiểm soát xung động trong hơn 5 năm. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng thời gian sử dụng và tăng liều lượng chất chủ vận dopamine có liên quan đến rối loạn kiểm soát xung động. Rối loạn kiểm soát xung động dần dần biến mất sau khi ngừng dùng thuốc chủ vận dopamine.

Ngừng dùng thuốc chủ vận dopamine: Loại bỏ chất chủ vận dopamine cũng có thể có hại. Một nghiên cứu từ năm 2017 cho thấy có đến 19% những người ngừng sử dụng chất chủ vận dopamine gặp phải các triệu chứng nghiện. Nếu một người đột ngột ngừng dùng thuốc chủ vận dopamine, họ có thể phát triển một tình trạng nghiêm trọng được gọi là Hội chứng ác tính do thuốc an thần. Hội chứng ác tính do thuốc an thần có thể khiến một người có các triệu chứng như:

  • Sốt
  • Cơ cứng
  • Đổ mồ hôi
  • Khó nuốt
  • Không tự chủ
  • Thay đổi trạng thái tinh thần
  • Lo lắng khiến không thể nói
  • Nhịp tim cao
  • Thay đổi huyết áp cao hoặc bất ngờ
  • Lượng bạch cầu cao
  • Tăng mức creatine phosphokinase, một loại enzyme thường tăng nếu có tổn thương mô cơ

Bạn nên đảm bảo rằng mình không ngừng thuốc chủ vận dopamine đột ngột. Bác sĩ có thể giúp bạn loại bỏ chất chủ vận dopamine một cách an toàn nếu cần thiết. Nếu bạn gặp các triệu chứng nghiêm trọng hoặc đáng lo ngại trong khi dùng chất chủ vận dopamine, bạn nên nói chuyện với bác sĩ ngay lập tức.

Kết luận, thuốc chủ vận dopamine được sử dụng để bắt chước tác dụng của dopamine. Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh giúp thực hiện các chức năng tinh thần và thể chất khác nhau. Bạn có thể dùng thuốc chủ vận dopamine cho một số tình trạng khác nhau. Bạn có thể gặp một số tác dụng phụ nhất định khi dùng chất chủ vận dopamine. Tác dụng phụ của thuốc chủ vận dopamine từ nhẹ đến nặng. Đột ngột ngừng sử dụng thuốc chủ vận dopamine có thể khiến bạn xuất hiện các triệu chứng nghiện. Bạn không nên ngừng dùng chất chủ vận dopamine trừ khi có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 5 tác dụng của sôcôla giúp giảm trầm cảm ở người trẻ

 

 

 

Ths. Bs. Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Medical News Today) -
Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm