Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Nguyên nhân và cách điều trị đầy bụng

Cảm giác no sau khi ăn một bữa ăn lớn là điều bình thường. Tuy nhiên, nếu dạ dày của một người thường xuyên cảm thấy đầy và căng tức hoặc không có lý do rõ ràng, điều đó có thể báo hiệu một tình trạng bệnh về tiêu hóa.

Căng thẳng, thói quen ăn uống và các yếu tố lối sống đều có thể gây ra tình trạng bụng căng, đầy. Các điều kiện ảnh hưởng đến tiêu hóa và hormone cũng có thể gây ra cảm giác này, tùy thuộc vào nguyên nhân. Bài viết này xem xét một số nguyên nhân có thể gây ra đầy bụng, phương pháp điều trị, biện pháp khắc phục tại nhà và thời điểm cần trao đổi với bác sĩ.

Nguyên nhân tạm thời

Nhiều yếu tố có thể giải thích cho tình trạng đầy bụng, bao gồm cả những yếu tố dưới đây.

Thói quen ăn uống

Cách một người ăn có thể góp phần gây ra cảm giác no khó chịu sau bữa ăn. Ví dụ như ăn quá nhiều, ăn quá nhanh hoặc ăn khi căng thẳng. Một số loại thực phẩm cũng có nhiều khả năng gây đầy hơi sau bữa ăn, có thể khiến bạn cảm thấy no nếu ăn nhiều. Chúng bao gồm các loại thực phẩm giàu chất xơ, chẳng hạn như đậu, hành tây và bắp cải. Đồ uống có ga cũng có thể làm tăng cảm giác no. Nếu thói quen ăn uống hoặc một số loại thực phẩm gây đầy bụng, bạn có thể nhận thấy triệu chứng này được cải thiện khi điều chỉnh chế độ ăn uống hoặc hành vi của mình. Một người có thể khắc phục điều này bằng cách:

  • ăn các phần nhỏ hơn
  • ăn chậm 
  • ngừng ăn khi cảm thấy no
  • uống đủ chất lỏng
  • Tập thể dục thường xuyên
  • tránh thực phẩm có tính axit và các loại thực phẩm hoặc đồ uống khác gây đầy hơi, chẳng hạn như đậu, đồ uống có ga hoặc thực phẩm chiên có chứa chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
  • tránh tiêu thụ quá nhiều muối

Khó tiêu

Chứng khó tiêu bao gồm một nhóm các triệu chứng bao gồm:

  • đau hoặc cảm giác nóng trong dạ dày
  • cảm thấy no ngay sau khi ăn
  • bụng cồn cào hoặc sôi ùng ục
  • ợ hơi
  • đầy hơi
  • buồn nôn

Chứng khó tiêu rất phổ biến và có thể cải thiện khi thay đổi chế độ ăn uống. Các chuyên gia cho rằng thực phẩm có tính axit, chẳng hạn như cà chua hoặc nước cam, gây ra chứng khó tiêu. Những yếu tố khác có thể gây khó tiêu bao gồm:

  • căng thẳng
  • hút thuốc
  • cafein
  • rượu
  • đồ uống có ga
  • ăn quá nhanh
  • thuốc chống viêm không steroid (NSAID)

Giảm các tác nhân kích thích có thể giúp ngăn ngừa chứng khó tiêu, cùng với thuốc kháng axit không kê đơn. Tuy nhiên, chứng khó tiêu thường xuyên có thể chỉ ra một tình trạng tiềm ẩn cần điều trị.

Táo bón

Táo bón xảy ra khi một người đi tiêu ít hơn 3 lần mỗi tuần. Táo bón có thể gây ra cảm giác đầy bụng và khó chịu. Một người bị táo bón cũng có thể có những triệu chứng:

  • đi tiêu khó hoặc đau
  • phân cứng, khô hoặc vón cục
  • đi tiêu không hoàn toàn

Táo bón rất phổ biến. Trong trường hợp nhẹ, ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước và tập thể dục có thể hữu ích. Mọi người cũng có thể sử dụng các biện pháp điều trị không kê đơn, chẳng hạn như thuốc làm mềm phân.

Nguyên nhân mãn tính

Dưới đây là một số nguyên nhân mãn tính gây ra đầy bụng.

Hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích (IBS) đề cập đến các triệu chứng bao gồm đầy hơi và khó chịu. Những người mắc hội chứng này cũng trải qua:

  • đau quặn bụng
  • tiêu chảy, táo bón hoặc cả hai
  • đi tiêu không hoàn toàn

Một số yếu tố có thể gây ra hoặc góp phần vào sự phát triển của hội chứng ruột kích thích bao gồm:

  • nhiễm trùng do vi khuẩn trong đường tiêu hóa
  • sự phát triển quá mức của vi khuẩn đường ruột, xảy ra khi hệ vi khuẩn đường ruột phát triển quá mức trong ruột non
  • không dung nạp và nhạy cảm với thực phẩm
  • tiền sử chấn thương, lo lắng hoặc trầm cảm

Các phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích có thể bao gồm thay đổi chế độ ăn uống, giảm căng thẳng và điều trị các tình trạng sức khỏe tâm thần. Các bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc để giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng của họ.

Viêm loét dạ dày

Helicobacter pylori là một loài vi khuẩn có thể làm hỏng niêm mạc dạ dày, dẫn đến loét dạ dày. Loét dạ dày cũng có thể xảy ra do sử dụng NSAID trong thời gian dài hoặc hội chứng Zollinger-Ellison, một tình trạng hiếm gặp gây ra các khối u phát triển ở phần trên của ruột non. Triệu chứng phổ biến nhất của vết loét là đau dạ dày âm ỉ hoặc nóng rát. Cơn đau có thể xảy ra khi dạ dày trống rỗng, có thể đến và đi trong vài ngày, vài tuần, thậm chí vài tháng. Các triệu chứng khác của loét dạ dày bao gồm:

  • đầy hơi
  • ợ hơi
  • buồn nôn
  • nôn mửa
  • chán ăn
  • giảm cân

Các phương pháp điều trị loét dạ dày khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra vết loét. Các bác sĩ có thể kê đơn thuốc ức chế bơm proton (PPI), thuốc kháng sinh, thuốc kháng axit hoặc bismuth subsalicylat.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản

Nếu mọi người bị trào ngược axit hoặc ợ chua thường xuyên, kéo dài, họ có thể mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Những người bị trào ngược dạ dày thực quản gặp các triệu chứng sau:

  • đau rát ở bụng trên hoặc ngực
  • buồn nôn hoặc nôn mửa
  • hơi thở hôi
  • khó nuốt
  • vấn đề hô hấp
  • răng bị mòn

Trào ngược dạ dày thực quản có nhiều nguyên nhân, bao gồm tăng áp lực lên dạ dày do mang thai, béo phì, thoát vị gián đoạn, hút thuốc và một số loại thuốc. Xác định nguyên nhân của trào ngược dạ dày thực quản có thể giúp mọi người tìm cách để cảm thấy tốt hơn. Các khuyến nghị bao gồm:

  • tránh thực phẩm kích hoạt trào ngược dạ dày thực quản, chẳng hạn như thức ăn cay hoặc rượu
  • ăn ít nhất 3 giờ trước khi ngủ
  • duy trì cân nặng vừa phải
  • bỏ hút thuốc

Các bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng axit, thuốc chẹn H2, prokinetics hoặc PPI.

Các biện pháp khắc phục tại nhà

Các biện pháp khắc phục tại nhà sẽ không điều trị một số tình trạng nhất định, bao gồm loét dạ dày hoặc chứng liệt dạ dày - những bệnh này yêu cầu điều trị y tế. Những người mắc các bệnh lý, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích, cũng có thể cần sự trợ giúp của chuyên gia dinh dưỡng để hiểu cách kiểm soát tình trạng của họ. Tuy nhiên, một số biện pháp khắc phục và thay đổi lối sống có thể giúp ai đó giảm bớt cảm giác no khó chịu trong thời gian ngắn, bao gồm:

  • giảm căng thẳng và lo lắng
  • tập thể dục thường xuyên hơn
  • tránh thức ăn cay, nhiều dầu mỡ hoặc các thức ăn gây kích thích khác
  • ăn các bữa ăn nhỏ thường xuyên hơn
  • mặc quần áo rộng
  • tránh nằm trong 3 giờ

Kết luận, khi đầy hơi do khó tiêu hoặc táo bón, các sản phẩm không kê đơn có thể làm giảm các triệu chứng. Tuy nhiên, nếu một người thường xuyên cảm thấy no một cách khó chịu và không có nguyên nhân rõ ràng, chẳng hạn như ăn một bữa ăn lớn, thì họ có thể mắc một tình trạng sức khỏe tiềm ẩn. Bác sĩ sẽ chẩn đoán nguyên nhân gốc rễ và đề xuất phương pháp điều trị.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN TIÊU HÓA

Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (tổng hợp từ Medical News Today) -
Bình luận
Tin mới
  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

Xem thêm