6 dấu hiệu mất nước bất thường

Nước đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì sự sống của con người, việc đổ mồ hôi, đi tiểu tiện, nôn mửa và tiêu chảy đều có thể gây mất nước từ nhẹ đến nặng, thậm chí mất nước quá nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng. Nghiên cứu cho thấy cảm giác khát nước là kết quả của một quá trình sinh lý phức tạp, nhằm mục đích cảnh báo rằng bạn đang bị mất nước và có nguy cơ các chức năng của cơ thể hoạt động không bình thường.

Mất nước ở đây không chỉ có nghĩa là cơ thể bạn đang mất đi nước thông thường mà còn có nghĩa là bạn đang mất chất điện giải, chẳng hạn như: natri, magiê và kali. Đây đều là những chất bạn cần để duy trì các chức năng của cơ thể như: thở, di chuyển, nói chuyện và duy trì sự tỉnh táo,...

Một số tình trạng sức khỏe, bao gồm cả bệnh tiểu đường có thể khiến bạn tăng nguy cơ mất nước. Nếu bạn đổ mồ hôi quá nhiều vì nóng hoặc gắng sức quá mức, đi tiểu thường xuyên, nôn mửa hoặc tiêu chảy vì cúm hoặc mắc một bệnh cấp tính khác thì bạn phải nhanh chóng bổ sung lại lượng nước đã mất.

Những người đặc biệt dễ bị mất nước bao gồm những người không thể bổ sung nước vì khuyết tật hoặc bệnh tật, vận động viên và những người đơn giản là quá trẻ hoặc quá già để tự bổ sung được chất lỏng đã mất.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng đàn ông ở độ tuổi trung niên hoặc cao tuổi có thể có nguy cơ đặc biệt mắc các biến chứng do mất nước. Cơ thể sẽ trở nên tệ hơn khi phát hiện các dấu hiệu mất nước (chẳng hạn như nồng độ muối cao trong máu) và nếu không có những tín hiệu này, người lớn tuổi có thể không nhận ra mình bị mất nước hoặc uống nước để bù lại. Mất nước không được điều trị có thể khiến nhịp tim tăng lên, làm căng cơ của bạn.

Đọc thêm bài viết: 10 loại trái cây chứa nhiều nước

6 dấu hiệu mất nước bất thường mà bạn nên biết

Mất nước nghiêm trọng được Tổ chức Y tế Thế giới định nghĩa là mất hơn 10% trọng lượng cơ thể của bạn do mất chất lỏng. Điều này có thể dẫn đến tổn thương hoặc các biến chứng gây tử vong và cần phải đến phòng cấp cứu. Co giật, rối loạn nhịp tim hoặc sốc giảm thể tích có thể xảy ra do lượng máu của bạn quá thấp.

Tuy nhiên, mất nước hiếm khi trầm trọng đến mức đó. Hầu hết các trường hợp, bạn có thể dễ dàng bổ sung lượng nước dự trữ và chống lại sự mất nước khi uống nước suốt cả ngày. Khát nước, nhức đầu và khô miệng đều là những dấu hiệu cho thấy đã đến lúc cần uống nước hoặc nước điện giải. Nhưng các dấu hiệu mất nước không phải lúc nào cũng rõ ràng như vậy. Dưới đây là 6 dấu hiệu và triệu chứng mất nước đáng ngạc nhiên.

1. Hôi miệng 

Nước bọt có đặc tính kháng khuẩn, nhưng mất nước có thể ngăn cơ thể bạn tạo ra đủ nước bọt. Nếu bạn không tiết đủ nước bọt, bạn có thể bị vi khuẩn phát triển quá mức trong miệng. Và một trong những tác dụng phụ của việc đó là hơi thở có mùi. Đó cũng chính là lý do khiến bạn có thể thức dậy với và bị hôi miệng.

Quá trình sản xuất nước bọt chậm lại trong khi ngủ, dẫn đến mùi khó chịu trong miệng khi vi khuẩn phát triển. Vì vậy, lần tới khi bạn bị khô miệng và hơi thở có mùi không được thơm mát, có lẽ đã đến lúc bạn cần bù nước.

2. Da khô hoặc ửng đỏ 

Nhiều người nghĩ rằng những người bị mất nước thực sự đổ mồ hôi, nhưng trên thực tế, khi bạn trải qua các giai đoạn mất nước khác nhau, bạn sẽ có làn da rất khô hoặc bị ửng đỏ. Một triệu chứng mất nước quan trọng khác liên quan đến da là mất độ đàn hồi. Điều này có thể khiến da lâu trở về bình thường sau khi bị véo và phải mất một thời gian để trở lại trạng thái bình thường.

3. Chuột rút cơ bắp

Khi cơ thể bạn mất đủ nước, nó sẽ không thể làm mát đầy đủ và dẫn đến bệnh nhiệt. Một triệu chứng cần chú ý là chuột rút cơ có thể xảy ra khi tập thể dục, đặc biệt là khi thời tiết nóng. Bạn càng nóng, bạn càng dễ bị chuột rút và đó là do tác động nhiệt thuần túy lên cơ. Khi các cơ bắp ngày càng làm việc chăm chỉ hơn, chúng có thể tự hấp thụ nhiệt. Những thay đổi về chất điện giải, chẳng hạn như natri và kali, cũng có thể dẫn đến chuột rút cơ bắp.

Hãy nhớ rằng khi nói đến việc bù nước sau khi tập thể dục, tất cả các loại đồ uống có thể không giống nhau. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 3 năm 2019 trên tạp chí BMJ Open Sport and Exercise Medicine cho thấy khi những người tham gia bù nước bằng đồ uống có chứa chất điện giải sau khi tập thể dục, họ ít có khả năng bị chuột rút cơ hơn. Mặt khác, những người tham gia uống nước thường có nhiều khả năng bị chuột rút hơn. Tuy nhiên, nghiên cứu này còn nhỏ, vì vậy những phát hiện của nó có thể không áp dụng cho bạn. Dù vậy, nếu lần tới khi bạn cảm thấy bị chuột rút sau khi tập thể dục thì hãy chọn đồ uống thể thao chứa chất điện giải.

Ngay cả trong thời tiết mát mẻ hơn, tình trạng mất nước vẫn có thể xảy ra nếu bạn không bổ sung lượng nước đã mất bằng cách uống một lượng nước nhỏ trong khi tập luyện. Các triệu chứng có thể nhẹ hơn hoặc diễn ra chậm hơn, nhưng tình trạng mất nước mang lại những rủi ro như nhau, bất kể nhiệt độ bên ngoài như thế nào.

4. Sốt và ớn lạnh 

Các triệu chứng khác của bệnh nhiệt bao gồm sốt và ớn lạnh. Việc đổ mồ hôi quá nhiều kết hợp với cảm giác da mát lạnh khi chạm vào có thể là dấu hiệu của tình trạng kiệt sức do nhiệt. Sốt có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mất nước. Sốt càng cao, bạn càng có thể bị mất nước nghiêm trọng.

Trừ khi nhiệt độ cơ thể của bạn giảm xuống, làn da của bạn sẽ mất đi cảm giác mát lạnh và sau đó trở nên nóng, ửng đỏ và khô khi chạm vào. Tại thời điểm này, điều quan trọng là bạn phải hạ nhiệt ngay lập tức và tới cơ sở y tế. Chườm đá và dùng khăn ướt, di chuyển đến khu vực mát mẻ là những cách ngắn hạn để hạ nhiệt cho đến khi bạn có thể được chăm sóc y tế.

Trẻ em và trẻ sơ sinh mất nhiều nước trong cơ thể hơn khi bị sốt và chúng có nhiều khả năng bị tiêu chảy và nôn mửa nghiêm trọng hơn do bệnh tật. Bên cạnh đó, trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ cũng có thể có các triệu chứng liên quan đến mất nước khác, chẳng hạn như thóp trũng, không chảy nước mắt khi khóc hoặc ít tã ướt hơn bình thường. Bất kỳ cơn sốt nào ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ mới biết đi đều gây lo ngại. Hãy hỏi bác sĩ nhi khoa để được tư vấn về thời điểm nên gọi bác sĩ trong những trường hợp này.

Người lớn bị sốt cũng nên tìm kiếm sự trợ giúp nếu thân nhiệt tăng trên 39,5 độ C. Đây có thể là một trường hợp cấp cứu y tế.

Đọc thêm bài viết: 7 loại trái cây giải nhiệt, bù nước trong mùa hè

5. Thèm ăn, đặc biệt là đồ ngọt

Khi bạn bị mất nước, các cơ quan như gan - cơ quan sử dụng nước có thể khó giải phóng glycogen (glucose dự trữ) và các thành phần khác trong kho dự trữ năng lượng của bạn. Vì vậy, bạn thực sự có thể cảm thấy thèm ăn. Mặc dù bạn có thể thèm bất cứ thứ gì, từ sô cô la đến đồ ăn nhẹ, nhưng cảm giác thèm đồ ngọt phổ biến hơn vì cơ thể bạn có thể gặp khó khăn trong quá trình phân hủy glycogen để giải phóng glucose vào máu.

6. Nhức đầu 

Ngay cả tình trạng mất nước nhẹ cũng có thể gây đau đầu. Mặc dù các yếu tố khác nhau bên cạnh tình trạng mất nước có thể gây đau đầu, nhưng uống một cốc nước đầy và tiếp tục uống nhiều nước hơn trong ngày là cách dễ dàng để giảm đau nếu mất nước là nguyên nhân.

Bạn bị mất nước hay là nguyên nhân nào khác?

Nếu bạn khát, bạn đã bị mất nước. Nhưng ít khát nước hơn không nhất thiết có nghĩa là bạn đã bù đủ nước. Đây là 2 cách để kiểm tra lượng nước trong cơ thể bạn.

Hãy thử kiểm tra da. Dùng hai ngón tay véo một ít da trên mu bàn tay rồi thả ra. Da sẽ trở lại vị trí bình thường trong vòng chưa đầy vài giây. Tuy nhiên nếu da trở lại bình thường chậm hơn, bạn có thể đang bị mất nước.

Kiểm tra nước tiểu của bạn. Nếu cơ thể bạn đủ nước, nước tiểu của bạn hầu như sẽ trong và có chút màu vàng nhạt. Màu vàng đậm hơn hoặc màu cam là những màu “cảnh báo” bạn cần lưu ý. Nếu nước tiểu của bạn sẫm màu, hãy bắt đầu uống nước. Mặt khác, nước tiểu trong suốt có thể có nghĩa là bạn đang uống quá nhiều nước.

Lời khuyên để có đủ nước

Khi nói đến lượng nước uống hàng ngày, các quy tắc khó và nhanh rất khó áp dụng vì lượng chất lỏng bạn cần phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, bao gồm: tuổi tác, giới tính, bạn đang mang thai hay đang cho con bú và liệu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào không.

Lượng nước khuyến nghị hàng ngày đối vói mọi người là khác nhau. Bạn có thể đạt được lượng nước khuyến nghị bằng cách tiêu thụ một số loại thực phẩm, nước và các chất lỏng khác. Dưới đây là một số mẹo để nhận được tất cả chất lỏng bạn cần và ngăn ngừa mất nước.

Luôn để chai nước ở gần

Khả năng tiếp cận có thể tạo sự khác biệt. Điều này có thể đơn giản như mang theo một chai nước bên mình. Nếu chai nước ở ngay bên cạnh bạn, bạn có thể sẽ có thói quen uống nước mà không hề nhận ra.

Hãy thử thêm gia vị cho nước thường

Mặc dù điều quan trọng là phải uống nhiều nước, nhưng không phải ai cũng thích điều đó. Nếu bạn không thích nước lọc, hãy tạo cảm giác sảng khoái bằng cách thêm một chút nước ép trái cây hoặc những miếng trái cây tươi hoặc đông lạnh vào nước. Bên cạnh đó, bạn có thể thử các loại nước lọc không chứa calo có hương vị tự nhiên. Hương vị trái cây của chúng sẽ giúp chúng hấp dẫn hơn nước lọc thông thường.

Chuyển sang trà hoặc cà phê thảo mộc không đường

Bạn có thể thử các loại trà không đường có nhiều hương vị khác nhau. “Nhâm nhi trà trái cây vào ban ngày (với nhiều đá nếu trời nóng), hoặc làm ấm người với một cốc trà bạc hà hoặc trà hoa cúc nóng vào ban đêm. Tất cả đều được tính vào số lượng chất lỏng tiêu thụ hàng ngày của bạn.

Và nếu đồ uống bạn chọn là cà phê chứ không phải trà thì điều đó cũng có tác dụng. Mặc dù caffein có thể có tác dụng lợi tiểu, làm tăng nhu cầu đi tiểu của bạn, nhưng nghiên cứu đã cho thấy không có sự khác biệt đáng kể nào về tổng lượng nước khi bạn uống bốn cốc cà phê mỗi ngày so với bốn cốc nước.

Nghiên cứu cũng cho thấy rằng cà phê giúp bổ sung nước tương tự như nước khi được thường xuyên tiêu thụ ở mức độ vừa phải, chỉ cần đảm bảo tiêu thụ không quá 400 miligam (mg) cà phê mỗi ngày. Các triệu chứng như đau bụng, đi tiểu thường xuyên và mất ngủ có thể là do bạn đang uống quá nhiều cà phê.

Lựa chọn các món ăn nhẹ giúp bổ sung nước

Hãy hoán đổi các món ăn nhẹ khô, như khoai tây chiên, bánh quy,... có hàm lượng nước rất thấp bằng các loại chứa nhiều nước như: trái cây tươi hoặc đông lạnh, sữa chua, sinh tố tốt cho sức khỏe.

Ăn nhiều rau và trái cây hơn

Các loại rau và trái cây có tác dụng dưỡng ẩm, giống như chất lỏng. Hãy đặt mục tiêu làm cho một nửa bữa ăn của bạn được lấp đầy bởi rau củ và trái cây. Tất cả những khẩu phần rau và trái cây đó sẽ cung cấp nước cũng như một lượng lớn vitamin, khoáng chất và chất xơ cho bạn. Trên thực tế, một số loại trái cây và rau quả có hơn 90% là nước, bao gồm: dưa vàng, dâu tây, dưa hấu, dưa chuột, cần tây, rau diếp, rau lá xanh, bí xanh, cà chua và ớt chuông.

Nhâm nhi nhiều chất lỏng hơn trong bữa ăn

Nhấm nháp nước trong bữa ăn sẽ giúp bạn ăn chậm hơn và tất nhiên là bổ sung thêm nước cho bạn. Ngoài ra, nghiên cứu đã chỉ ra rằng uống nước trước khi ăn có thể giúp giảm cân.

Lưu ý về tầm quan trọng của việc ngăn ngừa mất nước cho người lớn tuổi

Người lớn tuổi có thể có nguy cơ mất nước cao hơn vì một số lý do. Thứ nhất, bạn có thể  giảm cảm giác khát khi có tuổi, điều này có thể làm giảm lượng nước uống hàng ngày của bạn. Một số người lớn tuổi bị mất nước mạn tính nếu họ dùng một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc lợi tiểu, một số khác không thể dễ dàng lấy cho mình một cốc nước hoặc quên uống nước vì một vấn đề sức khỏe như chứng mất trí nhớ. Mất nước mạn tính ở người lớn tuổi có thể dẫn đến lú lẫn, huyết áp thấp, chóng mặt và táo bón.

Nếu bạn có người thân lớn tuổi bị hạn chế về khả năng vận động hoặc các vấn đề về nhận thức, hãy nhớ theo dõi họ để biết các dấu hiệu mất nước hoặc yêu cầu người chăm sóc họ cũng làm như vậy và đảm bảo rằng họ uống đủ nước. Đối với sức khỏe của chính bạn, hãy nhớ rằng cơ thể con người bao gồm ít nhất 60% là nước. Vì vậy, hãy cố gắng giữ đủ nước cho cơ thể mỗi ngày.

Có một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, khoa học sẽ giúp bạn có sức khỏe tốt hơn. Tham khảo dịch vụ khám, tư vấn dinh dưỡng tại Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM trực thuộc Viện Y học ứng dụng Việt Nam. Đặt lịch khám TẠI ĐÂY hoặc Hotline 0935 18 3939/ 024 3633 5678