Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Xông hơi: lợi hay hại?

Xông hơi là phương pháp điều trị tại nhà lâu đời đối với các vấn đề về cảm lạnh và xoang. Khi bạn bị ốm, hít hơi nước từ thiết bị xông hơi hoặc một bát nước nóng có thể giúp làm lỏng chất nhầy trong phổi và xoang, giúp giảm tắc nghẽn, giảm đau họng và cải thiện tình trạng khàn giọng.

Mặc dù xông hơi nước không được khuyến khích cho trẻ em và thiếu bằng chứng lâm sàng cho một số lợi ích này, nhưng đây là một phương pháp đáng được xem xét. Bài viết này phân tích những tác dụng của xông hơi cũng như cách xông hơi một cách an toàn.

Tác dụng y học của việc xông hơi

Về cơ bản, tác dụng y học của liệu pháp xông hơi tại nhà này là làm giảm các triệu chứng của bệnh gây nghẹt mũi, chảy nước mũi và đau họng, chẳng hạn như: 

  • Cảm lạnh thông thường (nhiễm virus đường hô hấp trên - mũi và họng)
  • Nhiễm trùng xoang (viêm xoang, viêm niêm mạc của các khoang ở mặt và đầu)
  • Bệnh phổi (nhiễm trùng đường hô hấp trên, gây ra ho khan)
  • Viêm tiểu phế quản (nhiễm trùng đường hô hấp thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ)
  • Viêm phế quản (viêm niêm mạc của các ống phế quản mang không khí đến và đi từ phổi của bạn)
  • Dị ứng (tình trạng hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng với một chất lạ, gây ngứa mắt và da, chảy nước mũi và nghẹt mũi)

Có bằng chứng cho thấy việc xông hơi trước khi ngủ có thể giúp ngủ ngon. Một nghiên cứu về nam giới trưởng thành cho thấy thực hành xông hơi giúp giảm bớt lo lắng trước khi đi ngủ, rút ​​ngắn thời gian đi vào giấc ngủ và cải thiện chất lượng nghỉ ngơi.

Xông hơi có lợi cho cảm lạnh và viêm xoang không?

Nhiều người bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, chẳng hạn như cảm lạnh thông thường và viêm xoang, đã nhận thấy việc xông hơi nước là một phần hữu ích trong việc điều trị. Mặc dù việc xông hơi không giết được virus hoặc vi khuẩn, nhưng nó có thể hữu ích khi cơ thể bạn chống lại nhiễm trùng. Năm lợi ích chính của việc xông hơi đối với các vấn đề về cảm lạnh và xoang là:

  • Hỗ trợ giấc ngủ: Đảm bảo rằng bạn ngủ đủ giấc là điều cần thiết để chống lại cảm lạnh và nhiễm trùng xoang. Cơ thể bạn cần được nghỉ ngơi để chống chọi với bệnh tật. Xông hơi vào ban đêm có thể là một công cụ giúp bạn thư giãn và sẵn sàng đi ngủ.
  • Chữa khàn giọng: Giọng bạn bị khàn khi dây thanh quản bị kích thích. Nguyên nhân có thể là do bệnh đường hô hấp, tiếp xúc với khói, hát quá nhiều hoặc nói to. Hơi nước đi vào các cấu trúc này, bù nước cho chúng và cải thiện khả năng vận động và chức năng của chúng.
  • Giảm đau họng: Các bằng chứng lâm sàng còn lẫn lộn về việc liệu việc xông hơi nước có thực sự làm giảm đau họng hay không. Tuy nhiên, đây là một kỹ thuật lâu đời để giảm đau và sưng tấy do viêm các mô trong cổ họng.
  • Xử trí tắc nghẽn: Xông hơi cũng có thể giúp giảm tắc nghẽn vì nó có thể làm lỏng chất nhầy trong phổi, cổ họng và xoang (đặc biệt phổ biến trong nhiễm trùng xoang) và giúp thở dễ dàng hơn.
  • Bù nước cho đường mũi: Các xoang bị khô và bị kích thích, đặc biệt là đường mũi, cũng có thể đi kèm với cảm lạnh thông thường và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác. Ngoài sự khó chịu, chúng có thể dẫn đến chảy máu mũi. Việc xông hơi mang lại hơi ẩm cho những khu vực này, giúp làm giảm các triệu chứng.

Trước đây, các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hơi nước nóng có thể tiêu diệt virus gây cảm lạnh trong hệ hô hấp, vì nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến chúng. Tuy nhiên, một đánh giá sâu rộng về tài liệu không tìm thấy bằng chứng đáng tin cậy về điều này.

Xông hơi có an toàn không?

Có một số tác dụng phụ được báo cáo khi xông hơi và không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào được báo cáo. Tuy nhiên, bạn có thể vô ý tự làm mình bị bỏng. Thông thường, điều này xảy ra khi mọi người không sử dụng các thiết bị dành cho việc xông hơi và vô tình để da tiếp xúc trực tiếp với nước nóng gây bỏng. Bởi vì trẻ em và trẻ sơ sinh dễ bị những loại bỏng này, nên hiện tại, cha mẹ và người chăm sóc không nên áp dụng phương pháp này với trẻ em. Ngoài ra, cần hết sức cẩn thận khi thao tác với nước sôi trong nhà bếp để tránh làm bỏng bản thân. Các mẹo an toàn bao gồm: 

  • Đảm bảo đặt nồi xông hoặc bát xông hơi trên một bề mặt bằng phẳng, ổn định
  • Nhắm mắt khi hít vào để tránh tiếp xúc trực tiếp
  • Chú ý đến trẻ nhỏ hoặc vật nuôi ở xung quanh

Sử dụng dụng cụ xông hơi mua ở cửa hàng giúp giảm nguy cơ bị bỏng do nước ở trong buồng kín. Tuy nhiên, hãy đảm bảo làm sạch mọi bộ lọc và thay thế chúng khi cần thiết vì các bộ phận bẩn có thể chứa vi khuẩn hoặc virus lây lan vào đường hô hấp.

Hướng dẫn xông hơi tại nhà an toàn

Mặc dù có thể thực hiện xông hơi bằng hơi nước mà không cần sử dụng thiết bị đặc biệt, nhưng trên thị trường có rất nhiều loại máy xông chuyên dụng. Khi sử dụng, nhớ đọc kỹ hướng dẫn để tránh tiếp xúc với nước sôi. Cho dù bạn chọn sử dụng thiết bị hay tự mình xông hơi, dưới đây là một số hướng dẫn an toàn để bạn tuân theo:

  • Tìm một vật chứa, chẳng hạn như một cái chậu nhỏ, một cái bát lớn, hoặc thậm chí một cái cốc lớn, nếu bạn không có máy xông
  • Đổ đầy nước sôi vào chậu, trùm khăn lên đầu và hẹn giờ
  • Đặt đầu của bạn cao hơn mặt nước khoảng 20cm. Nhắm mắt lại
  • Đặt khăn trên đầu để tạo không gian kín
  • Hít thở bằng hơi thở sâu và chậm trong ít nhất hai đến năm phút, đổ lại nước nóng sau mỗi hai đến ba phút
  • Giới hạn thời gian xông trong 10-15 phút
  • Lặp lại 2-3 lần hàng ngày nếu cần

Theo kinh nghiệm của nhiều người, sử dụng tinh dầu khi xông có thể giúp giảm một số triệu chứng và mang lại cảm giác dễ chịu hơn. Tuy nhên có một số người bị bệnh tăng huyết áp, tim mạch, có thai, hoặc quá mẫn với một số loại mùi hương nào đó thì cũng nên chú ý hoặc tránh không nên sử dụng biện pháp này.

Tóm lại, xông hơi là một phương pháp điều trị tại nhà phổ biến đối với các triệu chứng của cảm lạnh, nhiễm trùng xoang và các vấn đề hô hấp khác. Việc xông hơi đã được chứng minh là giúp ngủ ngon và giảm khàn giọng. Mặc dù bằng chứng về cách hoạt động của xông hơi chưa được rõ ràng nhưng nó có thể giúp giảm đau họng, làm lỏng chất nhầy và bù nước cho xoang.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Một số biện pháp khắc phục nghẹt mũi do cảm cúm tại nhà

 

Viện Y học ứng dụng Việt Nam (Tổng hợp từ Verywellhealth) -
Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm