Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thuốc chống trầm cảm và nguy cơ tự tử

Các loại thuốc được sử dụng để điều trị trầm cảm được gọi là các thuốc chống trầm cảm. Tất cả các thuốc chống trầm cảm đều có cảnh báo hộp đen (black box warning) từ Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA). FDA là cơ quan sẽ xem xét và chấp nhận việc sử dụng thuốc, và cảnh báo hộp đen là loại cảnh báo nguy hiểm nhất của một loại thuốc nào đó.

Cảnh báo hộp đen cho thuốc chống trầm cảm chỉ ra rằng, loại thuốc này có nguy cơ gây ra các suy nghĩ và hành động liên quan đến tự tử ở trẻ em, thanh thiếu niên và người trẻ trong khoảng 18-24 tuổi. Nguy cơ này cao nhất trong vòng 2 tháng đầu điều trị bằng thuốc chống trầm cảm. Đây là giai đoạn mà những ý nghĩ về việc tự tử thường xảy ra nhất.

Nếu bạn hoặc người thân có ý nghĩ tự tử khi đang dùng thuốc chống trầm cảm, thì nguyên nhân của suy nghĩ này có thể là do dùng thuốc, cũng có thể không phải do thuốc. Bản thân bệnh trầm cảm hoặc các tình trạng sức khỏe tâm thần khác cũng đã làm tăng nguy cơ có ý nghĩ tự tử. Và cho dù bạn có dùng thuốc hay không, một khi đã mắc phải những tình trạng bệnh này, thì ý nghĩ tự tử cũng đã xuất hiện sẵn. Tuy nhiên, có một điều bạn luôn phải ghi nhớ, đó là nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, việc sử dụng thuốc chống trầm cảm sẽ đem lại nhiều lợi ích hơn là nguy cơ, trong khi điều trị trầm cảm hoặc lo âu. Và điều này vẫn đúng cả với trẻ nhỏ, thanh thiếu niên và người trưởng thành trẻ tuổi.

Do vậy, kể cả khi thuốc chống trầm cảm có cảnh báo hộp đen, nhưng bạn và bác sỹ vẫn nên cân nhắc về lợi ích và nguy cơ cụ thể của việc dùng thuốc trong trường hợp của bạn. Cảnh báo về nguy cơ tự tử có thể nên được cân nhắc, nhưng bạn cũng không nên tự ý dừng thuốc nếu chưa được sự cho phép của bác sỹ.

Tại sao các thuốc chống trầm cảm lại làm tăng nguy cơ tự tử?

Nguyên nhân chính xác của tình trạng này hiện vẫn chưa được biết rõ, nhưng có 2 giả thuyết được đưa ra.

  • Một số nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, những trẻ sử dụng thuốc chống trầm cảm sớm sẽ dễ bị kích thích và có xu hướng bạo lực hơn. Những triệu chứng mới này có thể dẫn đến suy nghĩ hoặc hành vi tự tử.
  • Một giả thuyết khác cho rằng, do trẻ em và người trẻ có não bộ chưa phát triển toàn diện khi chưa đủ 24 tuổi. Do vậy, những người trên 24 tuổi dùng thuốc thì sẽ có khả năng hạn chế được các hành vi nguy cơ và có những suy nghĩ chín chắn, trưởng thành hơn. Nên, việc các loại thuốc thay đổi các chất hóa học trong não sẽ ảnh hưởng đến những người dưới 24 tuổi nhiều hơn.

Tuy nhiên, trong 2 giả thuyết này, giả thuyết nào chính xác hơn thì vẫn chưa được làm rõ.

Những nguy cơ cho các nhóm tuổi khác

Nguy cơ có ý nghĩ tự tử ở những người trên 24 tuổi khi sử dụng thuốc chống trầm cảm không tăng lên nhiều. Ngoài ra, với nhóm tuổi trên 65, theo FDA, thuốc chống trầm cảm thậm chí còn làm giảm nguy cơ tự tử ở nhóm tuổi này. Tuy nhiên, bạn nên nhớ rằng, bản thân bệnh trầm cảm đã làm tăng nguy cơ tự tử rồi, cho dù bạn không dùng thuốc.

Các dấu hiệu và triệu chứng nên chú ý

Nếu bạn đang sử dụng thuốc chống trầm cảm, hãy chú ý đến bất cứ điều thay đổi bất thường nào trong hành vi, tâm trạng, cảm xúc hoặc suy nghĩ của bạn. Nếu bạn là cha mẹ hoặc người chăm sóc, hãy chú ý đến những ảnh hưởng của thuốc đến trẻ hoặc người thân, đặc biệt là trong những tháng đầu mới điều trị hoặc khi bác sỹ mới thay đổi liều thuốc. Đây là khoảng thời gian mà nguy cơ tự tử sẽ tăng lên cao nhất.

Những triệu chứng sau có thể là những dấu hiệu cảnh báo suy nghĩ tự tử hoặc có ý muốn tự tử:

  • Lo âu, lo lắng, bồn chồn không yên
  • Các vấn đề về giấc ngủ
  • Dễ bị kích động, tức giận, có hành vi bạo lực
  • Các hành vi cưỡng chế
  • Cảm thấy hưng phấn, tăng động hơn bình thường
  • Bệnh trầm cảm nặng hơn
  • Thường xuyên có cơn hoảng loạn

Hãy nói với bác sỹ ngay nếu bạn hoặc người thân có bất cứ triệu chứng nào ở trên.

Làm thế nào để giảm nguy cơ?

Bác sỹ sẽ trao đổi về nguy cơ xuất hiện ý nghĩ và hành vi tự tử với bạn trước khi bạn bắt đầu điều trị bằng thuốc. Hãy đảm bảo rằng, bạn đã hiểu rõ nguy cơ này trước khi bạn hoặc trẻ bắt đầu dùng thuốc. Nếu được, bạn có thể hỏi ý kiến bác sỹ về các cách điều trị trầm cảm khác, không dùng thuốc. Các cách khác như trị liệu tâm lý, luyện tập thể thao sẽ không có nguy cơ tự tử.

Nếu bạn dùng thuốc chống trầm cảm, bạn có thể làm rất nhiều việc để làm giảm nguy cơ tự tử của mình. Nhưng điều quan trọng nhất là sử dụng thuốc cẩn thận và thường xuyên trao đổi với bác sỹ.

Cách tốt nhất để phòng chống tự tử là đặc biệt chú ý đến các triệu chứng.ếu bạn có bất cứ suy nghĩ nào về việc làm hại bản thân mình hoặc có bất cứ thay đổi bất ngờ nào về hành vi hoặc cảm xúc, hãy nói với bác sỹ.

Bạn cũng nên đảm bảo rằng bạn đi khám lại đúng hẹn. Bác sỹ sẽ có thể theo dõi bạn chặt chẽ và phát hiện ra những dấu hiệu bất thường ở bạn, nếu có.

Một số loại tương tác thuốc cũng có thể sẽ làm tăng nguy cơ tự tử của bạn. Để làm giảm nguy cơ tự tử, hãy nói với bác sỹ về tất cả các loại thuốc bạn đang dùng trước khi bắt đầu dùng thuốc chống trầm cảm. Bằng cách này, bác sỹ có thể sẽ biết được loại tương tác thuốc nào nên chú ý.

Bình luận
Tin mới
  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

  • 30/08/2025

    5 lợi ích sức khỏe tuyệt vời của giá đỗ ít người biết

    Giá đỗ được biết đến là loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, chất xơ tốt cho sức khỏe. Thường xuyên ăn giá đỗ không chỉ có ích cho sức khỏe mà còn hỗ trợ phòng ngừa một số loại ung thư.

Xem thêm