Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thiếu máu ác tính

Thiếu máu ác tính là một rối loạn tự miễn mà cơ thể không thể sản xuất đủ tế bào hồng cầu do cơ thể không hấp thu đủ vitamin B12.

Thiếu máu ác tính còn đôi khi được gọi là thiếu máu do thiếu vitamin B12. Loại thiếu máu này được gọi là “ác tính” vì được coi là một tình trạng bệnh có thể gây chết người nếu không được điều trị kịp thời. Ngày nay, căn bệnh này được điều trị tương đối dễ dàng bằng việc tiêm vitamin B12 hoặc sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung vitamin B12.

Tuy nhiên, thiếu vitamin B12 không được điều trị có thể dẫn đến những biến chứng vô cùng nghiêm trọng. Những biến chứng này bao gồm:

  • Tổn thương não
  • Tổn thương thần kinh
  • Các vấn đề về tim mạch
  • Thiếu máu mãn tính
  • Ung thư dạ dày

Triệu chứng của thiếu máu ác tính?

Quá trình tiến triển của thiếu máu ác tính thường rất chậm, do vậy, việc nhận ra các triệu chứng là rất khó khăn. Bạn chỉ đơn giản là cảm thấy mình không được khỏe. Các triệu chứng thường bị bỏ qua bao gồm:

  • Mệt mỏi, suy nhược cơ thể
  • Đau đầu
  • Đau ngực
  • Sụt cân

Trong những trường hợp thiếu máu ác tính hiếm gặp, bạn có thể sẽ xuất hiện các triệu chứng về thần kinh, bao gồm:

  • Tư thế không ổn định, hay mất thăng bằng
  • Co cứng các cơ
  • Bệnh lý thần kinh ngoại biên, khiến bạn cảm thấy tê bì ở tay và chân
  • Các tổn thương tiến triển ở cột sống
  • Mất trí nhớ

Nguyên nhân của thiếu máu ác tính

Thiếu máu là tình trạng tế bào hồng cầu trong máu thấp hơn ngưỡng bình thường. Trong những trường hợp thiếu máu ác tính, cơ thể sẽ cần được cung cấp vitamin B12 và một loại protein được gọi là các yếu tố nội tại (intrinsic factor – IF) để có thể tạo ra các tế bào hồng cầu. Vitamin B12 có nhiều trong:
  • Thịt
  • Thịt gia cầm
  • Động vật có vỏ cứng
  • Trứng
  • Các sản phẩm làm từ sữa
  • Đậu nành được bổ sung vitamin B12, các loại hạt và sữa gạo
  • Thực phẩm chức năng bổ sung dinh dưỡng
IF là protein được sản xuất ra từ các tế bào bên trong dạ dày. Sau khi tiêu thụ vitamin B12, nó sẽ di chuyển xuống dạ dày và được gắn với IF. Sau đó, vitamin B12 và IF sẽ được hấp thu ở đoạn cuối của ruột non.

Trong đa số trường hợp thiếu máu ác tính, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất ra IF ở dạ dày. Nếu những tế bào này bị phá hủy, cơ thể sẽ không thể tạo ra IF và do đó, không thể hấp thu vitamin B12 được.

Không đủ vitamin B12, cơ thể sẽ sản xuất là các tế bào hồng cầu lớn một cách bất thường (hồng cầu khổng lồ). Vì kích thước lớn như vậy, nên các tế bào hồng cầu bất thường này không thể rời khỏi tủy xương – nơi sinh ra của các tế bào hồng cầu và đi vào dòng máu được. Hậu quả của việc này là giảm lượng oxy trong các tế bào hồng cầu và trong dòng máu, dẫn đến cơ thể mệt mỏi và suy nhược. Thiếu máu ác tính còn được gọi là một loại thiếu máu hồng cầu khổng lồ.

Tuy nhiên, thiếu máu ác tính không phải là dạng duy nhất của thiếu máu hồng cầu khổng lồ. Các nguyên nhân khác dẫn đến thiếu máu hồng cầu khổng lồ bao gồm:

  • Sử dụng một số loại thuốc và kháng sinh trong thời gian dài, ví dụ như methotrexate và azathioprine.
  • Bệnh phổi tác nghẽn mãn tính
  • Nghiện rượu mãn tính
  • Thiếu folate (vitamin B9) do ăn uống thiếu dinh dưỡng hoặc do các rối loạn ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ folate.

Các nguyên nhân khác của việc thiếu vitamin B12, như ăn uống thiếu dinh dưỡng, thường bị nhầm lần với bệnh thiếu máu ác tính. Thiếu máu ác tính hoàn toàn là một rối loạn tự miễn do thiếu yếu tố nội tại IF. Thiếu máu ác tính cũng là bệnh có thể mắc phải ở những trẻ em được sinh ra với các dị tật di truyền ảnh hưởng đến khả năng sản sinh ra IF của cơ thể.

Điều trị thiếu máu ác tính

Điều trị thiếu máu ác tính gồm 2 phần. Bác sỹ sẽ điều trị tình trạng thiếu vitamin B12 và kiểm tra xem bạn có bị thiếu sắt không. Bạn sẽ được theo dõi trong một thời gian dài để xem liệu có xuất hiện các hậu quả lâu dài của bệnh không.

Điều trị sẽ bắt đầu bằng việc:

  • Tiêm vitamin B12 tăng dần theo thời gian
  • Thử máu để đo lượng vitamin B12 và sắt trong huyết thanh
  • Xét nghiệm máu để kiểm soát phương pháp điều trị thay thế.

Các triệu chứng của tổn thương lâu dài bao gồm:

  • Đau dạ dày
  • Khó nuốt
  • Sụt cân
  • Thiếu sắt

Triển vọng

Bác sỹ rất có thể sẽ theo dõi bạn trong một thời gian dài. Việc theo dõi sẽ tập trung vào phát hiện các hậu quả bất thường (nếu có) của thiếu máu ác tính. Biến chứng nghiêm trọng nhất của thiếu máu ác tính là ung thư dạ dày. Bác sỹ có thể phát hiện được tình trạng ung thư bằng việc thường xuyên thăm khám và làm sinh thiết.

Trao đổi với bác sỹ nếu bạn nghĩ rằng mình có các triệu chứng của bệnh thiếu máu ác tính. Chẩn đoán sớm và điều trị sớm là vô cùng quan trọng để dự phòng bất kỳ biến chứng nào có thể xảy ra trong tương lai.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Thực phẩm phòng chống thiếu máu

Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm