Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thiếu máu ác tính

Thiếu máu ác tính là một rối loạn tự miễn mà cơ thể không thể sản xuất đủ tế bào hồng cầu do cơ thể không hấp thu đủ vitamin B12.

Thiếu máu ác tính còn đôi khi được gọi là thiếu máu do thiếu vitamin B12. Loại thiếu máu này được gọi là “ác tính” vì được coi là một tình trạng bệnh có thể gây chết người nếu không được điều trị kịp thời. Ngày nay, căn bệnh này được điều trị tương đối dễ dàng bằng việc tiêm vitamin B12 hoặc sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung vitamin B12.

Tuy nhiên, thiếu vitamin B12 không được điều trị có thể dẫn đến những biến chứng vô cùng nghiêm trọng. Những biến chứng này bao gồm:

  • Tổn thương não
  • Tổn thương thần kinh
  • Các vấn đề về tim mạch
  • Thiếu máu mãn tính
  • Ung thư dạ dày

Triệu chứng của thiếu máu ác tính?

Quá trình tiến triển của thiếu máu ác tính thường rất chậm, do vậy, việc nhận ra các triệu chứng là rất khó khăn. Bạn chỉ đơn giản là cảm thấy mình không được khỏe. Các triệu chứng thường bị bỏ qua bao gồm:

  • Mệt mỏi, suy nhược cơ thể
  • Đau đầu
  • Đau ngực
  • Sụt cân

Trong những trường hợp thiếu máu ác tính hiếm gặp, bạn có thể sẽ xuất hiện các triệu chứng về thần kinh, bao gồm:

  • Tư thế không ổn định, hay mất thăng bằng
  • Co cứng các cơ
  • Bệnh lý thần kinh ngoại biên, khiến bạn cảm thấy tê bì ở tay và chân
  • Các tổn thương tiến triển ở cột sống
  • Mất trí nhớ

Nguyên nhân của thiếu máu ác tính

Thiếu máu là tình trạng tế bào hồng cầu trong máu thấp hơn ngưỡng bình thường. Trong những trường hợp thiếu máu ác tính, cơ thể sẽ cần được cung cấp vitamin B12 và một loại protein được gọi là các yếu tố nội tại (intrinsic factor – IF) để có thể tạo ra các tế bào hồng cầu. Vitamin B12 có nhiều trong:
  • Thịt
  • Thịt gia cầm
  • Động vật có vỏ cứng
  • Trứng
  • Các sản phẩm làm từ sữa
  • Đậu nành được bổ sung vitamin B12, các loại hạt và sữa gạo
  • Thực phẩm chức năng bổ sung dinh dưỡng
IF là protein được sản xuất ra từ các tế bào bên trong dạ dày. Sau khi tiêu thụ vitamin B12, nó sẽ di chuyển xuống dạ dày và được gắn với IF. Sau đó, vitamin B12 và IF sẽ được hấp thu ở đoạn cuối của ruột non.

Trong đa số trường hợp thiếu máu ác tính, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất ra IF ở dạ dày. Nếu những tế bào này bị phá hủy, cơ thể sẽ không thể tạo ra IF và do đó, không thể hấp thu vitamin B12 được.

Không đủ vitamin B12, cơ thể sẽ sản xuất là các tế bào hồng cầu lớn một cách bất thường (hồng cầu khổng lồ). Vì kích thước lớn như vậy, nên các tế bào hồng cầu bất thường này không thể rời khỏi tủy xương – nơi sinh ra của các tế bào hồng cầu và đi vào dòng máu được. Hậu quả của việc này là giảm lượng oxy trong các tế bào hồng cầu và trong dòng máu, dẫn đến cơ thể mệt mỏi và suy nhược. Thiếu máu ác tính còn được gọi là một loại thiếu máu hồng cầu khổng lồ.

Tuy nhiên, thiếu máu ác tính không phải là dạng duy nhất của thiếu máu hồng cầu khổng lồ. Các nguyên nhân khác dẫn đến thiếu máu hồng cầu khổng lồ bao gồm:

  • Sử dụng một số loại thuốc và kháng sinh trong thời gian dài, ví dụ như methotrexate và azathioprine.
  • Bệnh phổi tác nghẽn mãn tính
  • Nghiện rượu mãn tính
  • Thiếu folate (vitamin B9) do ăn uống thiếu dinh dưỡng hoặc do các rối loạn ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ folate.

Các nguyên nhân khác của việc thiếu vitamin B12, như ăn uống thiếu dinh dưỡng, thường bị nhầm lần với bệnh thiếu máu ác tính. Thiếu máu ác tính hoàn toàn là một rối loạn tự miễn do thiếu yếu tố nội tại IF. Thiếu máu ác tính cũng là bệnh có thể mắc phải ở những trẻ em được sinh ra với các dị tật di truyền ảnh hưởng đến khả năng sản sinh ra IF của cơ thể.

Điều trị thiếu máu ác tính

Điều trị thiếu máu ác tính gồm 2 phần. Bác sỹ sẽ điều trị tình trạng thiếu vitamin B12 và kiểm tra xem bạn có bị thiếu sắt không. Bạn sẽ được theo dõi trong một thời gian dài để xem liệu có xuất hiện các hậu quả lâu dài của bệnh không.

Điều trị sẽ bắt đầu bằng việc:

  • Tiêm vitamin B12 tăng dần theo thời gian
  • Thử máu để đo lượng vitamin B12 và sắt trong huyết thanh
  • Xét nghiệm máu để kiểm soát phương pháp điều trị thay thế.

Các triệu chứng của tổn thương lâu dài bao gồm:

  • Đau dạ dày
  • Khó nuốt
  • Sụt cân
  • Thiếu sắt

Triển vọng

Bác sỹ rất có thể sẽ theo dõi bạn trong một thời gian dài. Việc theo dõi sẽ tập trung vào phát hiện các hậu quả bất thường (nếu có) của thiếu máu ác tính. Biến chứng nghiêm trọng nhất của thiếu máu ác tính là ung thư dạ dày. Bác sỹ có thể phát hiện được tình trạng ung thư bằng việc thường xuyên thăm khám và làm sinh thiết.

Trao đổi với bác sỹ nếu bạn nghĩ rằng mình có các triệu chứng của bệnh thiếu máu ác tính. Chẩn đoán sớm và điều trị sớm là vô cùng quan trọng để dự phòng bất kỳ biến chứng nào có thể xảy ra trong tương lai.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Thực phẩm phòng chống thiếu máu

Bình luận
Tin mới
  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

  • 30/08/2025

    5 lợi ích sức khỏe tuyệt vời của giá đỗ ít người biết

    Giá đỗ được biết đến là loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, chất xơ tốt cho sức khỏe. Thường xuyên ăn giá đỗ không chỉ có ích cho sức khỏe mà còn hỗ trợ phòng ngừa một số loại ung thư.

Xem thêm