Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thiếu máu ác tính

Thiếu máu ác tính là một rối loạn tự miễn mà cơ thể không thể sản xuất đủ tế bào hồng cầu do cơ thể không hấp thu đủ vitamin B12.

Thiếu máu ác tính còn đôi khi được gọi là thiếu máu do thiếu vitamin B12. Loại thiếu máu này được gọi là “ác tính” vì được coi là một tình trạng bệnh có thể gây chết người nếu không được điều trị kịp thời. Ngày nay, căn bệnh này được điều trị tương đối dễ dàng bằng việc tiêm vitamin B12 hoặc sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung vitamin B12.

Tuy nhiên, thiếu vitamin B12 không được điều trị có thể dẫn đến những biến chứng vô cùng nghiêm trọng. Những biến chứng này bao gồm:

  • Tổn thương não
  • Tổn thương thần kinh
  • Các vấn đề về tim mạch
  • Thiếu máu mãn tính
  • Ung thư dạ dày

Triệu chứng của thiếu máu ác tính?

Quá trình tiến triển của thiếu máu ác tính thường rất chậm, do vậy, việc nhận ra các triệu chứng là rất khó khăn. Bạn chỉ đơn giản là cảm thấy mình không được khỏe. Các triệu chứng thường bị bỏ qua bao gồm:

  • Mệt mỏi, suy nhược cơ thể
  • Đau đầu
  • Đau ngực
  • Sụt cân

Trong những trường hợp thiếu máu ác tính hiếm gặp, bạn có thể sẽ xuất hiện các triệu chứng về thần kinh, bao gồm:

  • Tư thế không ổn định, hay mất thăng bằng
  • Co cứng các cơ
  • Bệnh lý thần kinh ngoại biên, khiến bạn cảm thấy tê bì ở tay và chân
  • Các tổn thương tiến triển ở cột sống
  • Mất trí nhớ

Nguyên nhân của thiếu máu ác tính

Thiếu máu là tình trạng tế bào hồng cầu trong máu thấp hơn ngưỡng bình thường. Trong những trường hợp thiếu máu ác tính, cơ thể sẽ cần được cung cấp vitamin B12 và một loại protein được gọi là các yếu tố nội tại (intrinsic factor – IF) để có thể tạo ra các tế bào hồng cầu. Vitamin B12 có nhiều trong:
  • Thịt
  • Thịt gia cầm
  • Động vật có vỏ cứng
  • Trứng
  • Các sản phẩm làm từ sữa
  • Đậu nành được bổ sung vitamin B12, các loại hạt và sữa gạo
  • Thực phẩm chức năng bổ sung dinh dưỡng
IF là protein được sản xuất ra từ các tế bào bên trong dạ dày. Sau khi tiêu thụ vitamin B12, nó sẽ di chuyển xuống dạ dày và được gắn với IF. Sau đó, vitamin B12 và IF sẽ được hấp thu ở đoạn cuối của ruột non.

Trong đa số trường hợp thiếu máu ác tính, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất ra IF ở dạ dày. Nếu những tế bào này bị phá hủy, cơ thể sẽ không thể tạo ra IF và do đó, không thể hấp thu vitamin B12 được.

Không đủ vitamin B12, cơ thể sẽ sản xuất là các tế bào hồng cầu lớn một cách bất thường (hồng cầu khổng lồ). Vì kích thước lớn như vậy, nên các tế bào hồng cầu bất thường này không thể rời khỏi tủy xương – nơi sinh ra của các tế bào hồng cầu và đi vào dòng máu được. Hậu quả của việc này là giảm lượng oxy trong các tế bào hồng cầu và trong dòng máu, dẫn đến cơ thể mệt mỏi và suy nhược. Thiếu máu ác tính còn được gọi là một loại thiếu máu hồng cầu khổng lồ.

Tuy nhiên, thiếu máu ác tính không phải là dạng duy nhất của thiếu máu hồng cầu khổng lồ. Các nguyên nhân khác dẫn đến thiếu máu hồng cầu khổng lồ bao gồm:

  • Sử dụng một số loại thuốc và kháng sinh trong thời gian dài, ví dụ như methotrexate và azathioprine.
  • Bệnh phổi tác nghẽn mãn tính
  • Nghiện rượu mãn tính
  • Thiếu folate (vitamin B9) do ăn uống thiếu dinh dưỡng hoặc do các rối loạn ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ folate.

Các nguyên nhân khác của việc thiếu vitamin B12, như ăn uống thiếu dinh dưỡng, thường bị nhầm lần với bệnh thiếu máu ác tính. Thiếu máu ác tính hoàn toàn là một rối loạn tự miễn do thiếu yếu tố nội tại IF. Thiếu máu ác tính cũng là bệnh có thể mắc phải ở những trẻ em được sinh ra với các dị tật di truyền ảnh hưởng đến khả năng sản sinh ra IF của cơ thể.

Điều trị thiếu máu ác tính

Điều trị thiếu máu ác tính gồm 2 phần. Bác sỹ sẽ điều trị tình trạng thiếu vitamin B12 và kiểm tra xem bạn có bị thiếu sắt không. Bạn sẽ được theo dõi trong một thời gian dài để xem liệu có xuất hiện các hậu quả lâu dài của bệnh không.

Điều trị sẽ bắt đầu bằng việc:

  • Tiêm vitamin B12 tăng dần theo thời gian
  • Thử máu để đo lượng vitamin B12 và sắt trong huyết thanh
  • Xét nghiệm máu để kiểm soát phương pháp điều trị thay thế.

Các triệu chứng của tổn thương lâu dài bao gồm:

  • Đau dạ dày
  • Khó nuốt
  • Sụt cân
  • Thiếu sắt

Triển vọng

Bác sỹ rất có thể sẽ theo dõi bạn trong một thời gian dài. Việc theo dõi sẽ tập trung vào phát hiện các hậu quả bất thường (nếu có) của thiếu máu ác tính. Biến chứng nghiêm trọng nhất của thiếu máu ác tính là ung thư dạ dày. Bác sỹ có thể phát hiện được tình trạng ung thư bằng việc thường xuyên thăm khám và làm sinh thiết.

Trao đổi với bác sỹ nếu bạn nghĩ rằng mình có các triệu chứng của bệnh thiếu máu ác tính. Chẩn đoán sớm và điều trị sớm là vô cùng quan trọng để dự phòng bất kỳ biến chứng nào có thể xảy ra trong tương lai.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Thực phẩm phòng chống thiếu máu

Bình luận
Tin mới
  • 18/09/2025

    5 loại quả mùa thu tốt cho người bị táo bón

    Mùa thu mang đến cảm giác mát mẻ và hương vị ngọt ngào của nhiều loại quả chín mọng. Có một số loại quả mùa thu rất tốt cho người bị táo bón vì chúng chứa nhiều chất xơ, nước và các hợp chất tự nhiên tốt cho đường ruột.

  • 18/09/2025

    Viêm khớp dạng thấp: Dấu hiệu, biến chứng và phương pháp điều trị

    Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý tự miễn mạn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh không chỉ gây đau đớn ở các khớp mà còn có thể lan rộng đến các cơ quan khác như tim, phổi, mắt, và da.

  • 17/09/2025

    8 tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày

    Quả lựu giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất có thể giúp tăng cường sức khỏe một cách đáng ngạc nhiên. Tìm hiểu những tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày.

  • 17/09/2025

    6 Nguyên nhân gây teo dương vật và cách khắc phục

    Tình trạng dương vật bị teo nhỏ một chút khi bạn già đi do sự suy giảm sản xuất testosterone không hiếm gặp, nhưng có những nguyên nhân khác có thể xảy ra bao gồm béo phì, phẫu thuật tuyến tiền liệt, điều trị ung thư tuyến tiền liệt và các tình trạng như bệnh Peyronie. Mặc dù bạn không phải lúc nào cũng tránh được tình trạng teo dương vật nhưng có những điều bạn có thể làm để ngăn ngừa hoặc điều trị một số nguyên nhân nhất định.

  • 16/09/2025

    Trẻ trên 5 tuổi có cần bổ sung vi chất không?

    Với trẻ trên 5 tuổi, việc bổ sung vi chất vẫn vô cùng cần thiết, bởi đây là độ tuổi vàng để phát triển thể chất, trí tuệ và hình thành nền tảng sức khỏe lâu dài.

  • 16/09/2025

    Phải mất bao lâu để thấy được kết quả khi tiêm Botox?

    Botox (onabotulinumtoxinA) bắt đầu có hiệu lực trong vòng hai đến năm ngày sau khi bạn tiêm. Tuy nhiên, có thể mất đến vài tuần để bạn thấy được kết quả đầy đủ và mốc thời gian cho mỗi cá nhân khác nhau tùy thuộc vào một số yếu tố.

  • 15/09/2025

    Vì sao cá mè xứng đáng có trong thực đơn?

    Cá mè từ lâu đã được biết đến như một loại thực phẩm quen thuộc của người Việt Nam. Không chỉ là nguyên liệu cho những món ăn dân dã, đậm đà, cá mè còn chứa nhiều lợi ích sức khỏe cho mọi lứa tuổi.

  • 15/09/2025

    Thực phẩm giàu omega-3 giúp giảm nguy cơ tử vong sau cơn đau tim: Bằng chứng từ nghiên cứu quốc tế

    Trong bối cảnh các bệnh tim mạch ngày càng phổ biến và trẻ hóa, việc duy trì một lối sống lành mạnh, đặc biệt là chế độ ăn uống, đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa cũng như cải thiện chất lượng sống cho người bệnh tim.

Xem thêm