Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Sử dụng nồi chiên không dầu có gây ung thư? Lý giải từ các chuyên gia.

Hiện nay, nồi chiên không dầu (NCKD) trở thành một vật dụng rất phổ biến đối với nhiều gia đình, và được nhiều gia đình coi là thiết bị nhà bếp phải có để mang đến những món ăn lành mạnh. Tuy nhiên trong thời gian gần đây, cùng với sự phổ biến tăng vọt của NCKD, nhiều người lại đặt ra câu hỏi liệu nó có thực sự tốt cho sức khỏe hay chỉ là quảng cáo? Chúng có giúp làm giảm hàm lượng chất béo trong các món ăn hay không hay chỉ là chiêu trò bán hàng? Và đặc biệt, chúng có gây ung thư hay không?

NCKD hoạt động như thế nào?

Theo công ty sản xuất đồ điện tử Philips – một công ty đồ điện tử nổi tiếng và sản xuất NCKD trên toàn cầu, về cơ bản NCDK sử dụng như cách lò nướng với khả năng đối lưu không khí. Chúng mô tả cách chiên ngập dầu – nhưng thay dầu bằng không khí nóng, không sử dụng hoặc sử dụng ít dầu.

NCKD trở nên rất phổ biến hiện nay và theo khảo sát, có đến 37% số gia đình tại Mỹ có ít nhất 1 chiếc NCKD (khảo sát năm 2020).

Thiết kế của một chiếc NCKD hoạt động theo nguyên lý sử dụng bộ phận làm nóng đặt ở phía trên khay đựng thực phẩm, và có theo một cái quạt lớn, mạnh mẽ ở phía dưới giúp luân chuyển không khí nóng xung quanh thực phẩm. Việc sử dụng quạt đối lưu không khí giúp thực phẩm chín nhanh hơn một nửa thời gian nếu bạn phải đổi để lật các mặt.

Quá trình này dẫn đến hiệu ứng Maillard - một phản ứng hóa học giữa các axit amin làm giảm lượng đường do sự hiện diện của nhiệt. Điều này làm thay đổi hương vị và màu sắc thức ăn. NCKD cũng được quảng cáo là lựa chọn thay thế lành mạnh cho thực phẩm chiên giòn thông thường, giúp thực phẩm chiên trong không khí sẽ có hàm lượng chất béo và lượng calo thấp hơn. Về cơ bản, bạn sẽ không cần nhấn chìm hoàn toàn thực phẩm trong dầu để đạt được lớp vỏ giòn hoàn hảo mà tất cả chúng ta đều mong muốn. Thay vào đó, bạn cũng có thể thêm một thìa dầu nhỏ để có hương vị và kết cấu tương tự như thực phẩm chiên ngập trong dầu.

NCKD có giảm chất béo hay không?

Thực phẩm chiên rán thường được biết đến là có hàm lượng chất béo cao hơn so với thực phẩm được chế biến bằng các phương pháp nấu nướng khác. Ví dụ, một miếng ức gà chứa nhiều hơn khoảng 30% chất béo khi chiên giòn so với cùng một miếng đó khi nướng. Theo nghiên cứu có so sánh đặc điểm của khoai tây chiên được sản xuất bằng phương pháp chiên ngập dầu và chiên trong NCKD, sản phẩm cuối cùng của chiên bằng NCKD chứa ít chất béo hơn đáng kể nhưng màu sắc và độ ẩm vẫn hoàn toàn tương tự. Điều này có thể có mang đến những tác động tích cực trong chế độ ăn uống của một cá nhân. Việc sử dụng nhiều chất béo từ dầu thực vật có liên quan đến khả năng gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và hay tình trạng viêm nhiễm.

NCKD và những lo ngại về “ung thư”

Thực phẩm chiên trong dầu không chỉ thêm chất béo vào khẩu phần ăn của bạn mà còn làm gia tăng lượng calo, góp phần lớn vào việc tăng cân. Theo nghiên cứu trên 33.542 người trưởng thành tại Tây Ban Nha, việc tiêu thụ thức ăn chiên rán nhiều hơn cho thấy gia tăng nguy cơ béo phì cao hơn. Thực phẩm chiên trong NCKD có hàm lượng chất béo thấp hơn so với thực phẩm chiên ngập dầu, nên việc chuyển sang sử dụng NCKD là một cách đơn giản để cắt giảm lượng calo trong món ăn.

Khi dầu ăn được đun nóng nhiều lần (dầu chiên đi chiên lại nhiều lần), nó dẫn đến các sản phẩm phân hủy (các sản phẩm phụ bị thủy phân, oxy hóa, polyme hóa, v.v.) cũng như các hydrocacbon thơm đa vòng). Chúng có thể gây ra tình trạng stress oxy hóa. Theo đó, stress oxy hóa dẫn đến tổn thương DNA của các tế bào trong cơ thể, góp phần vào sự phát triển của ung thư. Các nghiên cứu xem xét các cơ chế tiềm ẩn (cách các hợp chất này có thể gây ung thư) và các nghiên cứu dịch tễ học đánh giá tỷ lệ mắc bệnh ung thư cho thấy những lo ngại về các dầu chiên đi chiên lại nhiều lần là hoàn toàn có căn cứ. Việc hít phải và sử dụng các loại dầu được tái sử dụng cũng được phát hiện là dẫn đến những thay đổi trong tế bào (chẳng hạn như tổn thương nhiễm sắc thể) và cũng có liên quan đến ung thư. Rõ ràng, việc sử dụng NCKD không chỉ giúp sử dụng ít dầu hơn mà còn loại bỏ qua tình trạng dùng dầu chiên đi chiên lại nhiều lần.

Việc chiên thực phẩm trong NCKD làm giảm các hợp chất nguy hiểm tiềm ẩn như acrylamide - được hình thành khi thực phẩm giàu carbohydrate được nấu ở nhiệt độ cao như chiên rán. Vì NCKD đòi hỏi thời gian nấu lâu hơn so với chiên ngập dầu, nên có một số lo ngại rằng hàm lượng acrylamide trong thực phẩm sẽ cao hơn trong các sản phẩm nấu chín bằng phương pháp này. Tuy nhiên, theo nghiên cứu xem xét phương pháp chiên bằng nhiệt (thịt gà tẩm bột) cho thấy, chiên bằng NCKD có thể làm giảm lượng acrylamide hình thành khi so sánh với chiên ngập dầu. Việc chiên trong không khí cũng dẫn đến ít hình thành hydrocacbon thơm đa vòng. Theo các chuyên gia, những hợp chất này dù có mối liên quan với nguy cơ ung thư, song vẫn cần thêm rất nhiều nghiên cứu để làm rõ chính xác mối quan hệ giữa các yếu tố này.

Nhìn chung, NCKD mang lại những lợi ích tích cực, cung cấp một giải pháp thay thế lành mạnh - không phức tạp cho phương thức chiên ngập dầu thông thường. Những lo ngại về các vấn đề tiềm ẩn vẫn cần phải được nghiên cứu nhiều thêm nữa để có thể đánh giá cụ thể về khả năng tác động của chúng đối với sức khỏe.

Tổng kết

Các nghiên cứu về ảnh hưởng của NCKD hiện vẫn còn hạn chế để đánh giá chúng có gây hại hay khẳng định chúng có khả năng gây ung thư hay không, song theo các chuyên gia, tất cả chúng ta nên hạn chế ăn thực phẩm chiên nói chung. Sử dụng NCKD mang lại những lợi ích nhất định ở mức nào đó về việc cắt giảm lượng dầu mỡ và không sử dụng dầu chiên đi chiên lại nhiều lần, nhưng không có nghĩa là nó có lợi cho sức khỏe hơn so với tất cả các loại thực phẩm khác. Thay vào đó, bạn nên duy trì chế độ ăn với nhiều loại thực phẩm, ăn nhiều rau củ quả, trái cây và có lối sống lành mạnh chính là phương pháp tốt nhất để duy trì sức khỏe.

Tham khảo thêm thông tin tại: Những sai lầm thường gặp khi sử dụng nồi chiên không dầu

 

Bình luận
Tin mới
  • 20/08/2025

    Thực hư tin đồn acid folic gây độc và dẫn đến ung thư

    Gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin cho rằng dùng quá nhiều thực phẩm bổ sung và thực phẩm tăng cường acid folic có thể gây độc, thậm chí dẫn đến ung thư. Thực hư thông tin này ra sao?

  • 20/08/2025

    Dị ứng có thể gây chảy máu mũi không?

    Người lớn và trẻ em bị dị ứng đường hô hấp, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng (viêm đường mũi sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng), có nguy cơ cao bị chảy máu cam.

  • 19/08/2025

    Cách làm mờ và loại bỏ đốm đồi mồi một cách tự nhiên

    Đốm đồi mồi là những vết sẫm màu, phẳng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường xuất hiện trên mặt, tay và các vùng da hở khác. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng các biện pháp khắc phục tự nhiên.

  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xem thêm