Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Các mẹo sơ cứu thông thường

Bạn sẽ làm gì nếu bị đứt tay khi đang thái rau? Bạn sẽ xử lý vết bỏng do lửa, vết nhện cắn hoặc vết xước của trẻ do ngã như thế nào? Những vết thương nhỏ xảy ra hàng ngày và hầu hết đều dễ dàng điều trị tại nhà. Nhưng để xử lý chúng một cách nhanh chóng và bình tĩnh, bạn cần biết phải làm gì và có những vật dụng phù hợp.

Thiết kế một bộ sơ cứu

Làm thế nào để có một bộ dụng cụ sơ cứu?

Một bộ dụng cụ sơ cứu đầy đủ là những thứ cần phải có để điều trị những vết thương nhỏ tại nhà và khi đang di chuyển. Bạn có thể mua một bộ sơ cứu hoặc tự mình lắp ráp một bộ. Giữ đồ dùng của bạn trong một hộp nhựa trong, chắc chắn để bạn có thể nhìn thấy những gì bên trong.

Những dụng cụ nên có trong bộ sơ cứu

  • Băng cá nhân.
  • Khăn ướt có cồn.
  • Thuốc dị ứng.
  • Gel lô hội.
  • Thuốc mỡ kháng sinh.
  • Băng dính nhiều kích thước.
  • Kem Calamine.
  • Gói đá lạnh.
  • Băng thun.
  • Thuốc khử trùng tay (dành cho bộ sơ cứu khi đi du lịch).
  • Kem Hydrocortisone.
  • Găng tay không cao su.
  • Thuốc giảm đau như acetaminophen và ibuprofen.
  • Nước muối rửa vết thương.
  • Kéo và nhíp.

Vị trí cất giữ bộ sơ cứu.

Bạn không muốn phải mất công đi tìm bộ sơ cứu khi xảy ra một tai nạn nhỏ, do đó, chúng phải được đặt ở vị trí dễ dàng nhìn thấy. Nên cất trong tủ cao, an toàn cho trẻ em, tránh xa tầm tay của trẻ. Giữ một bộ dụng cụ cỡ lớn ở vị trí trung tâm trong nhà, chẳng hạn như nhà bếp hoặc phòng tắm. Sau đó, hãy đặt một bộ dụng cụ nhỏ hơn vào ô tô hoặc ví khi bạn di chuyển trên đường.

Nên kiểm tra bộ sơ cứu bao lâu một lần?

Các dụng cụ có thể hết nếu bạn sử dụng chúng thường xuyên và thuốc có thể hết hạn nếu bạn hiếm khi cần đến chúng, vì vậy hãy xem xét mọi thứ có trong hộp của bạn và thay thế bất kỳ mặt hàng nào trống hoặc hết hạn ít nhất mỗi năm một lần.

Các vết cắt và vết xước

Làm cách nào để xử lý vết cắt hoặc vết xước nhỏ?

Hãy làm theo các bước sau để giữ các vết cắt sạch sẽ, ngăn ngừa nhiễm trùng và sẹo.

  • Rửa tay. Đầu tiên, rửa sạch bằng xà phòng và nước để vi khuẩn không xâm nhập vào vết cắt và gây nhiễm trùng. Nếu bạn đang di chuyển, hãy sử dụng chất khử trùng tay.
  • Cầm máu. Tạo áp lực lên vết cắt bằng miếng gạc hoặc vải sạch. Giữ áp lực trong vài phút.
  • Lau vết thương. Khi máu đã ngừng chảy, hãy rửa vết cắt dưới vòi nước mát hoặc dùng nước muối rửa vết thương. Làm sạch khu vực xung quanh vết thương bằng xà phòng và khăn ướt. Đừng để xà phòng vào vết cắt vì nó có thể gây kích ứng da. Và không sử dụng hydro peroxide (oxy già) hoặc iốt vì có thể gây kích ứng vết cắt.
  • Loại bỏ bụi bẩn hoặc mảnh vụn. Sử dụng một chiếc nhíp được làm sạch bằng cồn để nhẹ nhàng loại bỏ bụi bẩn, sỏi, thủy tinh hoặc vật liệu khác trên vết cắt.

Có cần băng bó các vết cắt hoặc vết xước không?

Bạn không cần phải băng bó tất cả vết cắt và vết xước. Một số sẽ lành nhanh hơn khi không được che phủ để giữ khô. Nhưng nếu tại bất kì bộ phận nào đó của cơ thể, chúng dễ dàng nhiễm bẩn hoặc cọ xát với quần áo, hãy băng lại để bảo vệ nó. Thay băng hàng ngày hoặc bất cứ khi nào băng bị ướt hoặc bẩn.

Các vết cắt hoặc vết xước cần được che phủ trong bao lâu?

Khi hình thành các lớp vảy rắn, bạn có thể tháo băng ra.

Khi nào cần đến bác sỹ?

Đến gặp bác sĩ để kiểm tra hoặc đến phòng cấp cứu nếu:

  • Vết cắt sâu, dài hoặc mép bị lởm chởm. Bạn có thể cần phải khâu và tiêm phòng uốn ván.
  • Vết cắt hoặc vết xước là do vật bẩn hoặc rỉ sét. Bạn có thể cần tiêm phòng uốn ván.
  • Vết thương do vết cắn của động vật hoặc con người.
  • Bạn không thể cầm máu bằng cách tạo áp lực trực tiếp.
  • Bạn không thể lấy bụi bẩn ra khỏi vết thương.
  • Vết cắt nằm trên mặt hoặc gần khớp, như trên ngón tay của bạn.
  • Vùng da xung quanh vết cắt bị đỏ và sưng tấy hoặc xuất hiện các vệt đỏ.
  • Mủ chảy ra từ vết cắt.
  • Bạn bị sốt hơn 37,7 độ C (ở người lớn hoặc trẻ em).

Thuốc mỡ kháng sinh bôi tại chỗ hoạt động như thế nào?

Thuốc kháng sinh bôi tại chỗ là loại thuốc bạn bôi lên da để tiêu diệt vi khuẩn. Hầu hết các vết cắt và vết xước sẽ lành mà không cần dùng thuốc mỡ, nhưng chúng có thể làm giảm sẹo và giúp vết thương mau lành hơn. Nếu bạn sử dụng thuốc mỡ kháng sinh, hãy bôi nó lên da từ một đến ba lần một ngày và sau đó băng lại bằng băng sạch.

Khi nào nên sử dụng gạc và băng dính?

Gạc và băng dính có tác dụng tốt nhất đối với những vết cắt lớn và vết xước mà băng cá nhân không che được. Hãy hỏi dược sĩ xem loại gạc nào phù hợp nhất với bạn.

Nên dán gạc và băng dính như thế nào?

  • Rửa tay với xà phòng và nước. Bạn cũng có thể đeo găng tay.
  • Nhẹ nhàng rửa vết thương bằng một miếng gạc hoặc khăn ướt.
  • Đặt một miếng gạc sạch lên vết thương.
  • Dán băng dính xung quanh các cạnh của miếng gạc để giữ nó đúng vị trí.
  • Làm cách nào để ngăn ngừa sẹo?

Khi vết cắt lành lại, vết xước hoặc vết bỏng, đôi khi có thể để lại sẹo. Tùy thuộc vào vết thương, một số vết sẹo nhỏ, số khác lớn hơn và dễ nhận thấy hơn.. Để ngăn ngừa sẹo, hãy làm theo những lời khuyên sau:

  • Đội mũ bảo hiểm, miếng đệm đầu gối và các thiết bị bảo hộ khác để tránh chấn thương.
  • Điều trị ngay lập tức mọi vết cắt hoặc vết thương khác.
  • Giữ ẩm cho vết thương (thử dùng thuốc mỡ kháng sinh) trong khi vết thương lành lại.
  • Không chọc, cạy vảy.
  • Hãy cân nhắc việc che vết cắt của bạn bằng tấm gel silicon, một miếng đệm trong suốt, dính có thể tăng tốc độ lành vết thương.
  • Nếu vết sẹo không mờ đi, hãy hỏi bác sĩ về loại kem hoặc thuốc mỡ để làm mờ vết sẹo.

Chảy máu cam

Làm thế nào để điều trị chảy máu mũi?

Chảy máu cam thường trông tệ hơn rất nhiều. Trong hầu hết các trường hợp, bạn có thể dừng tình trạng này bằng một vài bước đơn giản:

  • Nghiêng đầu về phía trước một chút để máu không chảy xuống cổ họng.
  • Dùng khăn giấy hoặc khăn lau nhẹ nhàng ấn hai lỗ mũi lại với nhau để cầm máu.
  • Giữ mũi trong ít nhất 5 phút. Sau đó kiểm tra xem máu đã ngừng chảy chưa. Nếu vẫn chưa dừng lại, hãy bóp nhẹ thêm 10 phút nữa.

Gọi bác sỹ hoặc đến ngay phòng cấp cứu nếu:

  • Chảy máu không ngừng sau 15 đến 20 phút hoặc tiếp tục chảy lại.
  • Máu chảy rất nhanh và rất nhiều.
  • Chảy máu là do chấn thương ở mũi hoặc mặt.
  • Cảm thấy mệt mỏi, yếu ớt.

Các mảnh vụn

Làm thế nào để loại bỏ một mảnh dằm?

Những mảnh dằm gây khó chịu hơn là một vấn đề sức khỏe thực sự, nhưng nếu bị mảnh vụn đâm vào ngón tay hoặc ngón chân, bạn sẽ muốn lấy nó ra. Cách loại bỏ dằm tùy thuộc vào độ sâu của nó.

Nếu mảnh dằm nhô ra khỏi da:

  • Rửa vùng da xung quanh dằm bằng xà phòng và nước.
  • Làm sạch một chiếc nhíp bằng tăm bông nhúng vào cồn.
  • Lấy phần cuối của chiếc dằm bằng nhíp.
  • Kéo nó ra theo cùng góc với góc dằm đâm vào.
  • Làm sạch da một lần nữa bằng xà phòng và nước.

Nếu dằm nằm dưới da:

  • Rửa vùng da xung quanh dằm bằng xà phòng và nước.
  • Làm sạch kim và nhíp bằng cồn.
  • Dùng kim cạo nhẹ phần da phía trên dằm cho đến khi nhìn thấy phần trên của dằm.
  • Lấy đầu dằm bằng nhíp và kéo nó ra theo đúng góc mà nó đâm vào
  • Làm sạch da một lần nữa bằng xà phòng và nước.

Vết cắn của động vật và côn trùng đốt

Làm thế nào để xử lý các vết cắn và vết trầy xước của động vật?

Đôi khi một con chó hoặc con mèo có vẻ thân thiện lại có thể cắn hoặc cào. Nếu bạn hoặc con bạn bị cắn, hãy làm theo các bước sau để điều trị vết thương:

  • Giữ một chiếc khăn hoặc gạc vào khu vực đó để cầm máu.
  • Làm sạch vết thương bằng xà phòng và nước.
  • Che phủ bằng băng sạch hoặc miếng gạc sạch.

Khi nào cần đi khám bác sỹ nếu bị động vật cắn?

Đối với bất kỳ vết cắn nào của động vật, bạn có thể cần dùng thuốc kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng. Vì vậy, tốt nhất bạn nên gọi cho bác sĩ, đặc biệt nếu bạn mắc các bệnh lý làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Ngoài ra, bạn nên gọi bác sĩ hoặc đến phòng cấp cứu nếu:

  • Vết cắn do một loài động vật mà bạn không biết hoặc do bất kỳ loài động vật hoang dã nào như gấu trúc, chồn hôi hoặc dơi gây ra. Bạn có thể cần tiêm vắc-xin uốn ván hoặc bệnh dại.
  • Vết cắn lớn hoặc không ngừng chảy máu sau khi bạn ấn vào vết cắn trong 15 phút. Nó có thể cần phải được khâu.
  • Bạn cho rằng vết cắn có thể đã làm tổn thương xương, gân hoặc dây thần kinh vì bạn không thể gập hoặc duỗi thẳng bộ phận cơ thể hoặc bạn mất cảm giác ở đó.
  • Vết thương đỏ, sưng tấy hoặc rỉ dịch.

Làm cách nào để điều trị vết ong đốt và các vết côn trùng khác đốt?

Đây là những gì cần làm:

  • Nếu côn trùng để lại vết chích, hãy loại bỏ nó khỏi da để nọc độc ít xâm nhập vào cơ thể. Bạn có thể cạo vết đốt bằng cạnh thẻ tín dụng hoặc cạnh cùn của dao. Đừng bóp ngòi đốt. Bạn có thể khiến nọc độc tiết ra nhiều hơn.
  • Khi vết đốt đã hết hoặc nếu không còn vết đốt, hãy rửa vùng xung quanh vết đốt bằng xà phòng và nước.
  • Chườm túi nước đá hoặc khăn lạnh lên vết đốt để vết đốt không bị sưng tấy.
  • Thoa kem dưỡng da calamine hoặc baking soda pha với nước để giảm đau.
  • Để ngăn ngừa ngứa, hãy sử dụng thuốc xịt hoặc kem có chứa hydrocortisone hoặc thuốc kháng histamine.

Các loại bỏng khác nhau

Bỏng nước sôi trên da là một nguyên nhân gây bỏng phổ biến tại nhà. Khi bạn bị bỏng, trước tiên hãy kiểm tra xem đó là loại nào. Một số trường hợp có thể nghiêm trọng hơn.

  • Bỏng độ một gây đau nhưng nhẹ. Chúng chuyển sang màu đỏ và có thể sưng lên.
  • Bỏng độ hai tạo thành mụn nước. Da có thể rất đỏ và đau.
  • Bỏng độ ba làm cho da trông trắng hoặc cháy thành than. Vết bỏng có thể không đau vì dây thần kinh đã bị tổn thương.

Khi nào thì cần gặp bác sỹ?

Những vết bỏng nghiêm trọng cần được bác sĩ hoặc bệnh viện điều trị. Gọi trợ giúp y tế nếu:

  • Bỏng cấp độ ba.
  • Vết bỏng lớn hơn 5-8 cm.
  • Vết bỏng ở mặt, tay, chân hoặc trên khớp như vai hoặc đầu gối.
  • Vết bỏng lan khắp bàn tay, cánh tay, bàn chân hoặc chân.
  • Cơn đau trở nên tồi tệ hơn.
  • Vết bỏng do điện hoặc hóa chất.
  • Bạn thấy chất lỏng hoặc mủ chảy ra từ vết bỏng.

Làm cách nào điều trị vết bỏng?

Bạn có thể điều trị bỏng nhẹ cấp độ một và bỏng cấp độ hai tại nhà. Đây là những gì cần làm:

  • Đặt vùng bị bỏng dưới vòi nước mát đang chảy ít nhất 5 phút để giảm sưng.
  • Thoa thuốc xịt sát trùng, thuốc mỡ kháng sinh hoặc kem lô hội để làm dịu vùng da.
  • Quấn nhẹ băng gạc quanh vết bỏng.
  • Để giảm đau, hãy dùng acetaminophen, ibuprofen hoặc naproxen.
  • Tuyệt đối không bôi bơ lên ​​vết bỏng hoặc làm vỡ các vết phồng rộp đang hình thành. Bạn có thể sẽ làm tổn thương da và gây nhiễm trùng.

Làm thế nào để điều trị vết cháy nắng?

  • Luôn bôi kem chống nắng khi ra ngoài trời để bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời. Nếu ở bên ngoài quá lâu mà không bảo vệ da, bạn có thể bị bỏng đỏ, ngứa và phồng rộp. Ngay khi bạn phát hiện vết cháy nắng, hãy vào trong nhà để điều trị.
  • Làm dịu làn da bị bỏng bằng khăn ướt và mát hoặc tắm nước mát. Vỗ nhẹ cho da khô sau đó. Hãy nhẹ nhàng vì vết cháy nắng của bạn có thể bị đau.
  • Thoa kem dưỡng da lô hội. Hoặc sử dụng kem hydrocortisone để giảm ngứa. Không sử dụng các loại kem dưỡng có chứa dầu, benzocain hoặc lidocain. Những thành phần này có thể gây kích ứng da nhiều hơn.
  • Nếu vết cháy nắng thực sự đau nhức, hãy dùng acetaminophen, ibuprofen hoặc naproxen để giảm đau.
  • Cháy nắng có thể làm khô cơ thể bạn. Uống thêm nước để không bị mất nước.
  • Hãy cho vết cháy nắng của bạn có thời gian để chữa lành. Che vùng da bị bỏng bằng quần áo và mũ để bảo vệ khi bạn ra ngoài.
  • Hãy đi khám bác sĩ nếu bạn có vết phồng rộp trên vết cháy nắng hoặc bạn bị sốt hoặc ớn lạnh. Đừng làm vỡ các mụn nước, bạn có thể sẽ bị nhiễm bệnh.

Căng cơ và bong gân.

Sự khác biệt giữa căng cơ và bong gân.

Bong gân và căng cơ là những chấn thương thường gặp. Đây là cách để phân biệt:

  • Bong gân là tình trạng căng hoặc rách dây chằng, mô cứng kết nối xương và hỗ trợ các khớp. Bạn có nhiều khả năng bị bong gân ở cổ tay hoặc mắt cá chân. Bong gân gây đau, bầm tím và sưng tấy. Bạn có thể gặp khó khăn khi di chuyển khớp.
  • Căng cơ là một chấn thương ở cơ hoặc gân, mô dày gắn cơ với xương. Bạn có nhiều khả năng bị căng cơ lưng hoặc cơ gân kheo nhất. Chúng gây đau, yếu, sưng và chuột rút cơ bắp. Bạn có thể gặp khó khăn khi di chuyển cơ.

Làm cách nào để điều trị bong gân và căng cơ?

Đối với bong gân hoặc căng cơ nhẹ:

  • Nghỉ ngơi tay chân để có cơ hội lành lại.
  • Chườm đá lên vùng đó trong 20 phút mỗi lần, bốn đến tám lần một ngày để giảm sưng. Không sử dụng nhiệt, nó có thể làm cho vùng da sưng lên nhiều hơn
  • Quấn băng thun hoặc nẹp quanh chỗ bong gân hoặc căng cơ.
  • Đặt một chiếc gối dưới phần cơ thể bị thương để giữ cho nó được nâng lên.
  • Dùng các loại thuốc không kê đơn như ibuprofen để giảm đau.

Đối với trường hợp bong gân hoặc căng cơ nghiêm trọng hơn, đau nhiều, sưng tấy và bạn gặp khó khăn khi di chuyển, hãy đến gặp bác sĩ. Bạn có thể cần nạng hoặc vật lý trị liệu.

Các trường hợp khẩn cấp

  • Đau ngực.
  • Phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
  • Cháy máu không ngừng.
  • Khó thở.

Cần làm gì khi gọi cấp cứu?

  • Thông báo về các trường hợp khẩn cấp.
  • Số điện thoại đang gọi từ đâu.
  • Địa điểm nơi xảy ra các trường hợp khẩn cấp.
  • Thông tin chi tiết về tình trạng của người đó: điều gì đã xảy ra với họ, loại vết thương họ gặp phải và những gì đã được thực hiện cho đến nay để điều trị cho họ.

Làm thế nào để chuẩn bị cho các trường hợp cấp cứu?

  • Giữ một bộ dụng cụ sơ cứu đầy đủ trong nhà và xe hơi của bạn.
  • Có bản sao cập nhật về lịch sử y tế của mỗi người trong nhà
  • Dán một tờ liên lạc khẩn cấp bên cạnh mỗi chiếc điện thoại trong nhà. Đưa nó cho tất cả những người dành thời gian ở nhà bạn, bao gồm cả các thành viên trong gia đình và người giữ trẻ.
  • Đảm bảo con bạn đã thuộc số gọi khẩn cấp và những gì chúng nên nói với người trực tổng đài.

 

Hải Yến - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam - Theo WebMD
Bình luận
Tin mới
Xem thêm