Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu về chất nhầy trong cơ thể

Chất nhầy trong cơ thể có thể gây khó chịu khi bạn bị ốm, hoặc khi bạn có quá nhiều chất nhầy, nhưng cơ thể bạn cần chất nhầy để duy trì sức khỏe. Về mặt kỹ thuật, chất nhầy là một chất dính, dạng gelatin do các màng trong mũi và xoang tạo ra, bao gồm phổi, họng, miệng, mũi và xoang. Chức năng chính của nó là giữ lại vi khuẩn, virus và các chất gây dị ứng như bụi hoặc phấn hoa trong mũi của bạn và ngăn chúng lây lan khắp cơ thể và khiến bạn bị bệnh. Cuối cùng, chất nhầy và các chất mà nó giữ lại sẽ đi đến dạ dày và ra khỏi cơ thể.

Chất nhầy cũng được tạo ra bởi hệ tiêu hóa, cổ tử cung và đường tiết niệu. Bài viết này tập trung chủ yếu vào chất nhầy ở đường hô hấp. 

Dấu hiệu và triệu chứng của chất nhầy bất thường

Ngay cả khi bạn khỏe mạnh, việc sản xuất chất nhầy vẫn phục vụ nhiều mục đích. Chất nhầy giúp bảo vệ các mô lót phổi, họng, mũi và xoang của bạn và giữ cho chúng không bị khô. Chất nhầy chứa kháng thể và enzyme, được thiết kế để tiêu diệt hoặc vô hiệu hóa vi khuẩn có hại trong không khí. Hãy coi chất nhầy là một tuyến phòng thủ có thể ngăn bạn bị bệnh.

Trong những trường hợp bình thường, khi mọi thứ hoạt động bình thường, bạn thậm chí sẽ không nhận thấy chất nhầy của mình. Nhưng nếu bạn bị nhiễm trùng, chất nhầy có thể đổi màu. Nếu bạn hút thuốc hoặc tiếp xúc với chất gây kích ứng trong không khí, bạn có thể sản xuất nhiều chất nhầy hơn bình thường. Nếu bạn bắt đầu sản xuất quá nhiều chất nhầy trong, điều đó có nghĩa là bạn đang bị dị ứng và cơ thể bạn đang cố gắng loại bỏ các chất gây kích ứng như phấn hoa hoặc bụi.

Đọc thêm tại bài viết dưới đây: Kỹ thuật súc rửa mũi khi bị cảm lạnh và dị ứng

Khi bạn bị cảm lạnh, viêm xoang hoặc viêm phế quản, chất nhầy của bạn có thể đổi màu, có màu vàng hoặc xanh lục. Đó là vì khi bạn bị nhiễm trùng, cơ thể bạn sản xuất nhiều tế bào bạch cầu hơn và gửi chúng đến đường thở để chống lại nhiễm trùng. Những tế bào  bạch cầu trung tính có thể làm cho chất nhầy của bạn có màu vàng hoặc xanh lục. Chất nhầy cũng có thể có màu xanh lục khi nó đặc lại.

Nếu bạn thấy chất nhầy có màu đỏ hoặc nâu sau khi xì mũi thì thường là dấu hiệu có máu trong đó. Đây thường là kết quả của tình trạng kích ứng và khô mô lót trong khoang mũi, do chà xát, lau hoặc xì mũi quá mức.

Một lượng nhỏ máu trong chất nhầy của bạn không có gì đáng lo ngại. Nhưng nếu bạn bị chảy máu quá nhiều, hãy trao đổi với bác sĩ của bạn. Đây có thể là dấu hiệu của một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm phế quản, viêm phổi hoặc ung thư.

Đờm là một loại chất nhầy do phổi và hệ hô hấp tạo ra. Đây là dấu hiệu của tình trạng viêm và kích ứng. 

Nếu triệu chứng duy nhất của bạn là tình trạng tiết nhiều chất nhầy thì bạn không cần phải lo lắng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây ra chất nhầy bất thường

Khi bạn bị bệnh, cơ thể bạn không phải lúc nào cũng tăgn tiết chất nhầy, mặc dù bạn có thể cảm thấy như vậy. Những gì bạn nhận thấy rất có thể là sự thay đổi về độ đặc của chất nhầy. Chất nhầy của bạn có thể trở nên đặc hơn hoặc dính hơn. Chất nhầy có thể tích tụ trong phổi và cổ họng, gây tắc nghẽn và trong những trường hợp nghiêm trọng khó thở hoặc khó nuốt.

Bạn có thể bị chảy dịch mũi sau do sự tích tụ này. Điều này xảy ra khi chất nhầy dư thừa ở phía sau mũi chảy xuống cổ họng. Nó thường dẫn đến ho.

Chất nhầy đặc cũng có thể là dấu hiệu cho thấy niêm mạc của bạn quá khô, có thể là do những nguyên nhân sau:

  • Môi trường trong nhà khô (do nhiệt độ cao hoặc điều hòa không khí)
  • Không uống đủ nước hoặc các chất lỏng khác
  • Uống đồ uống như cà phê, trà hoặc rượu có thể dẫn đến mất nước
  • Dùng một số loại thuốc
  • Hút thuốc
  • Chất nhầy quá nhiều có thể là triệu chứng của bệnh viêm phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), giãn phế quản hoặc xơ nang.

Làm thế nào để chẩn đoán chất nhầy bất thường?

Nếu bạn nghĩ mình có thể bị dị ứng, cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp, hoặc nhận thấy sự thay đổi trong chất nhầy, hãy trao đổi với bác sĩ. Họ sẽ đánh giá số lượng, độ đặc và màu sắc của chất nhầy khi đưa ra chẩn đoán.

Dự báo về chất nhầy bất thường

Mặc dù hầu hết các vấn đề về chất nhầy là ngắn hạn, tăng tiết chất nhầy có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng, đáng chú ý nhất là xơ nang. Đây là một tình trạng di truyền thường phát triển trong vài năm đầu đời, nhưng cũng có thể xuất hiện ở tuổi trưởng thành.

Nếu chất nhầy của bạn đổi màu và bạn cũng gặp phải các triệu chứng khác, chẳng hạn như sốt, ho dai dẳng, đau ngực hoặc khó thở, hãy đến gặp bác sĩ.

Giảm tiết chất nhầy

Bạn không muốn ngăn chặn chất nhầy hình thành trong cơ thể. Nhưng bạn có thể thử các chiến lược và thuốc được đề xuất ở trên nếu bạn muốn ngăn ngừa tình trạng tăng tiết chấy nhầy hoặc giải quyết tình trạng chất nhầy đặc.

Biến chứng của chất nhầy bất thường hoặc quá nhiều

Nếu chất nhầy không được làm sạch, nó có thể tạo điều kiện cho nhiễm trùng và viêm nhiễm.

Nghiên cứu và thống kê về chất nhầy

Cơ thể bạn tạo ra rất nhiều chất nhầy khoảng 1,5 lít chất nhầy mỗi ngày. Đó là một điều tốt; ví dụ, một bài đánh giá được công bố vào tháng 2 năm 2016 trên Cell Host & Microbe phát hiện ra rằng chất nhầy cung cấp một rào cản quan trọng chống lại virus cúm.

Các tình trạng và nguyên nhân liên quan đến tăng tiết chất nhầy

Tăng tiết chất nhầy có thể là triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Có hai loại COPD chính là khí phế thũng và viêm phế quản mãn tính. Nhiều người mắc phải một trong hai tình trạng này hoặc mắc cả hai. Tăng tiết chất nhầy cũng có thể là dấu hiệu của tình trạng gọi là giãn phế quản, trong đó các ống trong phổi bị viêm và mất khả năng làm sạch chất nhầy hiệu quả.

Chất nhầy rất đặc có thể là dấu hiệu của bệnh xơ nang, một rối loạn di truyền ảnh hưởng đến các tế bào sản xuất chất nhầy và các chất khác. Với bệnh xơ nang, chất nhầy có thể trở nên đặc đến mức làm tắc nghẽn phổi và hệ tiêu hóa của bạn.

Kết luận

Chất nhầy lót phổi, họng, miệng, mũi và xoang. Mặc dù chất nhầy luôn hiện diện, nhưng nó có thể trở nên đặc hơn hoặc đổi màu do dị ứng, cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.

Mặc dù các vấn đề liên quan đến chất nhầy sẽ nhanh chóng biến mất, nhưng lượng chất nhầy dư thừa có thể chỉ ra tình trạng nghiêm trọng. Nếu bạn cũng gặp các triệu chứng khác, như sốt, ho dai dẳng, đau ngực hoặc khó thở, điều cần thiết là phải tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.
 

Phạm Hồng Ngọc - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam - Theo Everydayhealth
Bình luận
Tin mới
  • 16/11/2025

    8 loại thực phẩm bảo vệ động mạch, ngăn ngừa đột quỵ

    Xơ vữa động mạch xảy ra khi các mảng bám mỡ tích tụ dọc theo thành động mạch, khiến động mạch bị hẹp, hạn chế lưu lượng máu đến tim và các bộ phận khác của cơ thể, dễ dẫn tới nguy cơ đột quỵ.

  • 16/11/2025

    Kiểm soát dị ứng giao mùa: Bí quyết giảm triệu chứng và sống khỏe

    Mùa thu mang đến thời tiết mát mẻ và dễ chịu, nhưng sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm dao động và sự gia tăng các dị nguyên như phấn hoa, nấm mốc lại khiến đây trở thành mùa cao điểm của các bệnh dị ứng. Dị ứng giao mùa gây khó chịu, mệt mỏi và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách nhận biết, phòng ngừa và giảm triệu chứng dị ứng để có một mùa thu khỏe mạnh.

  • 15/11/2025

    Cách tự làm nước gạo lên men giúp tóc đẹp như đi spa

    Dùng nước gạo lên men để làm đẹp tóc là một phương pháp được áp dụng từ lâu. Việc xả tóc bằng nước gạo lên men mang lại nhiều lợi ích vượt trội hơn so với nước vo gạo thông thường.

  • 15/11/2025

    Bệnh hô hấp ở trẻ nhỏ vào mùa đông: Cha mẹ cần biết gì?

    Mùa đông với không khí lạnh và khô hanh khiến trẻ nhỏ dễ mắc các bệnh về đường hô hấp. Khi thời tiết chuyển lạnh, trẻ thường ở trong nhà nhiều hơn, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus lây lan nhanh chóng. Hiểu biết về các bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng ngừa, là chìa khóa để cha mẹ bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ, giúp các bé vượt qua mùa đông an toàn và khỏe mạnh.

  • 15/11/2025

    Khi nào chức năng xương khớp bắt đầu suy giảm?

    Hệ xương khớp đóng vai trò nền tảng trong việc duy trì khả năng vận động, giữ tư thế, và đảm bảo chất lượng cuộc sống. Hệ thống này bao gồm xương, sụn, dây chằng, gân và cơ bắp – chúng phối hợp nhịp nhàng đảm bảo các chức năng di chuyển linh hoạt và chịu đựng áp lực cơ học hàng ngày.

  • 15/11/2025

    Tập luyện mùa thu: Vừa khỏe mạnh, vừa tận hưởng không khí trong lành

    Mùa thu với không khí mát mẻ là thời điểm lý tưởng để bắt đầu hoặc duy trì thói quen tập luyện thể thao ngoài trời. Tập ngoài trời không chỉ mang lại lợi ích về mặt thể chất, mà còn giúp bạn tận hưởng thiên nhiên, giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe toàn diện. Bài viết này sẽ khám phá những lợi ích của việc tập luyện và gợi ý các bài tập phù hợp để bạn duy trì sức khỏe trong mùa thu.

  • 14/11/2025

    Những sai lầm khi ăn rau giảm cân khiến bạn mãi không gầy

    Ăn nhiều rau từ lâu đã được xem là chìa khóa vàng giúp kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, không phải cứ ăn càng nhiều rau thì càng gầy. Nhiều người dù ăn rau hằng ngày vẫn không giảm được cân, thậm chí còn gặp vấn đề tiêu hóa. Nguyên nhân nằm ở những sai lầm dưới đây...

  • 14/11/2025

    Những tác dụng phụ nguy hiểm nhất của thuốc tránh thai

    Mặc dù biện pháp tránh thai thường an toàn khi sử dụng, nhưng vẫn có những tác dụng phụ tiềm ẩn gây nguy hiểm cho sức khỏe ngoài những tác dụng phụ phổ biến như tăng cân hoặc chảy máu bất thường (rong kinh). Cùng tìm hiểu những tác dụng phụ nguy hiểm nhất của thuốc tránh thai qua bài viết sau đây!

Xem thêm