Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu về chất nhầy trong cơ thể

Chất nhầy trong cơ thể có thể gây khó chịu khi bạn bị ốm, hoặc khi bạn có quá nhiều chất nhầy, nhưng cơ thể bạn cần chất nhầy để duy trì sức khỏe. Về mặt kỹ thuật, chất nhầy là một chất dính, dạng gelatin do các màng trong mũi và xoang tạo ra, bao gồm phổi, họng, miệng, mũi và xoang. Chức năng chính của nó là giữ lại vi khuẩn, virus và các chất gây dị ứng như bụi hoặc phấn hoa trong mũi của bạn và ngăn chúng lây lan khắp cơ thể và khiến bạn bị bệnh. Cuối cùng, chất nhầy và các chất mà nó giữ lại sẽ đi đến dạ dày và ra khỏi cơ thể.

Chất nhầy cũng được tạo ra bởi hệ tiêu hóa, cổ tử cung và đường tiết niệu. Bài viết này tập trung chủ yếu vào chất nhầy ở đường hô hấp. 

Dấu hiệu và triệu chứng của chất nhầy bất thường

Ngay cả khi bạn khỏe mạnh, việc sản xuất chất nhầy vẫn phục vụ nhiều mục đích. Chất nhầy giúp bảo vệ các mô lót phổi, họng, mũi và xoang của bạn và giữ cho chúng không bị khô. Chất nhầy chứa kháng thể và enzyme, được thiết kế để tiêu diệt hoặc vô hiệu hóa vi khuẩn có hại trong không khí. Hãy coi chất nhầy là một tuyến phòng thủ có thể ngăn bạn bị bệnh.

Trong những trường hợp bình thường, khi mọi thứ hoạt động bình thường, bạn thậm chí sẽ không nhận thấy chất nhầy của mình. Nhưng nếu bạn bị nhiễm trùng, chất nhầy có thể đổi màu. Nếu bạn hút thuốc hoặc tiếp xúc với chất gây kích ứng trong không khí, bạn có thể sản xuất nhiều chất nhầy hơn bình thường. Nếu bạn bắt đầu sản xuất quá nhiều chất nhầy trong, điều đó có nghĩa là bạn đang bị dị ứng và cơ thể bạn đang cố gắng loại bỏ các chất gây kích ứng như phấn hoa hoặc bụi.

Đọc thêm tại bài viết dưới đây: Kỹ thuật súc rửa mũi khi bị cảm lạnh và dị ứng

Khi bạn bị cảm lạnh, viêm xoang hoặc viêm phế quản, chất nhầy của bạn có thể đổi màu, có màu vàng hoặc xanh lục. Đó là vì khi bạn bị nhiễm trùng, cơ thể bạn sản xuất nhiều tế bào bạch cầu hơn và gửi chúng đến đường thở để chống lại nhiễm trùng. Những tế bào  bạch cầu trung tính có thể làm cho chất nhầy của bạn có màu vàng hoặc xanh lục. Chất nhầy cũng có thể có màu xanh lục khi nó đặc lại.

Nếu bạn thấy chất nhầy có màu đỏ hoặc nâu sau khi xì mũi thì thường là dấu hiệu có máu trong đó. Đây thường là kết quả của tình trạng kích ứng và khô mô lót trong khoang mũi, do chà xát, lau hoặc xì mũi quá mức.

Một lượng nhỏ máu trong chất nhầy của bạn không có gì đáng lo ngại. Nhưng nếu bạn bị chảy máu quá nhiều, hãy trao đổi với bác sĩ của bạn. Đây có thể là dấu hiệu của một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm phế quản, viêm phổi hoặc ung thư.

Đờm là một loại chất nhầy do phổi và hệ hô hấp tạo ra. Đây là dấu hiệu của tình trạng viêm và kích ứng. 

Nếu triệu chứng duy nhất của bạn là tình trạng tiết nhiều chất nhầy thì bạn không cần phải lo lắng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây ra chất nhầy bất thường

Khi bạn bị bệnh, cơ thể bạn không phải lúc nào cũng tăgn tiết chất nhầy, mặc dù bạn có thể cảm thấy như vậy. Những gì bạn nhận thấy rất có thể là sự thay đổi về độ đặc của chất nhầy. Chất nhầy của bạn có thể trở nên đặc hơn hoặc dính hơn. Chất nhầy có thể tích tụ trong phổi và cổ họng, gây tắc nghẽn và trong những trường hợp nghiêm trọng khó thở hoặc khó nuốt.

Bạn có thể bị chảy dịch mũi sau do sự tích tụ này. Điều này xảy ra khi chất nhầy dư thừa ở phía sau mũi chảy xuống cổ họng. Nó thường dẫn đến ho.

Chất nhầy đặc cũng có thể là dấu hiệu cho thấy niêm mạc của bạn quá khô, có thể là do những nguyên nhân sau:

  • Môi trường trong nhà khô (do nhiệt độ cao hoặc điều hòa không khí)
  • Không uống đủ nước hoặc các chất lỏng khác
  • Uống đồ uống như cà phê, trà hoặc rượu có thể dẫn đến mất nước
  • Dùng một số loại thuốc
  • Hút thuốc
  • Chất nhầy quá nhiều có thể là triệu chứng của bệnh viêm phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), giãn phế quản hoặc xơ nang.

Làm thế nào để chẩn đoán chất nhầy bất thường?

Nếu bạn nghĩ mình có thể bị dị ứng, cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp, hoặc nhận thấy sự thay đổi trong chất nhầy, hãy trao đổi với bác sĩ. Họ sẽ đánh giá số lượng, độ đặc và màu sắc của chất nhầy khi đưa ra chẩn đoán.

Dự báo về chất nhầy bất thường

Mặc dù hầu hết các vấn đề về chất nhầy là ngắn hạn, tăng tiết chất nhầy có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng, đáng chú ý nhất là xơ nang. Đây là một tình trạng di truyền thường phát triển trong vài năm đầu đời, nhưng cũng có thể xuất hiện ở tuổi trưởng thành.

Nếu chất nhầy của bạn đổi màu và bạn cũng gặp phải các triệu chứng khác, chẳng hạn như sốt, ho dai dẳng, đau ngực hoặc khó thở, hãy đến gặp bác sĩ.

Giảm tiết chất nhầy

Bạn không muốn ngăn chặn chất nhầy hình thành trong cơ thể. Nhưng bạn có thể thử các chiến lược và thuốc được đề xuất ở trên nếu bạn muốn ngăn ngừa tình trạng tăng tiết chấy nhầy hoặc giải quyết tình trạng chất nhầy đặc.

Biến chứng của chất nhầy bất thường hoặc quá nhiều

Nếu chất nhầy không được làm sạch, nó có thể tạo điều kiện cho nhiễm trùng và viêm nhiễm.

Nghiên cứu và thống kê về chất nhầy

Cơ thể bạn tạo ra rất nhiều chất nhầy khoảng 1,5 lít chất nhầy mỗi ngày. Đó là một điều tốt; ví dụ, một bài đánh giá được công bố vào tháng 2 năm 2016 trên Cell Host & Microbe phát hiện ra rằng chất nhầy cung cấp một rào cản quan trọng chống lại virus cúm.

Các tình trạng và nguyên nhân liên quan đến tăng tiết chất nhầy

Tăng tiết chất nhầy có thể là triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Có hai loại COPD chính là khí phế thũng và viêm phế quản mãn tính. Nhiều người mắc phải một trong hai tình trạng này hoặc mắc cả hai. Tăng tiết chất nhầy cũng có thể là dấu hiệu của tình trạng gọi là giãn phế quản, trong đó các ống trong phổi bị viêm và mất khả năng làm sạch chất nhầy hiệu quả.

Chất nhầy rất đặc có thể là dấu hiệu của bệnh xơ nang, một rối loạn di truyền ảnh hưởng đến các tế bào sản xuất chất nhầy và các chất khác. Với bệnh xơ nang, chất nhầy có thể trở nên đặc đến mức làm tắc nghẽn phổi và hệ tiêu hóa của bạn.

Kết luận

Chất nhầy lót phổi, họng, miệng, mũi và xoang. Mặc dù chất nhầy luôn hiện diện, nhưng nó có thể trở nên đặc hơn hoặc đổi màu do dị ứng, cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.

Mặc dù các vấn đề liên quan đến chất nhầy sẽ nhanh chóng biến mất, nhưng lượng chất nhầy dư thừa có thể chỉ ra tình trạng nghiêm trọng. Nếu bạn cũng gặp các triệu chứng khác, như sốt, ho dai dẳng, đau ngực hoặc khó thở, điều cần thiết là phải tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.
 

Phạm Hồng Ngọc - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam - Theo Everydayhealth
Bình luận
Tin mới
  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

  • 15/05/2025

    5 lợi ích sức khỏe của quả lê và những kiêng kỵ khi ăn lê

    Quả lê không chỉ đơn thuần là một loại trái cây ngon mà còn là một vị thuốc tự nhiên rất tốt cho sức khỏe.

  • 15/05/2025

    Bệnh lý mùa hè thường gặp

    Mùa hè là thời điểm tuyệt vời để tận hưởng những ngày dài đầy nắng, tham gia các hoạt động ngoài trời và thư giãn. Tuy nhiên, nhiệt độ và độ ẩm cao trong mùa hè cũng có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe. Việc nhận biết các bệnh lý mùa hè phổ biến, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

  • 14/05/2025

    Chế độ ăn cho người bị chấy rận

    Chấy rận không chỉ gây ngứa ngáy khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Chế độ ăn uống khoa học, giàu dinh dưỡng có thể giúp tăng cường sức đề kháng, giảm ngứa ngáy và hỗ trợ quá trình điều trị chấy rận hiệu quả hơn.

  • 14/05/2025

    Lợi ích sức khỏe của ngải cứu

    Ngải cứu là loại rau cũng như phương thuốc được dùng phổ biến trong đời sống người dân. Mặc dù ngải cứu đã được sử dụng nhiều trong y học phương Đông với nhiều công dụng tuyệt vời trong suốt chiều dài lịch sử, tuy nhiên y học hiện đại chưa chứng minh được tất cả những lợi ích cổ truyền của ngải cứu. Cùng tìm hiểu về loại cây này qua bài viết sau đây!

  • 13/05/2025

    8 lợi ích sức khỏe của cà tím có thể bạn chưa biết

    Ăn cà tím hàng ngày có lợi cho sức khỏe vì đây là nguồn vitamin, chất xơ, nasumin và acid chlorogenic dồi dào.

  • 13/05/2025

    Ảnh hưởng kính thực tế ảo tới sức khỏe

    Khi nghĩ đến thực tế ảo, người ta thường liên tưởng đến trò chơi điện tử và các loại hình giải trí khác. Nhưng nó cũng cho thấy triển vọng như một phương pháp điều trị bổ sung trong y học. Nhiều nghiên cứu ban đầu cho thấy công nghệ thực tế ảo có thể hỗ trợ giảm đau, điều trị rối loạn căng thẳng sau sang chấn, ám ảnh sợ hãi và một số triệu chứng trầm cảm.

  • 12/05/2025

    Chế độ ăn cho người bệnh dại

    Chế độ ăn phù hợp với người bệnh dại (nhiễm virus dại) giúp giảm bớt sự khó chịu. Việc lựa chọn thức ăn mềm, dễ nuốt, giàu dinh dưỡng và tránh các chất kích thích là rất cần thiết.

Xem thêm