Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu về chất nhầy trong cơ thể

Chất nhầy trong cơ thể có thể gây khó chịu khi bạn bị ốm, hoặc khi bạn có quá nhiều chất nhầy, nhưng cơ thể bạn cần chất nhầy để duy trì sức khỏe. Về mặt kỹ thuật, chất nhầy là một chất dính, dạng gelatin do các màng trong mũi và xoang tạo ra, bao gồm phổi, họng, miệng, mũi và xoang. Chức năng chính của nó là giữ lại vi khuẩn, virus và các chất gây dị ứng như bụi hoặc phấn hoa trong mũi của bạn và ngăn chúng lây lan khắp cơ thể và khiến bạn bị bệnh. Cuối cùng, chất nhầy và các chất mà nó giữ lại sẽ đi đến dạ dày và ra khỏi cơ thể.

Chất nhầy cũng được tạo ra bởi hệ tiêu hóa, cổ tử cung và đường tiết niệu. Bài viết này tập trung chủ yếu vào chất nhầy ở đường hô hấp. 

Dấu hiệu và triệu chứng của chất nhầy bất thường

Ngay cả khi bạn khỏe mạnh, việc sản xuất chất nhầy vẫn phục vụ nhiều mục đích. Chất nhầy giúp bảo vệ các mô lót phổi, họng, mũi và xoang của bạn và giữ cho chúng không bị khô. Chất nhầy chứa kháng thể và enzyme, được thiết kế để tiêu diệt hoặc vô hiệu hóa vi khuẩn có hại trong không khí. Hãy coi chất nhầy là một tuyến phòng thủ có thể ngăn bạn bị bệnh.

Trong những trường hợp bình thường, khi mọi thứ hoạt động bình thường, bạn thậm chí sẽ không nhận thấy chất nhầy của mình. Nhưng nếu bạn bị nhiễm trùng, chất nhầy có thể đổi màu. Nếu bạn hút thuốc hoặc tiếp xúc với chất gây kích ứng trong không khí, bạn có thể sản xuất nhiều chất nhầy hơn bình thường. Nếu bạn bắt đầu sản xuất quá nhiều chất nhầy trong, điều đó có nghĩa là bạn đang bị dị ứng và cơ thể bạn đang cố gắng loại bỏ các chất gây kích ứng như phấn hoa hoặc bụi.

Đọc thêm tại bài viết dưới đây: Kỹ thuật súc rửa mũi khi bị cảm lạnh và dị ứng

Khi bạn bị cảm lạnh, viêm xoang hoặc viêm phế quản, chất nhầy của bạn có thể đổi màu, có màu vàng hoặc xanh lục. Đó là vì khi bạn bị nhiễm trùng, cơ thể bạn sản xuất nhiều tế bào bạch cầu hơn và gửi chúng đến đường thở để chống lại nhiễm trùng. Những tế bào  bạch cầu trung tính có thể làm cho chất nhầy của bạn có màu vàng hoặc xanh lục. Chất nhầy cũng có thể có màu xanh lục khi nó đặc lại.

Nếu bạn thấy chất nhầy có màu đỏ hoặc nâu sau khi xì mũi thì thường là dấu hiệu có máu trong đó. Đây thường là kết quả của tình trạng kích ứng và khô mô lót trong khoang mũi, do chà xát, lau hoặc xì mũi quá mức.

Một lượng nhỏ máu trong chất nhầy của bạn không có gì đáng lo ngại. Nhưng nếu bạn bị chảy máu quá nhiều, hãy trao đổi với bác sĩ của bạn. Đây có thể là dấu hiệu của một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm phế quản, viêm phổi hoặc ung thư.

Đờm là một loại chất nhầy do phổi và hệ hô hấp tạo ra. Đây là dấu hiệu của tình trạng viêm và kích ứng. 

Nếu triệu chứng duy nhất của bạn là tình trạng tiết nhiều chất nhầy thì bạn không cần phải lo lắng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây ra chất nhầy bất thường

Khi bạn bị bệnh, cơ thể bạn không phải lúc nào cũng tăgn tiết chất nhầy, mặc dù bạn có thể cảm thấy như vậy. Những gì bạn nhận thấy rất có thể là sự thay đổi về độ đặc của chất nhầy. Chất nhầy của bạn có thể trở nên đặc hơn hoặc dính hơn. Chất nhầy có thể tích tụ trong phổi và cổ họng, gây tắc nghẽn và trong những trường hợp nghiêm trọng khó thở hoặc khó nuốt.

Bạn có thể bị chảy dịch mũi sau do sự tích tụ này. Điều này xảy ra khi chất nhầy dư thừa ở phía sau mũi chảy xuống cổ họng. Nó thường dẫn đến ho.

Chất nhầy đặc cũng có thể là dấu hiệu cho thấy niêm mạc của bạn quá khô, có thể là do những nguyên nhân sau:

  • Môi trường trong nhà khô (do nhiệt độ cao hoặc điều hòa không khí)
  • Không uống đủ nước hoặc các chất lỏng khác
  • Uống đồ uống như cà phê, trà hoặc rượu có thể dẫn đến mất nước
  • Dùng một số loại thuốc
  • Hút thuốc
  • Chất nhầy quá nhiều có thể là triệu chứng của bệnh viêm phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), giãn phế quản hoặc xơ nang.

Làm thế nào để chẩn đoán chất nhầy bất thường?

Nếu bạn nghĩ mình có thể bị dị ứng, cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp, hoặc nhận thấy sự thay đổi trong chất nhầy, hãy trao đổi với bác sĩ. Họ sẽ đánh giá số lượng, độ đặc và màu sắc của chất nhầy khi đưa ra chẩn đoán.

Dự báo về chất nhầy bất thường

Mặc dù hầu hết các vấn đề về chất nhầy là ngắn hạn, tăng tiết chất nhầy có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng, đáng chú ý nhất là xơ nang. Đây là một tình trạng di truyền thường phát triển trong vài năm đầu đời, nhưng cũng có thể xuất hiện ở tuổi trưởng thành.

Nếu chất nhầy của bạn đổi màu và bạn cũng gặp phải các triệu chứng khác, chẳng hạn như sốt, ho dai dẳng, đau ngực hoặc khó thở, hãy đến gặp bác sĩ.

Giảm tiết chất nhầy

Bạn không muốn ngăn chặn chất nhầy hình thành trong cơ thể. Nhưng bạn có thể thử các chiến lược và thuốc được đề xuất ở trên nếu bạn muốn ngăn ngừa tình trạng tăng tiết chấy nhầy hoặc giải quyết tình trạng chất nhầy đặc.

Biến chứng của chất nhầy bất thường hoặc quá nhiều

Nếu chất nhầy không được làm sạch, nó có thể tạo điều kiện cho nhiễm trùng và viêm nhiễm.

Nghiên cứu và thống kê về chất nhầy

Cơ thể bạn tạo ra rất nhiều chất nhầy khoảng 1,5 lít chất nhầy mỗi ngày. Đó là một điều tốt; ví dụ, một bài đánh giá được công bố vào tháng 2 năm 2016 trên Cell Host & Microbe phát hiện ra rằng chất nhầy cung cấp một rào cản quan trọng chống lại virus cúm.

Các tình trạng và nguyên nhân liên quan đến tăng tiết chất nhầy

Tăng tiết chất nhầy có thể là triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Có hai loại COPD chính là khí phế thũng và viêm phế quản mãn tính. Nhiều người mắc phải một trong hai tình trạng này hoặc mắc cả hai. Tăng tiết chất nhầy cũng có thể là dấu hiệu của tình trạng gọi là giãn phế quản, trong đó các ống trong phổi bị viêm và mất khả năng làm sạch chất nhầy hiệu quả.

Chất nhầy rất đặc có thể là dấu hiệu của bệnh xơ nang, một rối loạn di truyền ảnh hưởng đến các tế bào sản xuất chất nhầy và các chất khác. Với bệnh xơ nang, chất nhầy có thể trở nên đặc đến mức làm tắc nghẽn phổi và hệ tiêu hóa của bạn.

Kết luận

Chất nhầy lót phổi, họng, miệng, mũi và xoang. Mặc dù chất nhầy luôn hiện diện, nhưng nó có thể trở nên đặc hơn hoặc đổi màu do dị ứng, cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.

Mặc dù các vấn đề liên quan đến chất nhầy sẽ nhanh chóng biến mất, nhưng lượng chất nhầy dư thừa có thể chỉ ra tình trạng nghiêm trọng. Nếu bạn cũng gặp các triệu chứng khác, như sốt, ho dai dẳng, đau ngực hoặc khó thở, điều cần thiết là phải tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.
 

Phạm Hồng Ngọc - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam - Theo Everydayhealth
Bình luận
Tin mới
  • 19/11/2025

    Nên uống nước ép bưởi hay ăn bưởi nguyên múi?

    Nên thưởng thức bưởi nguyên múi hay chế biến thành nước ép để tận dụng tối đa lợi ích sức khỏe là câu hỏi khiến không ít người băn khoăn.

  • 19/11/2025

    11 lời khuyên "Nên - Không nên" khi bạn bị đau đầu gối

    Đau gối là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của nhiều người, đặc biệt là người cao tuổi hoặc những ai thường xuyên vận động mạnh.

  • 18/11/2025

    Cách uống hạt chia có lợi cho sức khỏe

    Hạt chia rất nhỏ nhưng chứa nhiều dinh dưỡng và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách sử dụng hạt chia để mang lại những giá trị vượt trội.

  • 18/11/2025

    6 dấu hiệu cảnh báo loãng xương dễ bị bỏ qua

    Loãng xương được mệnh danh là “kẻ thù thầm lặng”, bởi bệnh tiến triển âm thầm nhưng có thể gây hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là gãy xương và biến dạng cột sống. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo Loãng xương là chìa khóa để phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

  • 18/11/2025

    Ngủ ngon hơn trong đêm thu: Bí quyết cho giấc ngủ sâu và trọn vẹn

    Mùa thu với không khí se lạnh và những ngày ngắn hơn có thể mang lại cảm giác dễ chịu, nhưng cũng dễ làm gián đoạn nhịp sinh học, dẫn đến khó ngủ hoặc giấc ngủ không sâu. Một giấc ngủ ngon không chỉ giúp bạn sảng khoái mà còn hỗ trợ sức khỏe thể chất và tinh thần. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ chia sẻ những bí quyết giúp bạn cải thiện chất lượng giấc ngủ, từ việc điều chỉnh môi trường ngủ đến xây dựng thói quen lành mạnh, để mỗi đêm đều là một trải nghiệm nghỉ ngơi trọn vẹn.

  • 17/11/2025

    Thời điểm và cách ăn hạt chia giúp giảm cân

    Hạt chia được mệnh danh là 'siêu thực phẩm' hỗ trợ giảm cân nhờ hàm lượng chất xơ và protein dồi dào, giúp tạo cảm giác no kéo dài, từ đó kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể. Bí quyết để hạt chia phát huy tối đa hiệu quả là nằm ở thời điểm và cách chế biến...

  • 17/11/2025

    Bệnh viêm não tự miễn

    Viêm não tự miễn là bệnh xảy ra do hệ miễn dịch tấn công nhầm các tế bào não. Các triệu chứng của viêm não tự miễn có thể khác nhau nhưng có thể bao gồm mất trí nhớ, thay đổi suy nghĩ, thay đổi hành vi và co giật. Cùng tìm hiểu về bệnh lý này qua bài viết sau đây!

  • 16/11/2025

    8 loại thực phẩm bảo vệ động mạch, ngăn ngừa đột quỵ

    Xơ vữa động mạch xảy ra khi các mảng bám mỡ tích tụ dọc theo thành động mạch, khiến động mạch bị hẹp, hạn chế lưu lượng máu đến tim và các bộ phận khác của cơ thể, dễ dẫn tới nguy cơ đột quỵ.

Xem thêm