Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tiểu đường typ 2 và tăng huyết áp

Huyết áp cao, hay là tăng huyết áp, là tình trạng thường xuyên ảnh hưởng đến người bị tiểu đường typ 2. Người ta vẫn chưa biết tại sao lại có mối tương quan mạnh mẽ giữa hai bệnh này, nhưng họ thừa nhận rằng béo phì, chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều muối, và ít hoạt động sẽ dẫn đến làm nặng hơn cả hai tình trạng bệnh này.

Tiểu đường typ 2 và tăng huyết áp

Tăng huyết áp được xem như là “sát thủ thầm lặng” bởi vì không có triệu chứng cơ năng rõ ràng nào và rất nhiều người không nhận thức được họ đang mắc. Một nghiên cứu năm 2013 của Hiệp hội Tiểu đường Mỹ (ADA) cho thấy rằng gần một nửa số bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh tim hoặc tiểu đường typ 2 báo cáo lại rằng họ phải thảo luận vấn đề sức khỏe nội khoa, gồm cả huyết áp, với bác sĩ.

Nếu bạn tăng huyết áp, điều đó có nghĩa là máu đang được bơm qua tim và mạch máu với lực rất lớn. Qua thời gian, huyết áp cao kéo dài sẽ làm mỏi cơ tim và có  thể làm cơ tim phì đại. Năm 2008, 67% số người trưởng thành ở độ tuổi 20 hoặc lớn hơn mắc tiểu đường tự báo cáo lại rằng họ có huyết áp lớn hơn 140/90.

Ở người khỏe mạnh, huyết áp 140/90 được xem là bình thường, nhưng đối với người mắc tiểu đường typ 2, các bác sĩ khuyến cáo giữ huyết áp thấp hơn, dưới 135/80.

Điều này có nghĩa là gì? Con số đầu tiên (135) được gọi là huyết áp tâm thu; nó là áp lực mà máu được đẩy qua tim. Con số thứ hai (80) gọi là huyết áp tâm trương, là áp lực được duy trì bởi các động mạch giữa các lần tim đập. Người khỏe mạnh nên được kiểm tra huyết áp vài lần mỗi năm, nhưng người tiểu đường cần được kiểm tra cẩn thận hơn. Ngoài việc kiểm tra huyết áp ít nhất 4 lần mỗi năm, ADA khuyến cáo tự theo dõi tại nhà, ghi lại các trị số, và cho bác sĩ xem.

Các nguy cơ của tăng huyết áp với tiểu đường.

Theo ADA, sự kết hợp tăng huyết áp và tiểu đường typ 2 là đặc biệt nguy hiểm đến tính mạng và cố thể làm tăng rất mạnh nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Mắc tiểu đường typ 2 và tăng huyết áp cũng làm tăng khả năng phát triển các bệnh khác liên quan đến tiểu đường, ví dụ như bệnh lý thận, và bệnh võng mạc (mạch máu mắt), có thể gây ra mù. Có rất nhiều bằng chứng quan trọng cho thấy rằng tăng huyết áp mạn tính có thể đẩy nhanh tốc độ các vấn đề về nhận thức liên quan đến tuổi, ví dụ như Alzheimer và/ hoặc mất trí. Đó là bởi vì các mạch máu nuôi não có thể bị tắc nghẽn bởi các mảng chất béo giống như là tim. Năm 2009 một bài báo ở Clinics in Geriatric Medicine, bác sĩ Thomas Obisesan viết rằng “[…] tăng huyết áp được xem như là nguy cơ lớn nhất với đột quỵ, và quan trọng hơn, bệnh Alzheimer.”

Tiểu đường không kiểm soát được không phải là  yếu tố duy nhất làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp. Hãy nhớ rằng, nguy cơ bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ tăng theo hàm mũ nếu bạn có nhiều hơn một trong các nguy cơ sau:

  • Tiền sử gia đình có bệnh lý về tim
  • Stress
  • Chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều muối
  • Lối sống ít vận động
  • Tuổi cao
  • Béo phì
  • Hút thuốc
  • Bổ sung quá ít Kali hoặc vitamin D
  • Uống quá nhiều rượu
  • Các bệnh mạn tính như bệnh thận, tiểu đường, và/ hoặc ngừng thở khi ngủ.

Dự phòng tăng huyết áp với người tiểu đường.

Những thay đổi nhỏ trong lối sống có thể làm giảm huyết áp của bạn. Phần lớn là chế độ ăn, nhưng tập thể dục hàng ngày cũng được khuyến cáo. Hầu hết các bác sĩ khuyên rằng đi bộ nhanh khoảng 30-40 phút mỗi ngày, nhưng bất kì bài tập aerobic nào cũng có thể làm trái tim bạn khỏe mạnh hơn. Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến cáo ít nhất “150 phút mỗi tuần bài tập trung bình- mạnh và/ hoặc 90 phút mỗi tuần bài tập tim- hô hấp tích cực”. Ngoài làm giảm huyết áp, các bài tập thể lực có thể làm cơ tim khỏe và làm giảm độ cứng của động mạch, là tình trạng xảy ra khi tuổi tăng lên nhưng thường nặng hơn khi có tiểu đường typ 2.

Hãy hỏi trực tiếp bác sĩ để thực hiện kế hoạch tập thể dục, đặc biệt nếu trước đây bạn không tập, hay đang cố găng tập thứ gì đó mạnh hơn, hoặc nếu bạn đang có vấn đề về mục tiêu tập luyện. Bắt đầu với 5 phút đi bộ nhanh mỗi ngày và tăng lên theo thời gian. Leo cầu thang bộ thay cho thang máy, hoặc đỗ xe ô tô xa hơn lối vào cửa hàng.

Bạn có thể quen thuộc với nhu cầu cải thiện thói quen ăn uống, như là bỏ đường khỏi thực đơn, nhưng ăn để có trái tim khỏe cũng có nghĩa là cắt giảm muối, cắt giảm thịt nhiều mỡ, và các sản phẩm từ sửa. Hãy cố thử những lời khuyên dưới đây để cải thiện chế độ ăn chuẩn:

  • Hãy ăn nhiều loại rau vào mỗi bữa ăn.
  • Chuyển sang các sản phẩm từ sữa ít béo.
  • Hãy chắc chắn rằng các thức ăn được chế biến sẵn chứa ít hơn 400mg muối
  • Tránh muối ăn.
  • Chọn thịt nạc và cá, hoặc thịt thay thế. 
  • Nấu ăn sử dụng các phương pháp ít béo như là nướng vỉ hoặc nướng bằng lò (tránh chiên thức ăn)
  • Ăn nhiều hoa quả.
  • Ăn nhiều thức ăn nguyên (chưa qua chế biến)
  • Chuyển sang ăn mì ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì, và gạo nâu.
  • Ăn các bữa nhỏ hơn.
  • Đừng bỏ bữa sáng.
     
Điều trị tăng huyết áp với tiểu đường.

Trong khi một số người có thể cải thiện tình trạng tiểu đường typ 2tăng huyết áp bằng việc thay đổi lối sống, hầu hết bệnh nhân cần phải dùng thuốc. Phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe chung, một số người cần nhiều hơn một thuốc để làm giảm nguy cơ. Thuốc điều trị huyết áp cao được chia làm 5 nhóm khác nhau: Ức chế enzym chuyển, thuốc chẹn thụ thể angiotensin, chẹn beta, chẹn kênh canxi, và lợi tiểu. Một vài thuốc có tác dụng phụ, vì vậy hãy theo dõi cảm nhận của bạn và hãy chắc chắn rằng nói với bác sĩ bất kì các thuốc khác mà bạn đang uống.

Thông tin thêm trong bài viết: Bệnh tuyến giáp và nguy cơ đái tháo đường typ 2

Cảnh Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Healthline)
Bình luận
Tin mới
  • 03/09/2025

    Các bệnh tật thường gặp mùa mưa lũ và cách phòng ngừa

    Mùa mưa lũ là thời điểm thiên nhiên mang đến nhiều thách thức cho con người, không chỉ bởi những tổn thất về tài sản mà còn bởi nguy cơ gia tăng các bệnh tật. Khi nước lũ tràn về, môi trường sống bị ô nhiễm bởi vi sinh vật, chất thải và các yếu tố gây bệnh khác, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát.

  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

Xem thêm