Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tất cả những gì bạn cần biết về bệnh lao

Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm thường ảnh hưởng đến phổi, mặc dù nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể. Bệnh có thể phát triển khi vi khuẩn lây lan qua các giọt nhỏ trong không khí. Bệnh lao có thể gây tử vong, nhưng trong nhiều trường hợp, bệnh có thể phòng ngừa và điều trị được.

Trong quá khứ, bệnh lao là nguyên nhân chính gây tử vong trên toàn thế giới. Sau những cải thiện về điều kiện sống và sự phát triển của thuốc kháng sinh, tỷ lệ mắc bệnh lao đã giảm đáng kể ở các nước công nghiệp phát triển.

Hiện nay, tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang gây ra những lo ngại mới về bệnh lao trong giới chuyên gia. Một số chủng bệnh không đáp ứng với các lựa chọn điều trị hiệu quả nhất. Trong trường hợp này, bệnh lao rất khó điều trị.

Bệnh lao là gì?

Người bệnh có thể phát triển bệnh lao sau khi hít phải vi khuẩn M.tuberculosis, chủ yếu là lây nhiễm từ người sang người. Khi bệnh lao ảnh hưởng đến phổi, đó cũng là giai đoạn bệnh dễ lây nhiễm nhất, nhưng người bệnh thường chỉ nhiễm bệnh sau khi có tiếp xúc gần với người bệnh khác mắc một số chủng lao nhất định

Bệnh lao tiềm ẩn

Bạn có thể có vi khuẩn lao trong cơ thể và không bao giờ phát triển các triệu chứng. Ở hầu hết mọi người, hệ thống miễn dịch có thể chứa vi khuẩn do đó vi khuẩn không thể tái tạo và gây bệnh. Trong trường hợp này, bạn sẽ bị nhiễm lao nhưng bệnh không biểu hiện nên các bác sĩ gọi đây là bệnh lao tiềm ẩn. Bạn có thể không bao giờ gặp các triệu chứng và không biết rằng mình bị nhiễm bệnh, cũng như không có nguy cơ truyền nhiễm cho người khác. Tuy nhiên, mắc bệnh lao tiềm ẩn vẫn cần được điều trị.

Bênh lao hoạt động

Cơ thể không thể chứa vi khuẩn lao. Bệnh chỉ trở nên phổ biến hơn khi hệ thống miễn dịch bị suy yếu do bệnh tật hoặc sử dụng một số loại thuốc. Khi điều này xảy ra, vi khuẩn có thể tái tạo và gây ra các triệu chứng, dẫn đến bệnh lao hoạt động và có thể lây nhiễm bệnh. Nếu không có sự can thiệp của y tế, bệnh lao sẽ hoạt động ở 5–10% của những người bị nhiễm trùng. Quá trình phát triển bệnh lao xảy ra trong vòng 2-5 năm ở khoảng 50% số người bệnh.

Nguy cơ phát triển bệnh lao đang hoạt động cao hơn

  • bất kỳ ai có hệ thống miễn dịch suy yếu
  • bất kỳ ai lần đầu tiên phát triển bệnh nhiễm trùng trong vòng 2–5 năm qua
  • người lớn tuổi và trẻ nhỏ
  • những người tiêm thuốc kích thích
  • những người trước đây chưa được điều trị bệnh lao thích hợp

Triệu chứng

Lao tiềm ẩn: Khi bị lao tiềm ẩn sẽ không có triệu chứng và không có tổn thương nào trên phim chụp X-quang phổi. Tuy nhiên, xét nghiệm máu hoặc test da sẽ cho biết bạn bị nhiễm lao.

Lao đang hoạt động: Người bị bệnh lao có thể bị ho có đờm, mệt mỏi, sốt, ớn lạnh, chán ăn và sụt cân. Các triệu chứng thường xấu đi theo thời gian, nhưng chúng cũng có thể tự khỏi và tái phát.

Dấu hiệu cảnh báo sớm

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu thấy mình gặp phải:

  • ho dai dẳng, kéo dài ít nhất 3 tuần
  • đờm, có thể có máu khi ho
  • chán ăn và giảm cân
  • cảm giác mệt mỏi và không khỏe
  • sưng ở cổ
  • sốt
  • đổ mồ hôi đêm
  • đau ngực

Bệnh lao thường ảnh hưởng đến phổi, mặc dù các triệu chứng có thể phát triển ở các bộ phận khác của cơ thể, đặc biệt là ở những người có hệ thống miễn dịch suy yếu.

Bệnh lao có thể gây ra:

  • sưng các hạch bạch huyết
  • đau bụng
  • đau khớp hoặc xương
  • lú lẫn
  • đau đầu dai dẳng
  • co giật
 

Chẩn đoán

Bệnh lao tiềm ẩn sẽ không có triệu chứng, nhưng nhiễm trùng có thể xuất hiện trong các xét nghiệm. Bạn nên yêu cầu xét nghiệm lao nếu :

  • đã tiếp xúc với một người bị hoặc có nguy cơ mắc bệnh lao
  • đã đến ở một quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh lao cao
  • làm việc trong môi trường có thể có bệnh lao

Bác sĩ sẽ hỏi về bất kỳ triệu chứng nào và tiền sử bệnh của bạn và sẽ thực hiện một cuộc kiểm tra thể chất, bao gồm việc nghe phổi và kiểm tra xem có sưng ở các hạch bạch huyết hay không.

Hai xét nghiệm có thể cho biết liệu có vi khuẩn lao hay không:

  • xét nghiệm lao qua da
  • xét nghiệm lao trong máu

Tuy nhiên, những điều này không thể cho biết bệnh lao đang hoạt động hay tiềm ẩn. Để kiểm tra bệnh lao đang hoạt động, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm đờm và chụp X-quang phổi. Tất cả mọi người mắc bệnh lao đều cần được điều trị, bất kể nhiễm trùng đang hoạt động hay tiềm ẩn.

Điều trị

Với việc phát hiện sớm và dùng kháng sinh thích hợp, bệnh lao có thể điều trị được.

Loại kháng sinh phù hợp và thời gian điều trị sẽ phụ thuộc vào:

  • tuổi và sức khỏe tổng thể
  • bạn nhiễm bệnh lao tiềm ẩn hay đang hoạt động
  • vị trí của nhiễm trùng
  • liệu chủng lao có kháng thuốc không

Việc điều trị bệnh lao tiềm ẩn có thể khác nhau, có thể bao gồm việc sử dụng kháng sinh một lần/tuần trong 12 tuần hoặc sử dụng hàng ngày trong vòng 9 tháng.

Điều trị bệnh lao hoạt động có thể liên quan đến việc dùng một số loại thuốc trong 6–9 tháng. Khi bạn mắc phải chủng lao kháng thuốc, việc điều trị sẽ phức tạp hơn.

Điều cần thiết là mọi người phải hoàn thành quá trình điều trị đầy đủ, ngay cả khi các triệu chứng biến mất. Nếu bạn ngừng dùng thuốc sớm, một số vi khuẩn có thể tồn tại và trở nên kháng thuốc kháng sinh. Trong trường hợp này, cơ thể bạn có thể tiếp tục phát triển bệnh lao kháng thuốc. Tùy thuộc vào các bộ phận của cơ thể mà bệnh lao ảnh hưởng, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc corticosteroid.

Nguyên nhân

Vi khuẩn M. tuberculosis gây bệnh lao. Chúng có thể lây lan trong không khí dưới dạng giọt khi người bị lao phổi ho, hắt hơi, khạc nhổ, cười hoặc nói chuyện. Chỉ những người mắc bệnh lao đang hoạt động mới có thể truyền bệnh. Tuy nhiên, hầu hết những người mắc bệnh không còn có thể truyền vi khuẩn sau khi được điều trị thích hợp trong ít nhất 2 tuần.

Phòng ngừa

Các cách ngăn ngừa bệnh lao lây nhiễm cho người khác bao gồm:

  • được chẩn đoán và điều trị sớm
  • tránh xa những người khác cho đến khi không còn nguy cơ lây nhiễm
  • đeo khẩu trang, che miệng, phòng thông gió.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Tìm hiểu về bệnh Lao thể hoạt động

Hồng Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo MedicalNewsToday) -
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

  • 15/08/2025

    Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

    Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.

Xem thêm