Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Sự thật về bệnh ho gà

Ho gà là bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, đôi khi, còn có thể ảnh hưởng đến cả những người đã được tiêm phòng vaccine rồi.

Ho gà là căn bệnh nhiễm trùng có thể gây tử vong và đã bùng phát trở lại tại Mỹ sau khi vaccine phòng bệnh đã ra đời. Báo cáo tại Mỹ về số ca mắc ho gà vào năm 2013 là 28.639 trường hợp, nhưng các nhà y tế công cộng Mỹ cho rằng, con số này còn nhiều hơn nữa vì có rất nhiều trường hợp ho gà không được chẩn đoán hoặc không được báo cáo lại.

Cách tốt nhất để chống lại bệnh ho gà là tiêm vaccine, nhưng vaccine không phải là biện pháp hoàn hảo nhất. Trước khi trẻ đủ 2 tháng tuổi, trẻ còn quá nhro để có thể tiêm vaccine ho gà nhưng đó lại là khoảng thời gian trẻ dễ bị nhiễm bệnh nhất. Mặc dù vaccine không bảo vệ được tất cả mọi người, nhưng nếu bạn đã được tiêm vaccine và không may nhiễm bệnh, thì các triệu chứng bệnh của bạn sẽ nhẹ hơn và bạn sẽ khỏi bệnh nhanh hơn.

Dưới đây là những sự thật bạn nên biết thêm về căn bệnh mà ai cũng có thể mắc phải này.

Ho gà là một trong số căn bệnh nhiễm khuẩn có khả năng lây lan cao nhất.

Sau thời gian ủ bệnh từ 5-21 ngày, bệnh ho gà sẽ trở nên rất dễ lây lan, khả năng lây lan của bệnh ho gà có thể ngang với bệnh sởi. Ho gà thường lây lan từ các giọt bắn mang vi khuẩn có trong không khí từ hơi thở của người bị bệnh. Khi bạn ho hoặc hắt hơi, những người khác có thể sẽ hít phải vi khuẩn chứa trong các giọt nước bọt của bạn và bị bệnh. Bệnh sẽ bắn đầu có khả năng lây lan từ khi cơn ho xuất hiện và sẽ trở nên dễ lây tnhất trong khoảng 3 tuần sau đó, theo tổ chức CDC.

Nếu được phát hiện sớm, ho gà có thể được điều trị bằng kháng sinh. Vì đây là một bệnh dễ lây nên bác sỹ thậm chí sẽ kê cho bạn cả kháng sinh dự phòng cho bạn nếu trong gia đình bạn có người bị ho gà. Nhưng nếu được chẩn đoán muộn, thì việc dùng thuốc có khả năng sẽ không kiểm soát được cơn ho. Các loại thuốc chữa ho không cần kê đơn cũng sẽ không có tác dụng gì, theo Mayo Clinic.

Bệnh ho gà có thể khiến bạn tử vong

Bệnh ho gà là một bệnh rất nguy hiểm với trẻ nhỏ, vì trẻ bị bệnh có thể sẽ bị co giật, ngừng thở, viêm phổi hoặc bị tổn thương não. Năm 2012, bệnh ho gà đã khiến 20 người tử vong, đa số nạn nhân là trẻ dưới 3 tháng tuổi. Khoảng 90% số ca tử vong vì ho gà trên toàn thế giới là ở những nước đang phát triển, theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Cũng theo thống kê của WHO, trên thế giứoi có khoảng 16 triệu người bị nhiễm ho gà, 61.000 người tử vong tính đến năm 2013.

Bệnh ho gà có thể không kiểm soát được và diễn biến rất nặng

“Ho” là từ ngữ mô tả dấu hiệu ở người bệnh, họ thường có dấu hiệu thở hổn hển sau một cơn ho kéo dài. Các bậc cha mẹ chăm sóc trẻ thường sẽ nhận ra điều này. Cơn ho có thể liên tục không dừng trong khoảng 15 giây đến 1 phút, thậm chí là lâu hơn. Trong cơn ho, bé có thể gặp khó khăn với việc thở, mặt mũi ửng đỏ, hoặc tím tái, không có đủ không khí và thậm chí là ngừng thở.

Bệnh ho gà khởi phát như một cơn cảm lạnh thông thường, với dấu hiệu sốt nhẹ và ho trong tuần đầu tiên. Nhưng cơn hó sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn trong những tuần tiếp theo và có thể khiến bạn hoặc trẻ bị nôn mửa, tím tái, bầm tím, nứt xương sườn, thậm chí còn có thể khiến bạn bị thoát vị bụng và làm vỡ các mạch máu, theo mô tả của Mayo Clinic. Triệu chứng ho gà có thể rất khác nhau, kể cả về thời gian và mức độ nghiêm trọng. Những trẻ rất nhỏ thường sẽ không có cơn “ho gà” điển hình mà trẻ lớn hoặc người trưởng thành thường có. Đôi khi, trẻ nhỏ đơn thuần là chỉ bị khó thở nghiêm trọng.

Vi khuẩn Bordetella pertussis gây ho gà đã xuất hiện chủng vi khuẩn mới tại Mỹ

Khi vi khuẩn Bordetella pertussis đi vào phổi, chúng sẽ gắn với lớp niêm mạc phổi và giải phóng ra các chất độc. Chất độc này sẽ làm liệt các lông mao lót ở lớp niêm mạc phổi, lớp lông này giúp phổi làm sạch chất nhầy thông qua những cơn ho thông thường. Ho gà cũng như các cơn ho khác, nhưng nghiêm trọng hơn ở chỗ có thể gây ảnh hưởng đến việc thở, ăn và ngủ.

Cũng như các sinh vật sống khác, vi khuẩn cũng có thể sẽ thay đổi theo thời gian.  Nhiều loại vi khuẩn ho gà có thể là nguyên nhân của việc dịch ho gà xuất hiện trở lại tại Mỹ. Một nghiên cứu về các chủng vi khuẩn từ những người bị ho gà đã chỉ ra rằng 85% số người bị ho gà không có loại protein của vi khuẩn mà vaccine có thể tiêu diệt, gọi là pertactin. Một nửa số trẻ em Mỹ bị ho gà trong năm qua là những trẻ đã được tiêm vaccine. Trong năm 2012 và 2013, dữ liệu cho thấy một nửa số trẻ từ 6 tháng đến 6 tuổi bị ho gà đã được tiêm đủ 3 liều vaccine hoặc hơn, nhưng vẫn nhiễm bệnh.

Dịch bệnh ho gà đang tăng trở lại tại Mỹ

Nhờ việc tiêm chủng cho trẻ nhỏ, mà lúc đầu, dịch ho gà đã giảm đáng kể. Ví dụ, năm 1934 có 260.000 người Mỹ bị ho gà, nhưng năm 1976 chỉ có 1000 ca mắc ho gà ở Mỹ, theo thống kê của CDC.

Trong vòng vài năm trở lại đây, dịch ho gà lại đang bùng phát trở lại. Tại bang California, có 10.831 trường hợp bị ho gà báo cáo lại vào năm 2014 và 2015, và sự bùng phát trở lại này cũng được báo cáo lại tại các bang khác của Mỹ. Rất nhiều trường hợp mắc ho gà là trẻ em, nhưng có khoảng 1/3 số trường hợp mắc ho gà gần đây là ở trẻ vị thành niên và 1/5 là ở người trưởng thành. Những con số này tại Mỹ cho thấy, hiệu quả của vaccine ho gà cũng như thời gian bảo vệ của vaccine đã thay đổi.

Trẻ nhỏ bị ốm sẽ có nguy cơ bị ho gà cao hơn

Ho gà sẽ ảnh hưởng đến mọi người theo nhiều cách khác nhau, phụ thuộc vào hệ miễn dịch của người bệnh và phụ thuộc vào mức độ phát triển phổi (phổi đã phát triển hoàn toàn hay chưa). Ho gà thường nguy hiểm nhất ở những trẻ em dưới 1 tuổi, trẻ dưới 1 tuổi bị ho gà thường sẽ phải nhập viện để theo dõi. Bởi vậy, việc tiêm vaccine ho gà đầy đủ cho trẻ dưới 6 tháng là rất quan trọng. Tuy nhiên, không chỉ có trẻ nhỏ là đối tượng dễ nhiễm bệnh. Bất kỳ ai bị suy giảm miễn dịch cũng sẽ có nguy cơ bị ho gà cao hơn. Những đối tượng này bao gồm bệnh nhân ung thư, bệnh nhân được cấy ghép cơ quan nội tạng hoặc bệnh nhân bị mắc các bệnh mạn tính như hen suyễn hoặc các vấn đề khác về phổi.

Hiệu ứng che phủ có thể sẽ bảo vệ trẻ khỏi bệnh ho gà

Để bảo vệ những đối tượng có nguy cơ cao nhất, cha mẹ có thể ngăn không cho trẻ tiếp xúc với những người có thể bị bệnh. Hiệu ứng che phủ là cách tốt nhất để bảo vệ trẻ mới sinh: tất cả mọi người sống quanh trẻ nên được tiêm vaccine: bao gồm mẹ trong suốt thời kỳ mang thai, bố, ông bà, anh chị em và cả nhân viên y tế thường xuyên chăm sóc trẻ nữa.

Liên Hương - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo everydayhealth)
Bình luận
Tin mới
  • 27/04/2025

    Nguyên nhân nào có thể gây ra rối loạn cương dương?

    Nếu thỉnh thoảng bạn gặp vấn đề về cương dương thì bạn không cần phải điều trị, tuy nhiên nếu các vấn đề xảy ra thường xuyên hơn, bạn có thể bị rối loạn cương dương. Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu về các nguyên nhân của tình trạng này.

  • 26/04/2025

    Cách xác định và điều trị hành vi chống đối xã hội ở trẻ em

    Các hành vi tiêu cực và chống đối xã hội có thể được quản lý, nhưng nếu không được can thiệp kịp thời, nó có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn ở tuổi trưởng thành.

  • 25/04/2025

    Quà vặt bủa vây cổng trường không thể xem là…chuyện vặt

    “Xiên bẩn”- món quà vặt không còn xa lạ với nhiều người, nhất là trẻ em. Với mức giá chỉ từ 2.000 đồng/xiên nhưng tiềm ẩn đầy nguy cơ có hại cho sức khỏe. Từ lâu, câu chuyện quà vặt ở cổng trường không thể xem là… chuyện nhỏ.

  • 25/04/2025

    Tại sao ngộ độc thức ăn nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng lại nguy hiểm tính mạng?

    Ngộ độc thực phẩm do nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng là một trong những ngộ độc có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được bù dịch đúng cách và điều trị kịp thời.

  • 25/04/2025

    Giảm áp lực, vượt qua căng thẳng mùa thi

    Sức khỏe tinh thần của trẻ em trong mùa thi là một vấn đề đáng quan tâm hàng đầu, đặc biệt khi căng thẳng và áp lực học tập ngày càng gia tăng. Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu nguyên nhân gây căng thẳng cho trẻ, biểu hiện của stress và các phương pháp giúp trẻ giảm căng thẳng, thư giãn tinh thần để đạt kết quả tốt nhất trong mùa thi.

  • 24/04/2025

    Các bước dưỡng da giảm nếp nhăn từ tuổi 30

    Một làn da căng mịn, ít nếp nhăn hoàn toàn có thể đạt được nếu bạn chăm sóc đúng cách và kiên trì...

  • 24/04/2025

    Phình đại tràng do nhiễm độc là gì?

    Phình đại tràng do nhiễm độc là một bệnh lý hiếm gặp nhưng lại là một bệnh nguy hiểm. Bạn có thể mắc bệnh này nếu bạn bị viêm đại tràng nghiêm trọng và cần tích cực điều tri sớm để tránh các chất độc bắt đầu rò rỉ vào máu của bạn và gây nguy hiểm. Cùng tìm hiểu về chứng bệnh này qua bài viết sau đây!

  • 23/04/2025

    Nám da có trị hết hẳn được không?

    Nám da là tình trạng da liễu phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ. Nám da gây ra các mảng da sẫm màu, thường xuất hiện ở mặt, trán... Có thể điều trị nám hết hẳn hay không còn tùy vào tình trạng nám khác nhau cũng như phương pháp điều trị.

Xem thêm