Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Ảnh hưởng của giấc ngủ đến não bộ

Đây là một trong số những bí ẩn lớn nhất trong cuộc sống: tại sao chúng ta lại ngủ? Bây giờ chúng ta đã có những bằng chứng tốt nhất cho câu hỏi giấc ngủ có tác dụng gì: đó là cho phép quá trình thanh lọc não bộ diễn ra nhằm ngăn chặn việc não bộ trở nên quá tải với những kí ức mới

Tất cả động vật đã được nghiên cứu cho đến nay cho thấy đều có giấc ngủ, nhưng lí do cho giấc ngủ của chúng thì chưa ai khám phá ra. Khi chuột thí nghiệm không được ngủ, chúng chết trong vòng một tháng, và khi con người đi trong vài ngày mà không được ngủ, họ bắt đầu thấy ảo giác và có những cơn động kinh co giật. Một ý kiến cho rằng ngủ giúp chúng ta củng cố kí ức mới , bởi vì những người có cơ hội ngủ sau khi học sẽ làm bài kiểm tra tốt hơn. Chúng ta biết rằng, khi thức, kí ức mới được ghi lại bởi việc tăng cường các liên kết giữa các tế bào não, nhưng quá trình ghi nhớ xảy ra khi chúng ta ngủ vẫn chưa được làm sáng tỏ.

Sự ủng hộ cho một lí thuyết mới đó là ngủ đã giúp để các mối liên kết trong não bộ có thể được cắt tỉa trong giấc ngủ, dọn chỗ cho kí ức mới được hình thành vào ngày hôm sau. Giấc ngủ là cái giá mà chúng ta trả cho sự học tập. Hiện nay chúng ta có nhiều bằng chứng trực tiếp cho thấy điều này là đúng. Các nhà nghiên cứu đo kích thước của những liên kết hoặc synap trong lát cắt não lấy từ chuột. Những synap trong mẫu được lấy vào cuối của một giai đoạn ngủ nhỏ hơn 18% so với những mẫu được lấy trước khi ngủ, cho thấy những synap giữa các nơ ron đang suy yếu khi ngủ.

Một giấc ngủ ngon

Nếu lí thuyết giấc ngủ giúp thanh thải não bộ là đúng, nó có thể giải thích vì sao, khi chúng ta lỡ một giấc ngủ vào ban đêm, ngày hôm sau chúng ta thấy khó tập trung và khó tiếp nhận thông tin mới hơn. Kết quả cho thấy, cũng quan trọng như việc có một giấc ngủ ngon sau khi học điều gì mới, chúng ta cũng nên cố ngủ ngon vào đêm hôm sau.

Nó cũng giải thích tại sao, nếu giấc ngủ của chúng ta bị quấy rầy, chúng ta cảm thấy ít khoan khoái hơn vào ngày hôm sau. Có một vài bằng chứng gián tiếp cho thấy sóng chậm và sâu rất tốt cho việc cắt tỉa các synap, và não bộ cần thời gian để đạt đến trạng thái vô thức.

Thức giấc khoan khoái

Những bằng chứng trước đây cũng ủng hộ cho lí thuyết thanh thải não bộ. Ví dụ, bản ghi điện não đồ cho thấy não người ít đáp ứng điện vào lúc bắt đầu ngày mới- sau một đêm ngon giấc hơn là cuối ngày, cho thấy các liên kết có thể bị suy yếu. Và ở chuột, lượng tế bào gọi là receptor AMPA tham gia vào chức năng của synap ở mức thấp hơn khi chúng thức dậy.

Kết quả mới nhất trong lát cắt não cho thấy synap trở nên nhỏ hơn ở hầu hết các bằng chứng cho rằng lí thuyết sự thanh thải là đúng. Bằng chứng về cấu trúc là rất quan trọng, nó ít bị ảnh hưởng bởi những yếu tố khác.

Bảo vệ những gì quan trọng

Các nhà nghiên cứu thu thập từng mảnh mô não nhỏ, cắt chúng thành những mảnh siêu mỏng để tạo nên mô hình 3D của mô não để xác định các synap. Do nó chứa gần 7000 synap nên 7 nhà nghiên cứu mất tới 4 năm để hoàn thành.

Họ đã làm việc trong nhiều năm để đếm các synap. Họ bắt đầu lo lắng về việc liệu có phải tất cả các synap ban đầu sẽ lớn hơn và sau đó mỏng lại.

Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra những synap dường như được bảo vệ- tế bào lớn thứ 5 không thay đổi kích thước. Đó là do não bộ đang bảo tồn những kí ức quan trọng nhất.

CTV Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo newscientist)
Bình luận
Tin mới
  • 17/09/2025

    8 tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày

    Quả lựu giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất có thể giúp tăng cường sức khỏe một cách đáng ngạc nhiên. Tìm hiểu những tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày.

  • 17/09/2025

    6 Nguyên nhân gây teo dương vật và cách khắc phục

    Tình trạng dương vật bị teo nhỏ một chút khi bạn già đi do sự suy giảm sản xuất testosterone không hiếm gặp, nhưng có những nguyên nhân khác có thể xảy ra bao gồm béo phì, phẫu thuật tuyến tiền liệt, điều trị ung thư tuyến tiền liệt và các tình trạng như bệnh Peyronie. Mặc dù bạn không phải lúc nào cũng tránh được tình trạng teo dương vật nhưng có những điều bạn có thể làm để ngăn ngừa hoặc điều trị một số nguyên nhân nhất định.

  • 16/09/2025

    Trẻ trên 5 tuổi có cần bổ sung vi chất không?

    Với trẻ trên 5 tuổi, việc bổ sung vi chất vẫn vô cùng cần thiết, bởi đây là độ tuổi vàng để phát triển thể chất, trí tuệ và hình thành nền tảng sức khỏe lâu dài.

  • 16/09/2025

    Phải mất bao lâu để thấy được kết quả khi tiêm Botox?

    Botox (onabotulinumtoxinA) bắt đầu có hiệu lực trong vòng hai đến năm ngày sau khi bạn tiêm. Tuy nhiên, có thể mất đến vài tuần để bạn thấy được kết quả đầy đủ và mốc thời gian cho mỗi cá nhân khác nhau tùy thuộc vào một số yếu tố.

  • 15/09/2025

    Vì sao cá mè xứng đáng có trong thực đơn?

    Cá mè từ lâu đã được biết đến như một loại thực phẩm quen thuộc của người Việt Nam. Không chỉ là nguyên liệu cho những món ăn dân dã, đậm đà, cá mè còn chứa nhiều lợi ích sức khỏe cho mọi lứa tuổi.

  • 15/09/2025

    Thực phẩm giàu omega-3 giúp giảm nguy cơ tử vong sau cơn đau tim: Bằng chứng từ nghiên cứu quốc tế

    Trong bối cảnh các bệnh tim mạch ngày càng phổ biến và trẻ hóa, việc duy trì một lối sống lành mạnh, đặc biệt là chế độ ăn uống, đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa cũng như cải thiện chất lượng sống cho người bệnh tim.

  • 14/09/2025

    Một chế độ ăn đơn giản giúp giảm ung thư, đái tháo đường và bệnh tim

    Bạn đã bao giờ tự hỏi: Có chế độ ăn uống nào có thể giúp phòng ngừa bệnh tật không? Các nhà khoa học đã phát hiện một chế độ ăn uống đơn giản nhưng mang lại hiệu quả bất ngờ giúp giảm nguy cơ ung thư, đái tháo đường và bệnh tim.

  • 14/09/2025

    Một số loại mất thính lực và nguyên nhân của chúng

    Mất thính lực được phân loại thành ba loại: dẫn truyền, thần kinh cảm giác và hỗn hợp (khi mất thính lực dẫn truyền và thần kinh cảm giác xảy ra đồng thời). Mất thính lực dẫn truyền liên quan đến vấn đề ở tai ngoài hoặc tai giữa, trong khi mất thính lực thần kinh cảm giác là do tổn thương ở tai trong.

Xem thêm