Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Sự gia tăng ung thư đại tràng ở người trẻ tuổi

Trong suốt 30 năm qua, tỷ lệ ung thư đại tràng nói chung tại Mỹ đã giảm đều đặn. Tuy nhiên, một xu hướng đáng lo ngại đã xuất hiện là tỷ lệ ung thư đại tràng ở người trưởng thành trẻ tuổi đã tăng mạnh trong cùng khoảng thời gian này mà không có nguyên nhân rõ rang.

Theo thống kê của Globocan năm 2020, Việt Nam ghi nhận gần 16.000 ca mắc ung thư ở đại tràng mới, hơn 8.200 ca tử vong vì bệnh này. Bệnh thường gặp ở người trên 50 tuổi, tuy nhiên những năm trở lại đây, tỷ lệ mắc bệnh tăng nhanh ở giới trẻ. Ung thư đại tràng khởi phát sớm ở những người dưới 50 tuổi, đã gia tăng gần gấp đôi kể từ những năm 1990 tại Mỹ. Tỷ lệ mắc ung thư đại tràng khởi phát sớm đã tăng từ 4,8 trên 100.000 người vào năm 1994 lên 10,1 trên 100.000 người vào năm 2021. Xu hướng tương tự cũng đã được quan sát thấy ở nhiều quốc gia khác.

Nguyên nhân tiềm ẩn

Các nhà nghiên cứu đã đưa ra một số giả thuyết để giải thích cho sự gia tăng này. Một giả thuyết cho rằng sự kết hợp của nhiều yếu tố như thay đổi chế độ ăn uống, gia tăng tỷ lệ béo phì và ít vận động thể chất có thể đóng vai trò quan trọng làm gia tăng ung thư đại tràng.

Ung thư đại tràng khởi phát sớm hiện đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư ở người trưởng thành từ 20 đến 49 tuổi, và tỷ lệ này vẫn đang tiếp tục tăng. Những người mắc ung thư đại tràng khởi phát sớm thường có xu hướng mắc phải dạng ung thư ác tính và bệnh thường tiến triển nhanh hơn so với nhóm tuổi cao hơn.

Hiện nay, ung thư đại tràng khởi phát sớm chiếm khoảng 10% các trường hợp ung thư đại tràng mới ở Hoa Kỳ, và con số này dự đoán có thể tăng lên 25% trong vòng 10 năm tới.

Ung thư đại tràng lẻ tẻ so với ung thư di truyền

Khoảng 70% các trường hợp ung thư đại tràng được coi là ngẫu nhiên, khoảng 25% do yếu tố di truyền, và khoảng 5% liên quan đến các hội chứng di truyền như hội chứng Lynch hoặc bệnh đa polyp tuyến có tính chất gia đình.

Hầu hết các trường hợp ung thư đại tràng ở người trẻ tuổi là ngẫu nhiên. Nhiều yếu tố liên quan đến thay đổi lối sống trong 30 năm qua có thể đã góp phần vào sự gia tăng ung thư đại tràng ở người trẻ.

Béo phì là một yếu tố nguy cơ rõ ràng đối với ung thư đại tràng. Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc ung thư đại tràng khởi phát sớm cao hơn 20% so với phụ nữ không béo phì. Một nghiên cứu khác từ năm 2017 đã phát hiện mỡ cơ thể cao khi còn trẻ có liên quan đến nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn. Nghiên cứu cho thấy mỡ cơ thể tăng kéo theo gia tăng các yếu tố gây viêm và tăng nồng độ insulin – những yếu tố có thể là nguyên nhân khởi phát của bệnh

Bệnh tiểu đường cũng là một yếu tố nguy cơ quan trọng đối với ung thư đại tràng. Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy nam giới và phụ nữ mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc ung thư đại tràng ở độ tuổi 45 tương đương với những người không mắc bệnh tiểu đường ở tuổi 50.

Đọc thêm tại bài viết: Các giai đoạn của bệnh ung thư là gì?

Các yếu tố nguy cơ liên quan đến ung thư đại tràng ở người trẻ tuổi

Các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn đối với ung thư đại tràng khởi phát sớm bao gồm:

  • Thừa cân
  • Tỷ lệ mỡ cơ thể cao khi còn trẻ
  • Bệnh tiểu đường
  • Hút thuốc lá
  • Sử dụng rượu
  • Lười vận động

Các yếu tố như hội chứng chuyển hóa, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp hay chế độ ăn uống thiếu lành mạnh ăn quá nhiều đồ ngọt chứa nhiều đường bổ sung, ăn nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn nhiều muối và nhiều chất béo cũng làm gia tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng ở người trẻ. Ngược lại, các chế độ ăn giàu chất xơ, sữa, trái cây, rau, cá, beta-carotene, vitamin C, vitamin E, vitamin D và folate giúp làm giảm nguy cơ ung thư đại tràng.

Triệu chứng và phòng ngừa

Triệu chứng của ung thư đại tràng có thể giống với các bệnh lý đường tiêu hóa khác như bệnh Crohn hoặc hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các triệu chứng của ung thư đại tràng sẽ trở nên rõ ràng nghiêm trọng hơn:

  • Đau bụng
  • Chảy máu trực tràng
  • Tiêu chảy
  • Thiếu máu do thiếu sắt
  • Táo bón
  • Phân nhỏ hơn bình thường
  • Cảm giác chưa đi tiêu hết phân
  • Phân đen
  • Chướng bụng
  • Đau trực tràng
  • Xuất hiện khối u đường tiêu hóa
  • Giảm cảm giác thèm ăn
  • Buồn nôn và nôn
  • Mệt mỏi
  • Sụt cân ngoài ý muốn
  • Tắc ruột

Nếu ung thư đại tràng di căn thì người bệnh có thể có triệu chứng đau xương, vàng da và khó thở. Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn ngừa ung thư đại tràng nhưng việc tăng cường hoạt động thể chất, duy trì cân nặng khỏe mạnh, ăn chế độ ăn ít chất béo động vật và nhiều ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau, hạn chế uống rượu bia và tránh  hút thuốc lá có thể giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng. Ngoài ra các chuyên gia cũng khuyến nghị bạn nên tầm soát ung thư đại tràng thường xuyên.

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ đã khuyến nghị mọi người nên bắt đầu tầm soát ung thư đại tràng từ tuổi 45, thay vì 50 tuổi. Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại tràng thì bác sĩ có thể khuyến nghị bạn tầm soát sớm hơn, từ tuổi 40 hoặc 10 năm trước khi thành viên đầu tiên trong gia đình bạn được chẩn đoán.

Đọc thêm tại bài viết: Dấu hiệu cảnh báo ung thư

Kết Luận

Tỷ lệ ung thư đại tràng tiếp tục gia tăng ở người trưởng thành trẻ tuổi, mặc dù tỷ lệ ung thư đại tràng nói chung vẫn giảm. Nguyên nhân của xu hướng này chưa hoàn toàn rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến tình trạng béo phì ngày một gia tăng, cùng với chế độ ăn uống  thiếu lành mạnh và mức độ hoạt động thể chất giảm. Điều quan trọng là bạn cần đến gặp bác sĩ nếu xuất hiện các triệu chứng đường tiêu hóa không rõ nguyên nhân, vì ung thư đại tràng có kết quả điều trị tốt nhất khi được phát hiện ở giai đoạn sớm.

Bác sĩ Nguyễn Hoài Thu - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 09/12/2024

    Phòng ngừa loãng xương ở người cao tuổi

    Với tỷ lệ mắc cao ở người cao tuổi, loãng xương là mối đe dọa tiềm tàng dẫn đến gãy xương và suy giảm chất lượng cuộc sống. Cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu các biện pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả để đối phó với căn bệnh này!

  • 09/12/2024

    4 lý do nên thêm nghệ vào chế độ ăn trong mùa đông

    Nghệ không chỉ là loại gia vị tốt mà còn có tác dụng hỗ trợ chữa một số bệnh. Dưới đây là 4 lợi ích sức khỏe khi sử dụng nghệ trong mùa đông.

  • 08/12/2024

    Chế độ dinh dưỡng cho trẻ gái dậy thì sớm

    Tuy không phải là yếu tố quyết định nhưng dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến quá trình dậy thì ở nữ giới. Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng, hạn chế các thực phẩm không lành mạnh sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện và giảm thiểu các nguy cơ liên quan đến dậy thì sớm.

  • 08/12/2024

    Chế độ ăn cho trẻ dậy thì sớm

    Trẻ em ngày nay có xu hướng dậy thì sớm. Dinh dưỡng cũng là một trong những yếu tố góp phần gây dậy thì sớm ở trẻ.

  • 08/12/2024

    Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp ích cho làn da của bạn như thế nào?

    Da của chúng ta là cơ quan lớn nhất của cơ thể và nhiều tình trạng da có cả biểu hiện bên trong và bên ngoài. Chỉ có một số ít nghiên cứu đã xem xét cách chế độ ăn uống có thể tác động đến một số tình trạng da liễu nhất định. Bài viết dưới đây sẽ liệt kê danh sách các tình trạng da phổ biến và cách chế độ ăn uống có thể giúp ích hoặc gây hại cho làn da của bạn.

  • 07/12/2024

    Bí quyết để xương chắc khỏe ở thời kỳ mãn kinh

    Sự thay đổi nội tiết tố ở phụ nữ tuổi mãn kinh không chỉ dẫn đến các triệu chứng được nhiều người biết đến như bốc hoả, thay đổi tâm trạng,…mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe xương, tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.

  • 07/12/2024

    Nên làm gì khi bé gái dậy thì sớm?

    Xu hướng dậy thì sớm ngày càng gia tăng. Một số ít có thể là biểu hiện của bệnh lý, cần được điều trị đặc biệt.

  • 07/12/2024

    Hút thuốc lá điện tử làm giảm lưu lượng máu của cơ thể

    Một nghiên cứu mới cho thấy, ngay cả khi bạn hút thuốc lá điện tử không chứa nicotine vẫn có tác động tiêu cực đến lưu lượng máu của cơ thể.

Xem thêm