Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Phòng ngừa viêm xoang và biến chứng

Viêm xoang thường phát triển sau khi bị nhiễm trùng đường hô hấp do virus, chẳng hạn như cảm lạnh thông thường hoặc cúm.

Trong những trường hợp như vậy, viêm xoang thường tự khỏi sau khoảng một tuần. Nhưng một số người bị viêm xoang thứ phát do vi khuẩn có thể cần điều trị bằng kháng sinh.

Viêm xoang cũng có thể trở thành mãn tính, cần điều trị kéo dài. Cả viêm xoang cấp tính và mãn tính đều có thể có những biến chứng nghiêm trọng, có thể cần phải điều trị tích cực hơn.

Thực hiện một số bước cơ bản để ngăn ngừa viêm xoang có thể làm tăng cơ hội tránh được các biến chứng liên quan và giảm nhu cầu điều trị.

Viêm xoang: Nguyên nhân gốc rễ và tác nhân

Viêm xoang phát triển sau khi tắc nghẽn mũi khiến chất nhầy tích tụ trong khoang mũi và xoang. Chất nhầy này trở thành nơi sinh sản của vi khuẩn gây nhiễm trùng. Mặc dù nhiễm virus thường gây viêm xoang nhưng nhiều tác nhân khác có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang hoặc khiến tình trạng nhiễm trùng trở nên trầm trọng hơn.

Những yếu tố kích hoạt hoặc yếu tố nguy cơ gây viêm xoang bao gồm:

  • Dị ứng
  • Sự phát triển bất thường bên trong mũi, được gọi là polyp mũi
  • Các bất thường về thể chất, chẳng hạn như lệch vách ngăn mũi, gãy xương mặt do chấn thương làm hạn chế đường mũi hoặc mô sẹo do phẫu thuật ở vùng mũi
  • Hệ thống miễn dịch suy yếu do bệnh tật (chẳng hạn như bệnh tiểu đường không kiểm soát được hoặc do thuốc điều trị HIV/AIDS) hoặc do các phương pháp điều trị (hóa trị liệu)
  • Các bệnh bẩm sinh như xơ nang, gây tích tụ chất nhầy trong phổi và dẫn đến nhiễm trùng phổi dai dẳng
  • Hen suyễn và các bệnh phản ứng khác
  • Trẻ em đi nhà trẻ, ngậm núm vú giả, bú bình khi nằm hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá cũng có nguy cơ cao bị viêm xoang.

Kiểm soát các tác nhân này, chẳng hạn như điều trị bệnh và giảm tiếp xúc với các chất gây dị ứng như mạt bụi, lông động vật, nấm mốc và gián, có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng xoang.

Ngăn ngừa nhiễm trùng đường hô hấp do virus có thể dẫn đến viêm xoang

Thực hiện các bước để tránh cảm lạnh và cúm thông thường cũng có thể giúp ngăn ngừa viêm xoang.

  • Ngoài việc tránh tiếp xúc với người bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, bạn cũng có thể:
  • Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi xử lý thực phẩm và sau khi đi vệ sinh, lau mũi hoặc tiếp xúc thân thể với người bị cảm lạnh hoặc cúm
  • Tránh chạm vào mặt, có thể lây lan virus trên tay
  • Khử trùng các bề mặt thường xuyên sử dụng, chẳng hạn như tay nắm cửa, bàn phím máy tính, điện thoại di động và mặt bàn bếp
  • Giữ cho hệ thống miễn dịch của bạn mạnh mẽ bằng cách ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh, tập thể dục và giảm căng thẳng
  • Tiêm phòng cúm hàng năm

Nếu bạn bị nhiễm virus, bạn có thể giúp ngăn ngừa lây lan sang người khác bằng cách che mũi và miệng khi hắt hơi hoặc ho và ở nhà không đi làm hoặc đi học cho đến khi bạn cảm thấy khỏe hơn. 

Ngăn ngừa viêm xoang

Ngoài việc kiểm soát các tác nhân gây bệnh và giảm nhiễm trùng đường hô hấp, bạn có thể ngăn ngừa viêm xoang hơn nữa bằng cách thúc đẩy việc thoát nước mũi và giữ cho đường mũi thông thoáng.

Một số gợi ý bao gồm:

  • Tránh hút thuốc và tiếp xúc với khói thuốc thụ động và các chất ô nhiễm trong không khí khác, có thể gây kích ứng xoang (hút thuốc cũng làm tổn thương các tế bào giống như tóc gọi là lông mao, giúp di chuyển chất nhầy)
  • Uống đủ nước để giữ cho chất nhầy mỏng và lỏng
  • Tránh môi trường khô ráo và sử dụng máy tạo độ ẩm sạch để làm ẩm không khí và giúp đường mũi của bạn không bị khô (bạn cũng có thể hít hơi nước khi tắm nước nóng)
  • Sử dụng bình xông, dung dịch muối hoặc các kỹ thuật rửa mũi khác thường xuyên để làm sạch chất nhầy tích tụ và làm ẩm màng nhầy của đường mũi và xoang
  • Xì mũi nhẹ nhàng, từng lỗ mũi một để tránh gây kích ứng đường mũi và phát tán virus, vi khuẩn vào xoang
  • Chỉ sử dụng thuốc kháng histamine khi cần thiết và theo chỉ dẫn (thuốc kháng histamine làm đặc chất nhầy, khiến việc thoát nước trở nên khó khăn hơn)
  • Dùng thuốc thông mũi nếu bạn bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, nhưng chỉ trong thời gian ngắn (sử dụng thuốc thông mũi lâu dài có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nghẹt mũi).

Triệu chứng viêm xoang

Nếu bị viêm xoang, bạn có thể sẽ gặp nhiều triệu chứng, chẳng hạn như:

  • Nghẹt mũi và chảy nước mũi từ xanh đến vàng
  • Đau xoang, áp lực hoặc đầy ở mặt, bao gồm cả tai và răng
  • Đau đầu và sốt
  • Ho và đau họng
  • Mệt mỏi
  • Hơi thở hôi

Một số biện pháp phòng ngừa nói trên cũng có thể giúp giảm bớt một số triệu chứng viêm xoang, bao gồm sử dụng máy tạo độ ẩm (hoặc hơi nước), rửa mũi và uống nước.

Nếu bị đau họng, bạn cũng có thể uống đồ uống ấm, súc miệng bằng nước muối hoặc ngậm đá bào hoặc đá viên. Nếu bị ho, bạn có thể dùng viên ngậm không chứa thuốc hoặc uống đồ uống ấm với mật ong.

Ngoài ra, chườm ấm có thể giúp giảm đau hoặc áp lực xoang, kể cả ở tai, cũng như thuốc giảm đau không kê đơn - ibuprofen (Advil), acetaminophen (Tylenol) và naproxen (Aleve). Bạn cũng nên tránh nhiệt độ quá cao và thay đổi nhiệt độ đột ngột, cũng như cúi đầu về phía trước những điều này có thể làm trầm trọng thêm cơn đau và áp lực xoang.

Bromelain, một loại protein có trong thân dứa được bán dưới dạng thực phẩm bổ sung, có thể giúp giảm viêm xoang, mặc dù không có nhiều nghiên cứu về công dụng của nó với bệnh viêm xoang. Nếu nó được sử dụng, điều quan trọng là phải nói với bác sĩ của bạn vì nó cũng có thể tương tác với amoxicillin, một loại kháng sinh thường được sử dụng để điều trị viêm xoang do vi khuẩn.

Ngoài ra, thức ăn cay (mù tạt, ớt cay, cà ri, cải ngựa và wasabi) có thể giúp làm sạch xoang.

Bất kể triệu chứng là gì, điều quan trọng là phải nghỉ ngơi nhiều.

Biến chứng của viêm xoang

Viêm xoang do virus thường khỏi sau 7 đến 10 ngày.

Một biến chứng có thể xảy ra của viêm xoang là viêm xoang thứ phát do vi khuẩn. Các dấu hiệu của viêm xoang do vi khuẩn bao gồm “trở nặng lần thứ 2” (các triệu chứng cải thiện rồi lại nặng hơn) và các triệu chứng viêm xoang kéo dài hơn 10 ngày.

Giảm khứu giác là một triệu chứng phổ biến khác của viêm xoang, nhưng triệu chứng này cũng có thể là một biến chứng. Viêm dây thần kinh khứu giác mãn tính có thể làm tổn thương dây thần kinh, ảnh hưởng đến khứu giác về lâu dài.

Tắc nghẽn xoang cũng có thể dẫn đến u nhầy xoang hoặc khối nang nhỏ. Những khối này có thể bị nhiễm trùng.

Trong một số trường hợp rất hiếm, viêm xoang có thể lan sang các cấu trúc khác.

Các mô mắt có thể bị nhiễm trùng, dẫn đến viêm mô tế bào hốc mắt hoặc mủ có thể tích tụ phía sau hốc mắt (áp xe dưới màng xương hoặc ổ mắt).

Trong một số trường hợp, viêm xoang có thể dẫn đến nhiễm trùng và đông máu ở các mạch máu gần đó, tình trạng này gọi là huyết khối xoang hang.

Nếu nhiễm trùng lây lan qua hộp sọ, nó có thể ảnh hưởng đến não, gây viêm màng não hoặc áp xe não. Nhiễm trùng xương bên dưới (viêm tủy xương) đôi khi cũng xảy ra.

Lớp da bên dưới cũng có thể bị nhiễm trùng, dẫn đến viêm mô tế bào hoặc áp xe da.

Một số biến chứng này có thể đe dọa tính mạng và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Những biến chứng như vậy rất hiếm, nhưng chúng có thể phổ biến hơn ở những người mắc các bệnh lý tiềm ẩn, chẳng hạn như bệnh tiểu đường hoặc hệ miễn dịch suy yếu.

Hồng Ngọc - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam - Theo Everydayhealth
Bình luận
Tin mới
  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

  • 16/05/2025

    Chế độ ăn uống tốt cho bệnh nhân lao hạch

    Bệnh lao hạch gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và khả năng ăn uống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi sức khỏe.

  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

  • 15/05/2025

    5 lợi ích sức khỏe của quả lê và những kiêng kỵ khi ăn lê

    Quả lê không chỉ đơn thuần là một loại trái cây ngon mà còn là một vị thuốc tự nhiên rất tốt cho sức khỏe.

  • 15/05/2025

    Bệnh lý mùa hè thường gặp

    Mùa hè là thời điểm tuyệt vời để tận hưởng những ngày dài đầy nắng, tham gia các hoạt động ngoài trời và thư giãn. Tuy nhiên, nhiệt độ và độ ẩm cao trong mùa hè cũng có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe. Việc nhận biết các bệnh lý mùa hè phổ biến, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

  • 14/05/2025

    Chế độ ăn cho người bị chấy rận

    Chấy rận không chỉ gây ngứa ngáy khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Chế độ ăn uống khoa học, giàu dinh dưỡng có thể giúp tăng cường sức đề kháng, giảm ngứa ngáy và hỗ trợ quá trình điều trị chấy rận hiệu quả hơn.

  • 14/05/2025

    Lợi ích sức khỏe của ngải cứu

    Ngải cứu là loại rau cũng như phương thuốc được dùng phổ biến trong đời sống người dân. Mặc dù ngải cứu đã được sử dụng nhiều trong y học phương Đông với nhiều công dụng tuyệt vời trong suốt chiều dài lịch sử, tuy nhiên y học hiện đại chưa chứng minh được tất cả những lợi ích cổ truyền của ngải cứu. Cùng tìm hiểu về loại cây này qua bài viết sau đây!

Xem thêm