Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những thực phẩm có khả năng gây ngộ độc thực phẩm vào dịp lễ Tết

Việc bảo quản, chế biến và vệ sinh thực phẩm không đúng cách có thể dẫn đến ngộ độc thực phẩm đặc biệt trong dịp lễ Tết. Một số thực phẩm cần đặc biệt chú ý khi chế biến thường gây ngộ độc thực phẩm bao gồm các sản phẩm thịt, rau xanh và gạo.

Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi tiêu thụ thực phẩm bị nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng, virus hoặc chất độc có hại. Còn được gọi là bệnh do thực phẩm, nó có thể gây ra một loạt các triệu chứng, phổ biến nhất là đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, buồn nôn và chán ăn. Một số loại thực phẩm có nhiều khả năng gây ngộ độc thực phẩm hơn những loại khác, đặc biệt nếu chúng được bảo quản, chế biến hoặc nấu không đúng cách. Dưới đây là top thực phẩm dễ gây ngộ độc thực phẩm nhất.

1. Gia cầm

Các loại gia cầm sống và nấu chưa chín kỹ như thịt gà, vịt, gà tây có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cao. Điều này chủ yếu là do hai loại vi khuẩn Campylobacter và Salmonella thường được tìm thấy trong ruột và lông của những loài gia cầm này. Những vi khuẩn này thường làm ô nhiễm thịt gia cầm tươi trong quá trình giết mổ và chúng có thể tồn tại cho đến khi việc nấu nướng giết chết chúng.

Trên thực tế, nghiên cứu từ Anh, Mỹ và Ireland cho thấy 41–84% thịt gà sống bán trong siêu thị bị nhiễm vi khuẩn Campylobacter và 4–5% bị nhiễm Salmonella. Tỷ lệ ô nhiễm Campylobacter ở thịt gà tây sống thấp hơn một chút, dao động từ 14–56%, trong khi tỷ lệ ô nhiễm ở thịt vịt sống là 36%.

Để giảm thiểu rủi ro, hãy đảm bảo thịt gia cầm được nấu chín hoàn toàn, và đảm bảo rằng thịt sống không tiếp xúc với đồ dùng, bề mặt bếp, thớt và các thực phẩm khác, vì điều này có thể dẫn đến lây nhiễm chéo.

2. Các loại rau sống

Các loại rau sống là guồn gây ngộ độc thực phẩm phổ biến. Trên thực tế, trái cây và rau quả đã gây ra một số đợt bùng phát ngộ độc thực phẩm, đặc biệt là rau diếp, rau bina, bắp cải, cần tây và cà chua. Rau sống có thể bị nhiễm vi khuẩn có hại, chẳng hạn như E. coli, Salmonella và Listeria.

Sự ô nhiễm có thể xảy ra do nước ô uế và dòng chảy bẩn, có thể thấm vào đất nơi trồng trái cây và rau quả. Nó cũng có thể xảy ra do thiết bị chế biến bẩn và cách chế biến thực phẩm không hợp vệ sinh. Các loại rau lá xanh đặc biệt nguy hiểm vì chúng thường được ăn sống.

Để giảm thiểu rủi ro, hãy luôn rửa kỹ lá salad trước khi ăn. Không mua các túi hỗn hợp salad có lá bị hư hỏng, nhão và tránh các món salad đã chuẩn bị sẵn và để ở nhiệt độ phòng.

3. Cá và động vật có vỏ

Cá và động vật có vỏ là nguồn gây ngộ độc thực phẩm phổ biến. Cá không được bảo quản ở nhiệt độ thích hợp có nguy cơ cao bị nhiễm histamine, một loại độc tố do vi khuẩn trong cá tiết ra.

Histamine không bị phá hủy bởi nhiệt độ nấu thông thường và dẫn đến một loại ngộ độc thực phẩm được gọi là ngộ độc scombroid. Nó gây ra một loạt triệu chứng bao gồm buồn nôn, thở khò khè, sưng mặt và lưỡi.

Một loại ngộ độc thực phẩm khác do cá bị ô nhiễm là ngộ độc cá ciguatera (CFP). Điều này xảy ra do một loại độc tố gọi là ciguatoxin, chất này chủ yếu được tìm thấy ở vùng nước nhiệt đới ấm áp.

Động vật có vỏ như nghêu, trai, hàu và sò điệp cũng có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm. Tảo được động vật có vỏ tiêu thụ tạo ra nhiều độc tố và những chất này có thể tích tụ trong thịt của động vật có vỏ, gây nguy hiểm cho con người khi ăn động vật có vỏ.

Động vật có vỏ mua ở cửa hàng thường an toàn. Tuy nhiên, động vật có vỏ đánh bắt từ những khu vực không được giám sát có thể không an toàn do bị ô nhiễm từ nước thải, cống thoát nước mưa và bể tự hoại.

Để giảm thiểu rủi ro, hãy mua hải sản ở cửa hàng và đảm bảo giữ lạnh trước khi nấu. Hãy chắc chắn rằng cá được nấu chín và nấu nghêu, trai và hàu cho đến khi vỏ mở ra. Vứt bỏ những vỏ không mở được.

4. Gạo

Gạo là một trong những loại ngũ cốc lâu đời nhất và là lương thực chính của hơn một nửa dân số thế giới. Tuy nhiên, đây là loại thực phẩm có nguy cơ cao gây ngộ độc thực phẩm.

Gạo chưa nấu chín có thể bị nhiễm bào tử Bacillus cereus, một loại vi khuẩn sản sinh ra chất độc gây ngộ độc thực phẩm. Những bào tử này có thể sống trong điều kiện khô ráo. Ví dụ, chúng có thể tồn tại trong gói gạo chưa nấu chín trong tủ đựng thức ăn của bạn. Chúng cũng có thể sống sót trong quá trình nấu nướng.

Nếu cơm đã nấu chín để ở nhiệt độ phòng, những bào tử này sẽ phát triển thành vi khuẩn phát triển và sinh sôi trong môi trường ấm áp, ẩm ướt. Cơm càng để lâu ở nhiệt độ phòng thì càng có nhiều khả năng không an toàn khi ăn.

Để giảm thiểu nguy cơ, hãy ăn cơm ngay khi nấu xong và làm lạnh phần cơm còn thừa càng nhanh càng tốt sau khi nấu. Khi hâm nóng cơm đã nấu chín, hãy đảm bảo cơm nóng hoàn toàn.

5. Thịt nguội

Các loại thịt nguội bao gồm giăm bông, thịt xông khói, xúc xích Ý có thể là nguồn gây ngộ độc thực phẩm. Chúng có thể bị nhiễm vi khuẩn có hại bao gồm Listeria và Staphylococcus Aureus ở một số giai đoạn trong quá trình chế biến và sản xuất.

Sự ô nhiễm có thể xảy ra trực tiếp do tiếp xúc với thịt sống bị ô nhiễm hoặc do nhân viên đồ nguội vệ sinh kém, thực hành vệ sinh kém và lây nhiễm chéo từ các thiết bị không sạch như lưỡi cắt thái.

Tỷ lệ Listeria được báo cáo trong thịt bò thái lát, gà tây, thịt gà, giăm bông và paté dao động từ 0–6%. Trong số tất cả các trường hợp tử vong do thịt nguội bị nhiễm Listeria, 83% là do thịt nguội được cắt lát và đóng gói tại quầy bán đồ nguội, trong khi 17% là do các sản phẩm thịt nguội đóng gói sẵn. Điều quan trọng cần lưu ý là tất cả các loại thịt đều có nguy cơ ngộ độc thực phẩm nếu không được nấu chín hoặc bảo quản đúng cách.

Xúc xích, thịt băm, xúc xích và thịt xông khói phải được nấu chín kỹ và nên ăn ngay sau khi nấu chín. Thịt ăn trưa thái lát nên được bảo quản trong tủ lạnh cho đến khi sẵn sàng để ăn.

 

Hồng Ngọc - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam -
Bình luận
Tin mới
  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

  • 29/06/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

Xem thêm