Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

NGƯỜI GIÀ SA SÚT TÂM THẦN: thuốc chống loạn thần có thể gây tử vong sớm hơn.

Các loại thuốc chống loạn thần (cổ điển và thế hệ mới) dùng để chữa triệu chứng hoang tưởng, ảo giác, kích động hành vi, gây hấn, v.v… Tuy nhiên, đối với bệnh nhân sa sút tâm thần lớn tuổi, các loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ tử vong sớm hơn là chúng ta tưởng.

Các thuốc chống loạn thần được kê toa khá rộng rãi nhằm điều trị triệu chứng hoang tưởng, ảo giác, kích động hành vi gây hấn thường xảy ra khá nhiều ở người  sa sút tâm thần Alzheimer và do các nguyên nhân khác thường đến khám như bệnh Parkinson, di chứng chấn thương sọ não, v.v…
Cần nhớ FDA Hoa Kỳ khuyến cáo khi dùng các loại thuốc trên có nguy cơ gây ra nhiều tác dụng phụ. Thực tế tỷ lệ bệnh nhân điều trị ngoại trú và nội trú tại một số trung tâm nuôi dưỡng người già bị té ngã khá cao trong thời gian điều trị các triệu chứng kể trên (bằng các thuốc chống loạn thần) gây ra hậu quả nặng nề và tốn kém.
Chúng ta chưa có nhiều nghiên cứu về các hậu quả do tác dụng phụ của thuốc chống loạn thần ở đối tượng này. Các tác dụng phụ của thuốc chống loạn thần dù thế hệ cũ hay mới đều dễ nhận biết, đặc biệt ở người lớn tuổi. Thường gặp là đi chậm, bước chân ngắn lại, nét mặt lờ đờ, các cơ ở mặt như không còn hoạt động phản ứng. Nói chậm, câu nói đúng nhưng ít từ, khả năng định hướng đi, giờ giấc không chuẩn, v.v…
Các thuốc chống loạn thần còn ảnh hưởng xấu tới khả năng nhận thức, tới chuyển hóa đẩy nhanh tiến triển của bệnh Alzheimer (mau mất trí nhớ nhiều hơn), tiểu đường, trầm cảm,…
Tuy nhiên, rất nhiều trường hợp các bác sĩ phải sử dụng thuốc chống loạn thần để cải thiện các triệu chứng tâm thần xảy ra ở những bệnh nhân lớn tuổi này. Đáng tiếc đây là một nghịch lý khó tránh khỏi. Một tác dụng phụ nữa, khó chịu và “khó sửa hơn” là tương tác của chính các loại thuốc chuyên khoa tâm thần và một số loại thuốc chuyên trị bệnh kèm theo dùng do người già khi nhiều bác sĩ điều trị cùng tham gia điều trị. 

Theo Bs Chuyên khoa Tâm thần Donovan Maust, ĐH YK Michigan, Ann Arbor, trong nghiên cứu với gần 91,000 cựu binh Hoa Kỳ trên 65 tuổi cho biết số bệnh nhân dùng thuốc chống loạn thần có khuynh hướng tử vong sớm hơn và nguy cơ này tăng theo liều thuốc được dùng.
Tác giả cũng phát hiện bệnh nhân dùng thuốc điều chỉnh khí sắc valproic acid (biệt dược Depakene) có nguy cơ tương tự như dùng các thuốc chống loạn thần. 

Nguy cơ tử vong sớm xảy ra cả ở bệnh nhân dùng thuốc chống trầm cảm so với dùng thuốc chống loạn thần và valproic acid, nhưng vẫn cao hơn ở những bệnh nhân không dùng loại thuốc nào nhằm điều trị các rối loạn hành vi ở bệnh nhân sa sút tâm thần. 
Ngoài ra, FDA cho biết sử dụng các thuốc chống loạn thần còn làm tăng thêm nguy cơ một số bệnh tim mạch và tử vong sớm ở bệnh nhân sa sút tâm thần. 
Tại Hoa Kỳ,14 % bệnh nhân điều trị ngoại trú được dùng các thuốc trên.
Nghiên cứu trên công bố trên Tạp chí JAMA Psychiatry số18 tháng 3/2015.  
Số lượng bệnh nhân sa sút tâm thần chắc chắn ngày càng tăng theo tuổi thọ chung và đây là một trong những căn bệnh phức tạp; các triệu chứng kể trên xảy ra do thần kinh trung ương bị tổn hại đồng thời có thể có thêm yếu tố chăm sóc chuyên môn chưa đầy đủ.
Khó tránh khỏi không dùng thuốc chống loạn thần. Và như vậy, vấn đề là bệnh nhân cần được thăm khám sớm khi bắt đầu quên những sự việc mới xảy ra và giảm khả năng tiến hành thực hiện một công việc nào, đó đồng thời hướng dẫn thân nhân cách thức theo dõi chăm sóc. Tất nhiên việc lựa chọn kê toa loại thuốc nào phù hợp cho từng người bệnh của bác sĩ chiếm vị trí quan trọng. 
Bs Phạm Văn Trụ - Theo BVTT
Bình luận
Tin mới
  • 06/06/2025

    10 loại thực phẩm có nhiều lợi khuẩn hơn sữa chua

    Sữa chua là nguồn cung cấp lợi khuẩn nổi tiếng, có thể hỗ trợ tiêu hóa và sức khỏe đường ruột nhưng còn nhiều loại thực phẩm bổ dưỡng và giàu lợi khuẩn hơn sữa chua.

  • 06/06/2025

    Tại sao trẻ sơ sinh bị chảy dịch mắt?

    Đối với các bậc cha mẹ có con nhỏ sơ sinh, việc quan sát đôi mắt của trẻ – kể cả khi trẻ đang ngủ – là một trải nghiệm đầy cảm xúc. Tuy nhiên, nếu phát hiện mắt trẻ có dịch nhầy hoặc hiện tượng dính kết, điều này có thể khiến cha mẹ lo lắng. Vậy tình trạng này có phải là dấu hiệu đáng quan ngại về mặt y tế hay không?

  • 05/06/2025

    Làm thế nào để có làn da khỏe đẹp?

    Làn da khỏe đẹp không chỉ đến từ mỹ phẩm mà còn phản ánh lối sống và thói quen chăm sóc hàng ngày. Muốn da rạng rỡ, cần kết hợp chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi và quy trình chăm sóc phù hợp…

  • 05/06/2025

    Nguyên nhân và điều trị chứng mộng du

    Mộng du là một chứng rối loạn khiến bạn đứng dậy và đi bộ loanh quanh trong khi ngủ. Điều này thường xảy ra khi bạn đang chuyển từ trạng thái ngủ sâu sang trạng thái ngủ nhẹ hơn hoặc khi bạn thức dậy. Bạn không thể phản ứng khi đang mộng du và thường không nhớ điều đó. Trong một số trường hợp, bạn có thể nói và không hiểu những gì mình đang nói.

  • 04/06/2025

    3 cách gội đầu giảm rụng tóc

    Giảm rụng tóc là một quá trình cần sự kiên nhẫn và kết hợp nhiều yếu tố. Việc gội đầu đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe da đầu và giảm thiểu tình trạng rụng tóc.

  • 04/06/2025

    Sốt xuất huyết Dấu hiệu nhận biết sớm và phương pháp điều trị hiệu quả

    Sốt xuất huyết là một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt phổ biến tại các khu vực nhiệt đới như Việt Nam, nơi mùa mưa tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi vằn sinh sôi mạnh mẽ. Với hàng triệu ca nhiễm được ghi nhận mỗi năm trên toàn cầu, bệnh không chỉ đe dọa sức khỏe cộng đồng mà còn tiềm ẩn nguy cơ tử vong nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

  • 04/06/2025

    Giải tỏa stress mùa thi cho teen cấp 2: những phương pháp đơn giản mà hiệu quả

    Mùa thi luôn là thời điểm đầy thử thách đối với các teen cấp 2, đặc biệt là khi các em phải đối mặt với áp lực từ kỳ thi chuyển cấp hoặc các bài kiểm tra quan trọng cuối năm. Lượng kiến thức lớn, kỳ vọng từ gia đình, thầy cô và chính bản thân khiến nhiều học sinh rơi vào trạng thái stress mùa thi.

  • 03/06/2025

    Tăng huyết áp trong thời tiết nóng: Lưu ý cho người cao tuổi

    Mùa hè đến, thời tiết nóng bức không chỉ mang lại cảm giác khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe, đặc biệt đối với người cao tuổi mắc bệnh tăng huyết áp. Đây là một trong những bệnh lý mãn tính phổ biến nhất ở Việt Nam, với tỷ lệ mắc cao ở nhóm tuổi trên 60.

Xem thêm