Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Một số điều cần biết về hôn mê

Hãy tìm hiểu thêm về trạng thái hôn mê cũng như nguyên nhân và cách mà các bác sỹ đang xử trí.

Hôn mê là gì?

Hôn mê là một trạng thái giảm ý thức khi bệnh nhân không thể phản ứng với môi trường xung quanh. Bệnh nhân không dễ tỉnh dậy khi có sự kích thích vật lý hoặc thính giác từ bên ngoài. Bệnh nhân có thể có mức độ khác nhau về giảm ý thức và phản ứng phụ thuộc vào não đang hoạt động ít hay nhiều. Bệnh nhân bị hôn mê không sẵn sàng tương tác với môi trường xung quanh.

Hôn mê khác ngủ ở chỗ bệnh nhân không có khả năng tỉnh dậy.

Thang điểm hôn mê Glasgow là gì?

Thang điểm hôn mê Glasgow được phát triển để cung cấp cho các chuyên gia y tế phương pháp đơn giản để đo lường độ sâu của hôn mê dựa vào quan sát mắt mở, lời nói và chuyển động. Bệnh nhân ở trạng thái hôn mê sâu nhất sẽ:

  • Không đáp ứng bất kì chuyển động cơ thể nào với đau đớn,
  • Không nói một lời nào,
  • Không mở mắt.

Những người hôn mê nặng có thể đáp ứng với tác nhân bằng lời hoặc gây ra đau đớn. Họ có vẻ đang tỉnh táo, nhưng vẫn đáp ứng tiêu chuẩn của hôn mê vì không có hành động chủ động và tình nguyện để phản ứng với môi trường xung quanh.  

Thang điểm hôn mê Glasgow được sử dụng như một phần của đánh giá sơ bộ bệnh nhân, nhưng không thể trợ giúp việc chẩn đoán nguyên nhân hôn mê. Vì nó “chấm điểm” mức độ hôn mê, thang đo này có thể dùng như một phương pháp chuẩn tắc đối với tất cả các chuyên gia y tế, từ kĩ thuật viên cấp cứu, nhân viên cứu hộ, điều dưỡng hoặc bác sĩ thần kinh để đánh giá sự thay đổi về trạng thái tinh thần qua thời gian.

Sử dụng Thang điểm hôn mê Glasgow tối ưu là cho phép chuyên gia y tế với những chuyên môn và kĩ năng lâm sàng khác nhau liên tục đánh giá bệnh nhân trong thời gian dài để phát hiện bệnh nhân tiến triển, diễn biến xấu hay không thay đổi. Trong chăm sóc ban đầu với bệnh nhân hôn mê, theo thời gian, có thể có những đáp ứng đầu tiên. Kĩ thuật viên cấp cứu, nhân viên cứu hộ, điều dưỡng hoặc bác sĩ thần kinh sẽ cùng nhau đánh giá ở những thời điểm và thời gian khác nhau trên cùng bệnh nhân.

 

Bảng thang điểm hôn mê Glasgow

Mắt mở

Tự phát

  4

Với âm thanh lớn

  3

Với cảm giác đau

  2

Không đáp ứng

  1

 

Đáp ứng lời nói

Có định hướng

    5

Nhầm lẫn, mất định hướng          

    4

Từ ngữ không phù hợp

    3

Từ ngữ khó hiểu

    2

Không đáp ứng

    1

 

Đáp ứng hành động

Làm theo mệnh lệnh 

    6

Đáp ứng đau chính xác

    5

Đáp ứng đau không chính xác     

    4

Tư thế co bất thường

    3

Tư thế duỗi

    2

Không đáp ứng

    1

Một bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo có 15 điểm. Bệnh nhân tử vong có 3 điểm (không có điểm thấp hơn).

Nguyên nhân gây ra hôn mê

Hôn mê xảy ra khi não không có đủ nguồn dinh dưỡng. Ví dụ, nếu lượng oxy hoặc đường máu (glucose) không đủ để chuyển đến não, não ở trạng tái “tắt nguồn”. Sang chấn, chảy máu hoặc sưng ở não có thể ảnh hưởng đến vận chuyển máu. Nhiều loại độc tốc cũng có thể trực tiếp làm tổn thương não, viêm và nhiễm khuẩn não cũng có thể thay thế cho tình trạng tinh thần dẫn đến hôn mê.

Để hiểu tình trạng mất ý thức, điều quan trọng là hiểu tại sao một người ở trạng thái tỉnh táo. Não là một cơ quan lớn với nhiều cấu phần. Não có hai “phía”, bán cầu não phải và trái. Chúng đều có thùy trán, thùy đỉnh, thùy thái dương và thùy chẩm nơi xử lý chuyển động, giác quan, lời nói và suy nghĩ. Tiểu não ở bên dưới các bán cầu não giúp kiểm soát cân bằng và phối hợp vận động. Thân não kiểm soát hoạt động tự động, nằm ngoài ý thức như nhịp tim, huyết áp và nhịp thở. Hệ thống kích hoạt lưới (RAS) nằm trong thân não, là công tắc “bật/tắt” quan trọng đối với ngủ và trạng thái ý thức.

Để tỉnh táo, hệ thống kích hoạt lưới (RAS) cũng như ít nhất một bên bán cầu phải đang hoạt động.

Một người mất ý thức khi RAS ngừng hoạt động hoặc cả hai bán cầu não ngừng hoạt động.

RAS ngừng hoạt động ở hai trường hợp:

  • Đột quỵ thân não: tế bào ở vùng thân não đó mất nguồn cung cấp máu cũng như oxy và glucose. RAS bị ngừng hoạt động. Trường hợp này có thể do thiếu máu cục bộ (mất nguồn cung cấp máu) hoặc xuất huyết (chảy máu và tổn hại RAS).
  • Sự kiện tiền tử vong: tăng sưng tấy ở não chèn vào thân não làm nó mất hoạt động.

Nếu hai bán cầu não đều ngừng hoạt động cùng lúc, toàn bộ não mất chức năng. Điều này có thể do thiếu máu, chẳng hạn xáo trộn nhịp tim như rung thất làm tim ngừng đập. Mức độ oxy giảm nặng trong máu do suy phổi có thể gây tổn thương não. Não nhiễm độc hoặc viêm có thể gây ra hôn mê và cả hai bán cầu não mất chức năng. Sang chấn cũng là một nguyên nhân hôn mê tiềm tàng.

Ngọc Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Medicinenet)
Bình luận
Tin mới
  • 14/11/2024

    Nên ăn gì khi bị cảm lạnh?

    Khi nhiệt độ thời tiết giảm dần cũng là lúc cơ thể dễ mắc cảm lạnh. Vậy ngoài uống thuốc, cần ăn gì để cải thiện tình trạng này?

  • 14/11/2024

    Thời điểm tốt nhất để ăn tối

    Thời điểm chúng ta ăn sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Nghiên cứu cho thấy, ăn đúng thời điểm sẽ có lợi cho sức khỏe và cải thiện quá trình trao đổi chất.

  • 14/11/2024

    Hiểu đúng về bổ sung vitamin K2 và D3 cho trẻ nhỏ

    Vitamin D3 và K2 là hai loại vitamin quan trọng, thường được nhắc đến cùng nhau trong việc hỗ trợ sức khỏe xương, đặc biệt ở trẻ em. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hiểu lầm xoay quanh bộ đôi vi chất này.

  • 14/11/2024

    Cơn nín thở ở trẻ có nguy hiểm không?

    Một số trẻ em gặp phải các cơn nín thở và khiến phụ huynh hoặc người chăm sóc trẻ lo lắng. Vậy cơn nín thở là gì, nó có nguy hiểm không và làm thế nào khi con bạn gặp phải cơn nín thở. Cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!

  • 14/11/2024

    Tư thế ngủ tốt nhất và tệ nhất cho sức khỏe

    Việc ngủ đủ 7 đến 9 tiếng mỗi đêm giúp hỗ trợ não bộ, tim mạch, hệ miễn dịch, làn da khỏe mạnh... Và tư thế bạn ngủ cũng rất quan trọng. Vậy đâu là tư thế ngủ tốt nhất và tệ nhất cho sức khỏe?

  • 13/11/2024

    Giải mã những thắc mắc, hiểu lầm về vitamin D3 và vitamin K2

    Vitamin D3 và vitamin K2 được coi là cặp đôi kết vitamin có tác dụng hiệp đồng tốt nhất trong số các cặp đôi vitamin. Vitamin D3 và vitamin K2 cùng nhau giúp vận chuyển canxi tới đúng vị trí trong cơ thể, từ đó hỗ trợ sức khỏe xương và sức khỏe tim mạch. Tuy nhiên gần đây xuất hiện những hiểu lầm về bộ đôi vitamin này, vậy như thế nào là hiểu đúng? Hãy cùng tìm hiểu trong bộ infographic này.

  • 13/11/2024

    Ngày Đái tháo đường Thế giới: Chung tay phòng chống bệnh tiểu đường

    Hàng năm, Ngày Đái tháo đường Thế giới được tổ chức vào ngày 14/11, là dịp để chúng ta cùng nhau nâng cao nhận thức về căn bệnh mạn tính này.

  • 13/11/2024

    Sự gia tăng ung thư đại tràng ở người trẻ tuổi

    Trong suốt 30 năm qua, tỷ lệ ung thư đại tràng nói chung tại Mỹ đã giảm đều đặn. Tuy nhiên, một xu hướng đáng lo ngại đã xuất hiện là tỷ lệ ung thư đại tràng ở người trưởng thành trẻ tuổi đã tăng mạnh trong cùng khoảng thời gian này mà không có nguyên nhân rõ rang.

Xem thêm