Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Làn da cũng có thể “ghi nhớ” bệnh tật

Tế bào gốc trong da con người có khả năng kì lạ: ghi nhớ vết thương cũng như những tác động khác gây hại cho cơ thể. Theo một nghiên cứu mới thì những “kí ức” này được sử dụng để giúp vết thương nhanh lành hơn.

Làn da cũng có thể “ghi nhớ” bệnh tật

Chắc chắn, tế bào gốc không có khả năng tạo ra bộ nhớ giống như não, nhưng chúng có thể ghi lại những kinh nghiệm trong quá khứ để cải thiện quá trình hồi phục vết thương trong tương lai. Nhưng đôi khi khả năng này cũng mang lại kết quả tiêu cực.

Các nhà nghiên cứu thuộc Trường Đại học Rockefeller ở New York cho biết: đây là những bằng chứng đầu tiên cho thấy da có thể hình thành kỉ niệm về chứng sưng viêm. Dựa vào đó, các chuyên gia có hiểu biết tốt hơn để điều trị bệnh nhân trong nhiều điều kiện.

Elaine Fuchs - một thành viên trong nhóm nghiên cứu cho biết: "Bằng cách ghi nhớ những trải nghiệm với chứng sưng viêm, làn da có thể duy trì tính toàn vẹn của nó - một tính năng có lợi trong quá trình chữa lành các vết thương. Tuy nhiên, bộ nhớ này thỉnh thoảng cũng gây ra các phản ứng bất lợi, ví dụ như góp phần tái phát các chứng viêm như bệnh vẩy nến”.

Bệnh nhân mắc bệnh vẩy nến là do các tế bào da tăng sinh rất nhanh và bất thường, gây ra những vết xước, tổn thương da và có thể gây ngứa. Nghiên cứu mới có thể được áp dụng để làm chậm quá trình phản ứng nhanh của da và kiểm soát vấn đề.

Làn da có thể ghi nhớ bệnh tật. (Ảnh: Rockefeller University).

Từ lâu, chúng ta đã biết hệ thống miễn dịch có khả năng ghi lại các sự cố viêm sưng để cơ thể "chuẩn bị" tốt hơn trong lần bị bệnh sắp tới trong tương lai. Da cũng có một cơ chế tương tự. Khả năng này của da liên quan đến những khu vực mà tế bào gốc được sử dụng để sửa chữa hư hại, giống như ruột.

Nhà nghiên cứu Samantha B. Larsen cho biết: "Đã từ lâu, các tế bào miễn dịch được cho là có khả năng bảo vệ cơ thể khởi bệnh sưng viêm. Tuy nhiên, không chỉ có một mình tế bào miễn dịch, tế bào gốc cũng là một trợ thủ đắc lực trong chuyện quá trình này”.

Các xét nghiệm trên chuột đã chỉ ra: ở những vị trí làn da đã bị tổn hại trước đó, vết thương khép miệng nhanh hơn gấp 2 lần, dù cho lần sưng viêm trước đã cách tận 6 tháng. Kết quả này chứng tỏ các tế bào gốc đã được “huấn luyện” tốt hơn sau mỗi lần bị bệnh.

Những thí nghiệm tiếp theo cho thấy: chứng sưng viêm kích hoạt một quá trình khiến một số gen trong nhiễm sắc thể của tế bào trở nên dễ tiếp cận và dễ bảo hơn. Vì vậy chúng có thể được “khởi động” nhanh hơn để đối phó với bệnh tật của lần tiếp theo.

Nói cách khác, chứng viêm làm cho các tế bào cảnh giác cao hơn và sự cảnh giác này sẽ được duy trì thường xuyên. Một nhà nghiên cứu cho biết: Gene Aim2 – có trong protein cảm nhận về "tổn thương và nguy hiểm” đóng vai trò quan trọng cho toàn bộ quá trình này. Sau khi được kích hoạt trong lần viêm đầu tiên, nó có thể nhanh chóng cung cấp các tế bào gốc chữa lành vết thương cho lần kế tiếp.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra: hầu hết tế bào trên da chúng ta không tồn tại đủ lâu để nhớ hết các bệnh nhiễm trùng vì chúng thường xuyên bị cơ thể thải ra ngoài. Chính các tế bào gốc ở sâu hơn trong lớp biểu mô mới là thứ thực hiện chức năng này.

Tất cả những phát hiện trên đều hữu ích cho các nhà khoa học để tìm hiểu chính xác những chuyển biến ở trên da: khi bị đứt tay, bị cháy nắng, hoặc bất cứ điều gì gây ra chứng sưng viêm. Chúng không chỉ bảo vệ cơ thể theo cách thông thường, mà còn chống lại bệnh tật ở những cấp cao hơn.

Nhà nghiên cứu Shruti Naik nói: "Việc hiểu biết về quá trình chứng sưng viêm ảnh hưởng đến tế bào gốc và các thành phần khác của mô sẽ thay đổi rõ rệt nhận thức của chúng ta về nhiều bệnh, bao gồm ung thư. Nhiều liệu pháp chữa trị mới sẽ ra đời từ nghiên cứu này".

Toàn bộ nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Nature.

Theo Khám phá
Bình luận
Tin mới
  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

Xem thêm