Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Dấu hiệu thiếu Canxi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Canxi là chất khoáng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và hoạt động của hệ xương, cơ, thần kinh, nội tiết của cơ thể. Thiếu hụt Canxi ở trẻ nhỏ có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu các dấu hiệu thiếu canxi phổ biến ở trẻ, phân tích nguyên nhân và đề xuất các biện pháp can thiệp kịp thời.

Canxi là một khoáng chất thiết yếu đối với sự phát triển của trẻ em, đặc biệt là trong giai đoạn sơ sinh và mầm non. Thiếu hụt canxi ở trẻ có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng về  phát triển thể chất và tinh thần. Việc nhận biết các dấu hiệu thiếu canxi rất cần thiết để can thiệp kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Trong bài viết này, cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu các dấu hiệu thiếu canxi phổ biến, phân tích nguyên nhân và đề xuất các biện pháp can thiệp.

 
Nguyên nhân gây thiếu canxi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu canxi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bao gồm:

  • Chế độ ăn thiếu canxi

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến thiếu canxi ở trẻ. Chế độ ăn của mẹ trong thai kỳ không đủ canxi sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lượng canxi dự trữ của thai nhi. Sau khi sinh, việc trẻ không được bú sữa mẹ hoặc cho ăn bổ sung quá sớm, không đủ chất lượng là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến thiếu canxi. Đối với trẻ nhỏ đã ăn dặm, chế độ ăn thiếu các thực phẩm giàu canxi như sữa và các sản phẩm từ sữa, tôm cá nhỏ, rau xanh đậm màu có thể dẫn đến thiếu hụt canxi.

  • Thiếu vitamin D

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thu canxi từ ruột vào máu. Thiếu vitamin D, dù được cung cấp đủ canxi, cơ thể vẫn không thể hấp thu canxi hiệu quả.

  • Rối loạn hấp thu

Một số bệnh lý như bệnh celiac, viêm ruột mạn tính có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu canxi của ruột.

  • Yếu tố di truyền

Một số trường hợp hiếm gặp, trẻ có thể mắc các rối loạn di truyền ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa canxi trong cơ thể

  • Sử dụng một số loại thuốc

Một số loại thuốc như corticosteroid, thuốc chống động kinh có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu và chuyển hóa canxi

Đọc thêm: Những thực phẩm giàu vitamin D bậc nhất

 

Dấu hiệu thiếu canxi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Thiếu canxi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể biểu hiện qua nhiều dấu hiệu đa dạng trên nhiều hệ cơ quan.

  • Dấu hiệu ở xương và cơ
  • Co giật cơ: Trẻ thiếu canxi có thể bị co giật cơ không kiểm soát, đặc biệt là ở tay và chân. Điều này xảy ra do canxi đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tín hiệu thần kinh-cơ.
  • Chậm mọc răng: Canxi là thành phần chính của răng. Thiếu canxi có thể làm chậm quá trình mọc răng ở trẻ nhỏ.
  • Răng yếu và dễ sâu răng: Thiếu canxi làm giảm độ cứng của men răng, khiến răng dễ bị tổn thương và sâu răng.
  • Chậm phát triển chiều cao: Canxi là thành phần chính của xương. Thiếu canxi có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng chiều cao của trẻ.
  • Còi xương: Đây là biểu hiện nghiêm trọng của thiếu canxi và vitamin D, gây biến dạng xương, chậm phát triển thể chất.
  • Dấu hiệu về thần kinh và tâm lý
    • Dễ kích thích, khó ngủ:  Trẻ  thường có biểu hiện hay cáu gắt, khó chịu không rõ nguyên nhân.Thiếu canxi có thể gây rối loạn giấc ngủ ở trẻ, nguyên nhân là do Canxi tham gia vào quá trình sản xuất melatonin - hormone điều chỉnh giấc ngủ.
    • Chậm phát triển trí tuệ: Nghiên cứu cho thấy thiếu canxi có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ và khả năng nhận thức của trẻ.
  • Dấu hiệu về tim mạch
  • Nhịp tim không đều: Canxi đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của cơ tim. Thiếu canxi có thể gây rối loạn nhịp tim.
  • Huyết áp cao: Một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa thiếu canxi và tăng huyết áp ở trẻ em.
  • Dấu hiệu về da và tóc
  • Da khô, ngứa: Thiếu canxi có thể làm giảm khả năng giữ ẩm của da, gây khô và ngứa.
  • Tóc mỏng, dễ gãy rụng: Canxi tham gia vào quá trình tạo keratin - protein chính của tóc. Thiếu canxi có thể làm tóc yếu và dễ gãy rụng. 

Bổ sung canxi cho trẻ như thế nào trong chế độ ăn dặm?

Chẩn đoán và điều trị thiếu canxi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Để chẩn đoán thiếu canxi, bác sĩ có thể  chỉ định  các xét nghiệm  máu như đo nồng độ canxi, vitamin D, hormone tuyến cận giáp trong máu; chụp X-quang để đánh giá mật độ xương và phát hiện các bất thường về xương kèm theo khám tổng quát và đánh giá các dấu hiệu lâm sàng của thiếu canxi.

Khi trẻ được chẩn đoán thiếu canxi, các biện pháp sau có thể được thực hiện để điều trị kịp thời:

  • Bổ sung canxi qua chế độ ăn: Tăng cường các thực phẩm giàu canxi như sữa, các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai...
  • Bổ sung vitamin D: Đảm bảo trẻ được cung cấp đủ vitamin D thông qua thực phẩm, thực phẩm chức năng hoặc phơi nắng hợp lý.
  • Sử dụng thực phẩm bổ sung: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn các chế phẩm bổ sung canxi và vitamin D.
  • Điều trị nguyên nhân: Nếu thiếu canxi do bệnh lý, cần điều trị bệnh gốc.

Phòng ngừa thiếu canxi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Mặc dù nhu cầu canxi thay đổi theo độ tuổi, nhưng trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần một lượng canxi đáng kể để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng nhanh chóng. Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam khuyến nghị, nhu cầu canxi cụ thể cho đối tượng trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ như sau:

Trẻ dưới 6 tháng tuổi

300mg/ngày

Trẻ 6 tháng  - 1 tuổi

400mg/ngày

Trẻ 1 – 2 tuổi

500mg/ngày

Trẻ 3 – 5 tuổi

600mg/ngày

Trẻ 6 – 7 tuổi

650mg/ngày

Trẻ 8 – 9 tuổi

700mg/ngày

Bổ sung nhiều canxi nhưng vẫn thiếu canxi?

Ngoài các nguyên nhân kể trên, hiện nay, nhiều phụ huynh cũng gặp phải tình trạng trẻ bị thiếu canxi mặc dù vẫn được bổ sung canxi hàng ngày. Nguyên nhân của tình trạng này ngoài các vấn đề về bệnh lý, sử dụng thuốc dẫn đến tình trạng kém hấp thu canxi thì còn một nguyên nhân khác ít người biết đến là do trẻ bị thiếu vitamin D và/hoặc thiếu vitamin K2. Vitamin D và vitamin K2 là hai vitamin đóng vai trò quan trọng trong quá trình hấp thu canxi của cơ thể. Vitamin D giúp tăng cường hấp thu canxi từ ruột vào máu, trong khi đó, vitamin K2 giúp cải thiện khả năng gắn canxi từ máu vào cấu trúc xương, từ đó giúp tăng cường mật độ xương, giảm nguy cơ gãy xương, loãng xương và hỗ trợ phát triển chiều cao của trẻ. Bổ sung nhiều canxi nhưng không bổ sung đủ vitamin D và vitamin K2 đều có thể khiến trẻ vẫn bị thiếu canxi. Bộ ba canxi, vitamin D, vitamin K2 là không thể tách rời nếu muốn trẻ được cung cấp đủ canxi cho cơ thể.

Lời khuyên của chuyên gia

Thiếu canxi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu thiếu canxi và can thiệp kịp thời là rất quan trọng.

Cha mẹ và nhân viên y tế cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng của trẻ, đảm bảo cung cấp đủ canxi, vitamin D và vitamin K2. Trong trường hợp nghi ngờ thiếu canxi, cần đưa trẻ đi khám và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tham khảo

https://www.msdmanuals.com/professional/pediatrics/metabolic-electrolyte-and-toxic-disorders-in-neonates/neonatal-hyperglycemia

https://www.childrenshospital.org/conditions/hypocalcemia

 

Ths. Bs. Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam -
Bình luận
Tin mới
Xem thêm