Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

1. Suy dinh dưỡng ở người cao tuổi

Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

Suy dinh dưỡng xảy ra khi khẩu phần ăn không cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết, khiến cơ thể hoạt động kém hiệu quả. Ở người cao tuổi, điều này làm giảm sức đề kháng, ảnh hưởng đến khả năng vận động, sinh hoạt hằng ngày, và làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Người bị suy dinh dưỡng cũng dễ bị suy giảm trí nhớ, sa sút tinh thần và tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính nghiêm trọng.

Điều đáng chú ý là không thể chỉ nhìn ngoại hình để nhận biết suy dinh dưỡng. Người cao tuổi ở Việt Nam bị suy dinh dưỡng có thể gầy yếu hoặc thừa cân. Ví dụ, một người có cân nặng cao nhưng thường xuyên ăn cơm trắng, ít rau, thiếu đạm động vật chất lượng cao, vẫn có thể thiếu vi chất quan trọng.

Theo một số khảo sát dinh dưỡng cộng đồng, tỷ lệ người cao tuổi Việt Nam bị suy dinh dưỡng hoặc có nguy cơ suy dinh dưỡng vẫn ở mức đáng lo ngại, đặc biệt tại vùng nông thôn, miền núi và vùng sâu vùng xa, nơi điều kiện tiếp cận thực phẩm đa dạng còn hạn chế.

Tham khảo thêm: Chán ăn ở người cao tuổi

2. Nguyên nhân gây suy dinh dưỡng người cao tuổi thường gặp ở Việt Nam

Nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng ở người cao tuổi tại Việt Nam bao gồm:

• Ăn uống đơn điệu, chủ yếu là cơm, ít thịt cá hoặc rau xanh, trái cây
• Thói quen kiêng khem quá mức khi mắc bệnh mạn tính (ví dụ kiêng hoàn toàn thịt, dầu mỡ)
• Vấn đề răng miệng (mất răng, răng yếu) khiến việc nhai thức ăn khó khăn
• Bệnh lý mạn tính như tiểu đường, bệnh tim, COPD, ung thư, làm giảm cảm giác thèm ăn
• Tác dụng phụ của thuốc điều trị gây buồn nôn hoặc thay đổi vị giác
• Tâm lý buồn chán, mất động lực nấu ăn khi sống một mình hoặc con cái ở xa
• Khó khăn trong việc đi chợ, đặc biệt ở người sức khỏe yếu hoặc sống tại vùng hẻo lánh
• Thu nhập thấp, không đủ tiền mua thực phẩm giàu dinh dưỡng
• Cô đơn, ít giao tiếp xã hội.

3. Dấu hiệu nhận biết ở người cao tuổi

Một số dấu hiệu cảnh báo:

• Yếu cơ, đi lại khó khăn
• Mệt mỏi kéo dài
• Giảm hoặc mất cảm giác thèm ăn
• Sụt cân ngoài ý muốn
• Da xanh, dễ bầm tím
• Vết thương lâu lành
• Hay ốm vặt, dễ nhiễm trùng
• Giảm trí nhớ hoặc hay cáu gắt.

Ngoài ra, nhiều người cao tuổi giảm cảm giác khát, dẫn đến nguy cơ mất nước – tình trạng thường đi kèm với suy dinh dưỡng và có thể gây táo bón, nhiễm trùng đường tiểu.

4. Tác động của suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng ở người cao tuổi Việt Nam có thể dẫn tới:

• Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, loãng xương
• Giảm khối cơ, dễ té ngã, gãy xương
• Khó hồi phục sau bệnh hoặc phẫu thuật
• Giảm sức đề kháng, dễ nhiễm trùng
• Sa sút trí tuệ nhanh hơn.

Tham khảo thêm: Những lưu ý về dinh dưỡng phòng bệnh loãng xương ở người cao tuổi 

5. Giải pháp cải thiện dinh dưỡng phù hợp với thói quen tại Việt Nam

• Đa dạng hóa khẩu phần: Bổ sung cá, thịt nạc, trứng, sữa, đậu phụ, các loại hạt; ăn nhiều rau xanh và trái cây theo mùa.
• Ăn thành nhiều bữa nhỏ: 3 bữa chính và 1–2 bữa phụ với sữa hoặc cháo, súp, khoai củ.
• Chế biến mềm, dễ nhai: Hầm nhừ thịt cá, cắt nhỏ rau, dùng canh hoặc súp.
• Tăng hương vị tự nhiên: Sử dụng gia vị, rau thơm (hành, tía tô, gừng, sả) để kích thích vị giác.
• Bổ sung nước: Uống 1,5–2 lít/ngày, kể cả khi không thấy khát; có thể uống nước ấm, trà thảo mộc loãng.
• Duy trì vận động nhẹ: Tập thể dục dưỡng sinh, đi bộ, đạp xe chậm, vừa giúp ăn ngon vừa cải thiện sức khỏe.
• Tăng giao lưu xã hội: Tham gia câu lạc bộ người cao tuổi, sinh hoạt cộng đồng để giảm cô đơn.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đặc biệt kiểm tra tình trạng dinh dưỡng, răng miệng và các bệnh mạn tính.

6. Nguồn hỗ trợ tại cộng đồng

• Các hội người cao tuổi, trung tâm văn hóa xã, phường thường tổ chức bữa ăn tập thể hoặc lớp học nấu ăn dinh dưỡng.
• Chương trình hỗ trợ của Hội Chữ thập đỏ, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức từ thiện thường cấp phát gạo, thực phẩm thiết yếu cho người có hoàn cảnh khó khăn.
• Ở một số địa phương, trạm y tế xã phối hợp với bệnh viện huyện tổ chức khám và tư vấn dinh dưỡng miễn phí cho người cao tuổi.

Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM (VIAM Clinic) thuộc Viện Y học ứng dụng Việt Nam tư vấn, cung cấp chế độ dinh dưỡng cá thể dành cho những người đang điều trị các bệnh mạn tính, trẻ nhẹ cân, suy dinh dưỡng, trẻ thừa cân béo phì, phụ nữ mang thai và cho con bú,… Hãy liên hệ với VIAM Clinic nếu bạn muốn có chế độ dinh dưỡng hỗ trợ điều trị và cải thiện sức khỏe TẠI ĐÂY hoặc Hotline: 0935.18.3939 / 024.3633.5678