Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Làm thế nào để giữ cho gan của bạn khỏe mạnh?

Gan là cơ quan lớn thứ hai trong cơ thể và thực hiện nhiều chức năng quan trọng như loại bỏ độc tố, chống nhiễm trùng, kiểm soát mức cholesterol và hỗ trợ tiêu hóa. Tuy nhiên, sức khỏe của gan thường bị xem nhẹ vì những vấn đề bệnh của gan ở giai đoạn đầu thường không rõ và dễ bị bỏ qua. Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ gợi ý để chăm sóc gan và tìm hiểu những bước cần thiết để giữ cho gan của bạn luôn khỏe mạnh.

Uống cà phê

Những người uống vài tách cà phê mỗi ngày thường ít khi mắc các bệnh về gan bao gồm ung thư và xơ gan. Uống cà phê thậm chí có thể làm chậm các tình trạng đó ở một số người đã mắc bệnh. Cà phê pha lọc, cà phê hòa tan và cà phê espresso đều có hiệu quả. Tuy nhiên, mặc dù cà phê có thể hữu ích, nhưng nó không thể thay thế chế độ ăn uống cân bằng, cân nặng hợp lý, uống nhiều nước và tập thể dục thường xuyên để có một lá gan khỏe mạnh.

Đừng lạm dụng Acetaminophen

Acetaminophen có trong hơn 600 loại thuốc, bao gồm nhiều loại thuốc cảm lạnh và cúm. Hầu hết người lớn không nên dùng quá 4.000 miligam mỗi ngày vì có thể gây hại cho gan của bạn. Cố gắng không dùng nhiều hơn một sản phẩm có acetaminophen mỗi ngày và không bao giờ dùng nhiều hơn liều khuyến cáo trên bao bì.

Đọc thêm tại bài viết: Có thuốc chữa khỏi viêm gan B không?

Thực hành tình dục an toàn

Bạn muốn bảo vệ bản thân và bạn tình khỏi các tình trạng có thể lây lan qua quan hệ tình dục, bao gồm nhiều tình trạng có thể gây tổn thương gan của bạn. Một trong số đó là viêm gan C, lây nhiễm trực tiếp vào gan và có thể gây hại nghiêm trọng theo thời gian. Hầu hết mọi người không nhận ra mình mắc bệnh cho đến nhiều năm sau, khi phần lớn tổn thương đã xảy ra. Bác sĩ có thể xét nghiệm để xem bạn có mắc bệnh này không.

Uống thuốc đúng cách

Nhiều loại thuốc có thể ảnh hưởng xấu đến chức năng gan, cần được sử dụng theo hướng dẫn của bác sỹ. Điều này cũng có thể phụ thuộc vào gen của bạn, các đơn thuốc khác và thực phẩm của bạn. Hãy nói chuyện với bác sĩ nếu bạn mệt mỏi, buồn nôn hoặc ngứa hoặc bạn nhận thấy da hoặc mắt hơi vàng sau khi bạn bắt đầu dùng một loại thuốc mới.

Chú ý các thực phẩm bổ sung từ thảo mộc

Chúng thường được quảng cáo là an toàn, thực ra chúng gây ra gần một phần tư tổng số tổn thương gan. Các loại thảo mộc như cây lưu ly, cây liên mộc, cây lược vàng và cây chân chim có “alkaloid pyrrolizidine” có thể làm tắc nghẽn các mạch máu nhỏ bên trong cơ quan, theo thời gian hoặc cùng một lúc (nếu bạn dùng nhiều). Các loại thảo mộc khác như cây hoàng liên, cây chaparral, cây bạch chỉ và dầu bạc hà (dùng trong trà) cũng có thể gây ra các vấn đề về gan.

Đa số các bài thuốc từ thảo mộc thiếu các bằng chứng khoa học về tính an toàn, ví dụ như dùng cây kế sữa, nghệ, hoàng kỳ không có nhiều nghiên cứu đằng sau chúng. Bạc keo, đôi khi được sử dụng (với ít bằng chứng khoa học) cho bệnh viêm gan C, có thể gây ra các tác dụng phụ không thể đảo ngược như làm da bạn chuyển sang màu xanh. 

Uống rượu bia có chừng mực

Khi bạn uống rượu, gan của bạn sẽ ngừng thực hiện các chức năng không quan trọng khác để có thể phân hủy rượu và loại bỏ nó khỏi máu của bạn. Nếu bạn uống quá nhiều hơn một ly một ngày đối với phụ nữ, hai ly một ngày đối với nam giới thì điều này thực sự gây hại cho g và có thể gan  và có thể làm tổn thương gan. Theo thời gian, điều này thường dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ, một dấu hiệu sớm của bệnh. Sử dụng quá nhiều rượu bia cũng có thể khiến vi khuẩn có hại phát triển trong ruột của bạn có thể di chuyển đến gan và gây tổn thương.

Ăn đa dạng rau củ quả

Trái cây và rau quả đủ màu sắc, giúp đảm bảo bạn nhận được tất cả các chất dinh dưỡng và chất xơ cần thiết. Tránh các loại carbohydrate tinh chế như bánh rán và bánh mì trắng, thay vào đó hãy ăn gạo nguyên cám, bánh mì và ngũ cốc. Một chút thịt, sữa và chất béo cũng có thể giúp ích. Nhưng đừng ăn quá nhiều, và hãy tìm chất béo “tốt” (như chất béo không bão hòa đơn, không bão hòa đa) từ hạt, quả hạch, cá và dầu thực vật.

Duy trì cân nặng hợp lý

Điều đó có nghĩa là cố gắng duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) trong khoảng từ 18 đến 25. Có các công cụ trực tuyến giúp bạn tính ra chỉ số BMI của mình. Tập thể dục và chế độ ăn uống cân bằng là cách tốt nhất để duy trì cân nặng phù hợp và giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Bác sĩ có thể giúp bạn đặt mục tiêu cân nặng giúp toàn bộ cơ thể bạn khỏe mạnh trong thời gian dài.

Rửa tay

Đây là cách đơn giản, dễ dàng để tránh xa vi khuẩn có thể làm hại gan của bạn. Chỉ cần một ít xà phòng và nước ấm là đủ. Điều này đặc biệt quan trọng ngay trước khi bạn chuẩn bị thức ăn và ngay sau khi bạn thay tã hoặc đi vệ sinh. Bạn có thể lây truyền viêm gan A nói riêng khi bạn chạm vào thức ăn hoặc nước bằng tay bị ô nhiễm.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục có thể giúp duy trì BMI của bạn ở mức phù hợp, có thể bảo vệ chống lại bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Nhưng ngay cả khi BMI của bạn không thay đổi, tập thể dục vẫn có thể giúp ích. Tại sao? Bởi vì nó cải thiện cách insulin hoạt động và đốt cháy triglyceride, một loại chất béo trong máu của bạn.

Tránh chất độc

Chất độc có thể là hóa chất trong các sản phẩm vệ sinh, bình xịt, thuốc trừ sâu và các vật dụng gia đình khác. Chúng có thể gây tổn thương các tế bào trong gan của bạn nếu bạn chạm vào, hấp thụ hoặc hít phải quá nhiều. Bạn có thể tự bảo vệ mình nếu đeo khẩu trang và kính bảo hộ và mở cửa sổ khi tiếp xúc với các hóa chất độc hại.

Hãy cẩn thận với kim tiêm

Nếu bạn hoặc người quen của bạn đã từng tiêm ma túy bất hợp pháp, bạn nên xét nghiệm viêm gan C, có thể lây truyền qua máu. Điều này cũng đúng nếu bạn vô tình bị kim đâm. Xét nghiệm máu có thể cho bạn biết bạn đã từng bị nhiễm virus viêm gan C hay chưa.

Kiểm tra tổn thương gan

Điều này đặc biệt quan trọng đối với bác sĩ nếu bạn uống nhiều rượu hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh gan. Điều trị sớm có hiệu quả và bạn có thể không có triệu chứng lúc đầu. Bạn cũng nên xét nghiệm nếu bạn có nguy cơ mắc viêm gan C, ví dụ như:

  • Có thai
  • Trên 18 tuổi
  • Đang thẩm phân máu
  • Có HIV
  • Đã từng sử dụng ma túy bất hợp phát
  • Bị kim tiêm nhiễm trùng đâm vào
  • Đã truyền máu hoặc được ghép tạng trước năm 1992
  • Đã nhận được các chất cô đặc làm đông máu được sản xuất trước năm 1987
  • Đã có xét nghiệm gan bất thường hoặc bệnh gan

Hãy tiêm vắc-xin

Bạn có thể tiêm vắc-xin cho bệnh viêm gan A và viêm gan B, nhưng không tiêm cho bệnh viêm gan C. Rất nhiều trẻ em đã được tiêm vắc-xin, nhưng nhiều người lớn thì chưa. Hãy trao đổi với bác sĩ về việc bạn có cần tiêm vắc-xin này không. Điều này có thể đặc biệt quan trọng nếu hệ thống miễn dịch của bạn yếu hoặc gan của bạn đã có dấu hiệu tổn thương.
 

Phạm Hồng Ngọc - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam - Theo WebMD
Bình luận
Tin mới
  • 05/07/2025

    Uống bao nhiêu cà phê là quá nhiều?

    Cà phê từ lâu đã trở thành thức uống quen thuộc của hàng triệu người mỗi sáng. Tuy nhiên, uống bao nhiêu là đủ để tốt cho sức khỏe và khi nào thì trở thành quá nhiều?

  • 05/07/2025

    Những câu hỏi thường gặp về nước kiềm

    Khi nước kiềm ngày càng phổ biến, các tuyên bố xung quanh lợi ích sức khỏe và khả năng cải thiện sức khỏe tổng thể của nó cũng tăng theo. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải xem xét kỹ lưỡng những khẳng định này. Vì vậy, hãy cùng tìm hiểu và khám phá sự thật về nước kiềm và những lợi ích thật sự của nước kiềm.

  • 05/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 04/07/2025

    Bổ sung creatine đúng cách để cải thiện sức khỏe

    Chế độ ăn uống lành mạnh không thể thiếu thực phẩm giàu creatine - hợp chất tự nhiên giúp cung cấp năng lượng cho cơ bắp, cải thiện hiệu suất tập luyện và sức khỏe não bộ.

  • 04/07/2025

    Tìm hiểu về các loại bệnh võng mạc

    Có rất nhiều loại bệnh võng mạc khác nhau. Những bệnh này có thể do gen di truyền từ cha mẹ hoặc từ tổn thương võng mạc tích lũy trong suốt cuộc đời. Một số loại bệnh võng mạc phổ biến hơn các bệnh khác.

  • 03/07/2025

    5 lợi ích tiềm năng khi ăn chuối luộc

    Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?

  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

Xem thêm