Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bệnh cường giáp

Cường giáp là một rối loạn mà tuyến giáp sẽ sản xuất và giải phóng ra nhiều hormone tuyến giáp (hormone thyroid) hơn nhu cầu của cơ thể. Bệnh cường giáp có thể còn được gọi với tên khác là tuyến giáp tăng hoạt động.

Bệnh cường giáp: Nguyên nhân, điều trị và dự phòng

Tuyến giáp là tuyến cơ quan nằm ở phía trước của cổ. Các hormone giải phóng ra bởi tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến gần như tất cả các phần của cơ thể, từ não bộ cho đến da và các cơ. Hormone tuyến giáp đóng một vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát việc sử dụng năng lượng của cơ thể (quá trình trao đổi chất). Quá trình này bao gồm cả việc kiểm soát nhịp tim và đốt cháy năng lượng của cơ thể.

Phụ nữ có nguy cơ bị cường giáp cao hơn khoảng 10 lần so với nam giới.

Nguyên nhân gây cường giáp

Nguyên nhân gây cường giáp có thể bao gồm:

Bệnh Graves: Nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh cường giáp là một bệnh tự miễn có tên là bệnh Graves. Trong bệnh Graves, hệ miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể làm tuyến giáp sản xuất thừa hormone tuyến giáp. Bệnh Graves là một bệnh di truyền trong gia đình và thường ảnh hưởng đến nữ giới trẻ tuổi.

Viêm tuyến giáp: Viêm tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp bị viêm do virus hoặc các vấn đề xảy ra với hệ miễn dịch, khiến tuyến giáp sưng to, làm hormone tuyến giáp bị rò rỉ vào dòng máu. Có rất nhiều loại viêm tuyến giáp:

  • Viêm tuyến giáp bán cấp: là tình trạng viêm tuyến giáp bất ngờ, gây đau mà không rõ nguyên nhân. Tuyến giáp thường sẽ tự hồi phục sau một vài tháng. Trước khi trở về trạng thái bình thường, tuyến giáp có thể sẽ không hoạt động trong một thời gian ngắn.
  • Viêm tuyến giáp sau sinh: loại viêm tuyến giáp này thường ảnh hưởng đến phụ nữ sau thời ky mang thai và sinh sản. Cứ 10 phụ nữ thì sẽ có khoảng 1-2 phụ nữ bị cường giáp sau khi sinh em bé. Bệnh thường kéo dài trong vòng 1-2 tháng, sau đó sẽ là một vài tháng bị suy giáp. Với đa số phụ nữ, tuyến giáp sau giai đoạn này sẽ trở về bình thường.
  • Viêm tuyến giáp thầm lặng: loại viêm tuyến giáp này cũng tương tự như viêm tuyến giáp sau sinh nhưng không liên quan đến giai đoạn mang thai. Tuyến giáp sẽ sản xuất ra quá nhiều hormone nhưng người bệnh sẽ không bị đau tại tuyến giáp. Một số người sau khi bị viêm tuyến giáp thầm lặng có thể sẽ bị suy giáp.

U tuyến giáp: một hoặc một vài khối u sẽ phát triển ở tuyến giáp, dần dần sẽ làm tăng hoạt động của tuyến giáp và tăng lượng hormone tuyến giáp trong máu.

  • Nếu chỉ có một khối u gây cường giáp thì được gọi là đơn bướu nhân độc (a single toxic nodule)
  • Nếu có nhiều khối u khiến tuyến giáp tăng hoạt động thì sẽ được gọi là đa bướu nhân độc (toxic multinodular goiter)

Thừa iod: bạn cũng có thể bị cường giáp nếu bạn ăn, uống hoặc tiếp xúc với những chất chứa quá nhiều iod. Iod được cơ thể sử dụng để tạo ra hormone tuyến giáp. Thực phẩm chức năng có chứa tảo bẹ, rong biển và thuốc amiodarone (thường được sử dụng để điều trị tình trạng tim đập bất thường) là những ví dụ về những sản phẩm có chứa rất nhiều iod.

Thuốc điều trị bệnh tuyến giáp: Sử dụng quá nhiều thuốc có chứa hormone tuyến giáp có thể gây ra ảnh hưởng rất lớn đến tuyến giáp và gây cường giáp. Nếu bạn được kê đơn sử dụng hormone thay thế tuyến giáp (để điều trị bệnh suy giáp), bạn không bao giờ được uống nhiều hơn chỉ định, kể cả khi bạn quên uống thuốc, nếu chưa được bác sỹ cho phép.

Triệu chứng của bệnh cường giáp

Triệu chứng của bệnh cường giáp thường không rõ ràng và thường rất giống triệu chứng của nhiều tình trạng bệnh khác. Nếu bạn bị cường giáp ở mức độ rất nhẹ, bạn thậm chí còn không thể nhận ra được triệu chứng bệnh. Triệu chứng bệnh cường giáp lại càng đặc biệt khó nhận biết ở người cao tuổi. Tuy nhiên, tuyến giáp tăng hoạt động thường dẫn đến tình trạng khó chịu hoặc thậm chí là khuyết tật, gây ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày của bạn.

Tuyến giáp sưng to, còn được gọi là bướu cổ, là tình trạng xảy ra với đa số những người bị suy giáp. Bạn có thể nhìn hoặc sờ thấy cục bướu ở phía trước cổ. Đôi khi, bướu cũng có thể nhỏ và chỉ có bác sỹ mới có thể phát hiện ra được.

Các triệu chứng khác của tình trạng cường giáp bao gồm:

  • Lo âu, lo lắng và dễ bị kích động
  • Đi tiêu thường xuyên, phân lỏng
  • Khó ngủ
  • Nhìn đôi
  • Mắt lồi (thường ở những người mắc bệnh Graves).
  • Thay đổi về tóc, ví dụ như tóc dễ gãy rụng, tóc mỏng hơn, hói, rụng tóc
  • Nhịp tim bất thường, đặc biệt là ở người lớn tuổi
  • Thay đổi về chu kỳ kinh nguyệt, bao gồm việc chu kỳ kinh nguyệt ít xuất hiện hơn và nhẹ hơn
  • Yếu cơ, đặc biệt là cơ đùi và cơ cánh tay
  • Móng tay mọc rất nhanh
  • Nhịp tim nhanh, thường trên 100 lần/phút.
  • Run tay
  • Vã mồ hôi
  • Da mỏng
  • Sụt cân, mặc dù vẫn ăn rất nhiều.

Nếu bạn gặp phải bất cứ triệu chứng nào trên đây, bạn nên tới khám bác sỹ. Bạn cũng cần nhớ rằng, những triệu chứng trên cũng có thể là do các tình trạng bệnh khác gây ra, từ những vấn đề như lo âu cho đến khối u tuyến thượng thận.

Chẩn đoán bệnh cường giáp

Xét nghiệm máu có thể giúp chẩn đoán xác định bệnh cường giáp. Xét nghiệm máu sẽ bao gồm việc đo lường lượng hormone kích thích tuyến giáp (TSH). Đây là một loại hormone được tuyến yên sản xuất ra để kích thích tuyến giáp sản xuất ra hormone tuyến giáp. Ngoài ra, các loại xét nghiệm máu khác bao gồm đo lường lượng hormone tuyến giáp (thường sẽ tăng cao), và đo lường lượng kháng thể kích thích tuyến giáp để kiểm tra xem bạn có bị mắc bệnh Graves hay không. Nếu kết quả xét nghiệm bất thường, bác sỹ có thể sẽ yêu cầu bạn thực hiện thêm một số xét nghiệm sau đây:

  • Siêu âm tuyến giáp để kiểm tra các khối u hoặc tình trạng viêm
  • Xét nghiệm kiểm tra sự hấp thu của iod phóng xạ để kiểm tra khả năng hấp thu iod của tuyến giáp.
  • Chụp tuyến giáp để xem iod nằm ở đâu trong tuyến giáp

Điều trị bệnh cường giáp

Có rất nhiều cách để điều trị bệnh cường giáp. Trước khi lựa chọn ra phương pháp điều trị phù hợp với bạn, bác sỹ sẽ cân nhắc đến độ tuổi, tình trạng sức khỏe chung của bạn, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và nguyên nhân cụ thể gây bệnh cường giáp.

Các lựa chọn điều trị bao gồm:

Thuốc kháng tuyến giáp: đây là loại thuốc sẽ ngăn không cho tuyến giáp sản xuất ra thêm hormone mới. Điều này không có nghĩa là tuyến giáp sẽ bị tổn thương vĩnh viễn, nhưng với một số người, thì việc dùng loại thuốc này có thể sẽ mang đến những tác dụng phụ nghiêm trọng

Iod phóng xạ: được sử dụng đường uống. Các tế bào tuyến giáp tăng hoạt động sẽ hấp thu rất nhanh lượng iod này và sẽ nhanh chóng bị tiêu diệt. Iod phóng xạ cũng sẽ dự phòng được tình trạng giải phóng ra hormone tuyến giáp. Lượng iod phóng xạ tồn dư trong cơ thể sẽ biến mất trong khoảng vài ngày. Sẽ mất vài tháng để iod phóng xạ có thể làm giảm các triệu chứng của bệnh cường giáp, và bạn có thể sẽ phải dùng 2 liều iod phóng xạ, nếu cần. Những người điều trị bằng phương pháp này cũng thường sẽ bị suy giáp và sẽ cần sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung hormone tuyến giáp trong suốt phần đời còn lại. Iod phóng xạ sẽ không được sử dụng với phụ nữ mang thai.

Phẫu thuật: để loại bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp. Đa số mọi người phẫu thuật tuyến giáp cũng sẽ phát triển tình trạng suy giáp và cần sử dụng thuốc thay thế hormone trong suốt phần đời còn lại.

Thuốc chẹn beta: để làm chậm nhịp tim. Loại thuốc này sẽ không làm giảm lượng hormone tuyến giáp của bạn nhưng sẽ giúp làm giảm các triệu chứng liên quan đến tim đập nhanh.

Sau khi điều trị, bạn cần xét nghiệm máu thường xuyên để kiểm tra lượng hormone tuyến giáp của bạn. Bác sỹ có thể sẽ điều chỉnh liều thuốc bạn dùng, phụ thuộc vào kết quả xét nghiệm.

Biến chứng của cường giáp

Nếu bạn bị bệnh cường giáp, việc thường xuyên đi khám đúng hẹn với bác sỹ trong thời gian dài là một việc vô cùng quan trọng. Bệnh cường giáp không được điều trị hoặc điều trị không kịp thời có thể dẫn đến những hậu quả vô cùng nghiêm trọng, thậm chí là đe dọa tính mạng.

Các biến chứng liên quan đến bệnh cường giáp bao gồm:

  • Nhịp tim bất thường (rung nhĩ)
  • Suy tim sung huyết
  • Sảy thai
  • Loãng xương và gãy xương (bệnh cường giáp khiến xương của bạn mất canxi nhanh hơn bình thường)

Cơn ngộ độc tuyến giáp là tình trạng diễn biến xấu đi bất ngờ của các triệu chứng cường giáp, có thể gây tử vong nếu không được điều trị ngay lập tức. Đi cấp cứu ngay nếu bạn hoặc người thân bị suy giáp và xuất hiện các triệu chứng sau:

  • Kích động hoặc có dấu hiệu mê sảng
  • Lú lẫn
  • Giảm ý thức
  • Sốt
  • Mạch nhanh
  • Bồn chồn

Thông tin thêm trong bài viết: Suy giáp và cường giáp có gì khác nhau?

Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm