U tuyến yên và sức khỏe sinh sản ở nữ
Triệu chứng trên hệ sinh sản của u tuyến yên
U tuyến yên có thể gây ra các triệu chứng liên quan đến hormon bằng hai cách. Đối với một số người, khối u phát triển sẽ làm tổn thương bản thân tuyến yên và các tế bào tuyến yên có chức năng sản sinh hormon, làm ảnh hưởng đến quá trình tiết hormon và hậu quả là cơ thể thiếu một hoặc nhiều hormon từ tuyến yên. Cách khác, khối u có thể rơi vào tình trạng tăng hoạt động (overfuntioning), nghĩa là tự sản sinh quá nhiều hormon, dẫn đến nồng độ các hormone đó tăng cao trong cơ thể và gây ra các triệu chứng lâm sàng cụ thể.
U tuyến yên phổ biến nhất là dạng không hoạt động – không làm tăng tiết hormon nên không có biểu hiện lâm sàng. Những khối u dạng này thường được phát hiện ngẫu nhiên do có các biểu hiện chèn ép một số phần của não gây đau đầu, giảm thị lực khi khối u tương đối lớn.
Loại phổ biến thứ hai là khối u sản sinh prolactin (u tiết prolactin) chiếm 30% các trường hợp. Khối u này được phát hiện nhiều nhất trong phụ khoa do nó ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, chu kì kinh nguyệt và ham muốn tình dục. U tiết prolactin có xu hướng nhỏ và tác động đến cơ thể qua việc tăng lượng prolactin huyết thanh. Để thận trọng trong việc chẩn đoán u tiết prolactin, bệnh nhân nếu có mức prolactin >100 ng/ml thì được coi là có vấn đề. Bởi vì một số thuốc (VD Respirtol hoặc thuốc phenothiazine khác) làm tăng lượng prolactin, nên cần loại trừ việc bệnh nhân dùng thuốc để đưa ra kết luận có u tuyến yên hay không.
Một số bệnh nhân có prolactin ít tăng hoặc ở mức rất bình thường (VD >25 ng/ml) có thể bị u tiết prolactin hoặc khối u không hoạt động – gọi là “hiệu ứng âm thầm” (stalk effect). Sự khác biệt rất quan trọng vì thừa prolactin do khối u tuyến yên tiết ra được chữa khỏi ở phần lớn bệnh nhân bằng liệu pháp chủ vận Dopamin, trong khi đối với trường hợp “hiệu ứng âm thầm” thì phương pháp đó không hiệu quả. Sự khác biệt không phải lúc nào cũng rõ ràng. Bác sĩ nội tiết sẽ chẩn đoán khối u tuyến yên đó là dạng không hoạt động hay là u tiết prolactin, kết hợp với các xét nghiệm tất cả những hormon liên quan đến chức năng tuyến yên.
Hệ thống nội tiết dễ bị tổn thương do tác động ngoại cảnh, nhất là trục tuyến yên – tuyến sinh dục. Xáo trộn nhỏ trong nhịp điệu thay đổi của sản sinh FSH hoặc LH có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và ham muốn tình dục và gây tắt kinh. Vì vậy, tất cả các trường hợp u tuyến yên có thể gây vô sinh, và nên cân nhắc khả năng khối u tuyến yên trong chẩn đoán vô sinh, đặc biệt nếu FSH và/hoặc LH thấp.
Prolactin thấp thì không được coi là dấu hiệu đáng kể cần can thiệp. Prolactin cao có thể gây hiện tượng chảy sữa bất thường. Kinh nguyệt không đều cũng là triệu chứng phổ biến như vô sinh và giảm ham muốn. Nếu prolactin cao kéo dài, người bệnh có nguy cơ bị loãng xương. Vì vậy, bác sĩ nội tiết sẽ xét nghiệm nồng độ xương với bệnh nhân chưa được chữa u tiết prolactin hoàn toàn và can thiệp thuốc nếu bệnh nhân có mật độ xương thấp và nguy cơ dẫn đến loãng xương.
Điều trị
Một khi đã chẩn đoán xác định hoặc có rất ít khả năng nghi ngờ, người bệnh cần được theo dõi và điều trị bởi bác sỹ chuyên khoa nội tiết hoặc phẫu thuật thần kinh. Kể cả u tiết prolactin “đơn giản” cũng có ảnh hưởng đến trục tuyến yên - sinh dục, và thường không có biểu hiện tức thì trong phụ khoa. Bác sĩ nội tiết hoặc bác sĩ phẫu thuật thần kinh sẽ tư vấn và xác định phương pháp điều trị tốt nhất trên quan điểm nội khoa và ngoại khoa tương ứng.
Phương pháp điều trị bằng thuốc bao gồm thay thế hormon khi nồng độ hormon thấp hoặc chế ngự khi nồng độ hormon cao. Điều trị u tiết prolactin bằng thuốc là lựa chọn tiếp cận ban đầu do thành công của thuốc chủ vận Dopamin chẳng hạn Bromocriptine (Parlodel) hoặc Cabergoline (Dostinex). Thuốc này sẽ không có hiệu quả ở bệnh nhân bị u tuyến yên khác so với u tiết prolactin. Đối với bệnh nhân u tiết prolactin, thuốc đặc biệt thành công trong việc giảm mức prolactin trong máu và đôi khi thu nhỏ khối u.
Bệnh nhân có u tiết prolactin sẽ phải phẫu thuật trong các trường họp sau:
Phẫu thuật u tuyến yên qua xoang bướm là phương pháp phổ biến để cắt bỏ u tuyến yên. Hơn 95% khối u tuyến yên có thể chữa hồi phục bằng phẫu thuật theo nhiều cách. Phương pháp phẫu thuật này phổ biến vì cho phép tiếp cận trực tiếp từ vách mũi qua xoang xương bướm đến hố yên đằng sau. Khi phương pháp này thực hiện đúng cách, sẽ có thể tránh động vào não và là thủ thuật rất an toàn.
Phẫu thuật qua xương sọ craniotomy chỉ cần thiết với khối u có tính chất đặc biệt như tái phát dai dẳng và phát triển vượt qua hố yên, phát triển vào đến bên trong xoang hang hoặc xung quanh động mạch cảnh, hoặc tổn tương xung quanh thần kinh thị giác và giao thoa thị giác, hoặc u tuyến yên đã quá to để có thể phẫu thuật qua xoang bướm.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết:
Mùa mưa lũ là thời điểm thiên nhiên mang đến nhiều thách thức cho con người, không chỉ bởi những tổn thất về tài sản mà còn bởi nguy cơ gia tăng các bệnh tật. Khi nước lũ tràn về, môi trường sống bị ô nhiễm bởi vi sinh vật, chất thải và các yếu tố gây bệnh khác, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát.
Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.
Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.
Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.
Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.
Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.
Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn
Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.