Những thay đổi về thể chất và tâm sinh lý ở tuổi dậy thì
Dậy thì thường bắt đầu ở độ tuổi từ 8-13 tuổi đối với nữ và 9-14 tuổi đối với nam, kéo dài trong khoảng 4-5 năm. Tuy nhiên, độ tuổi này có thể dao động tùy thuộc vào từng cá nhân, do những yếu tố như di truyền, dinh dưỡng, môi trường sống, v.v.
Về thể chất, dậy thì được đánh dấu bằng những thay đổi rõ rệt về ngoại hình. Ở nữ, ngực bắt đầu phát triển, lông mu và lông nách xuất hiện, kinh nguyệt bắt đầu. Ở nam, tinh hoàn và dương vật to ra, lông mu và lông nách mọc, giọng nói trở nên trầm hơn. Cả nam và nữ đều trải qua giai đoạn tăng trưởng chiều cao vượt bậc, cơ thể phát triển đầy đặn hơn.
Về tâm sinh lý, những thay đổi nội tiết tố trong cơ thể ảnh hưởng đáng kể đến cảm xúc và hành vi của thanh thiếu niên. Các em có thể trở nên nhạy cảm hơn, dễ xúc động, dễ bị tổn thương. Nhu cầu tự lập, thể hiện bản thân, khám phá bản sắc cá nhân cũng gia tăng. Đồng thời, sự tò mò về giới tính, tình dục cũng là một phần tự nhiên của quá trình phát triển tâm lý ở tuổi dậy thì.
Chăm sóc sức khỏe cho thanh thiếu niên trong giai đoạn dậy thì
Chế độ dinh dưỡng: Dậy thì là giai đoạn cơ thể phát triển mạnh mẽ, do đó cần đảm bảo cung cấp đầy đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt là protein, canxi, sắt, kẽm, vitamin và khoáng chất. Khuyến khích thanh thiếu niên ăn nhiều rau củ quả, hạn chế đồ ăn nhanh, đồ uống có ga, đồ ăn nhiều dầu mỡ.
Giấc ngủ: Giấc ngủ đủ giấc và chất lượng rất quan trọng đối với sự phát triển thể chất và tinh thần của thanh thiếu niên. Thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung, học tập, gây ra căng thẳng, mệt mỏi.
Vận động thể chất: Hoạt động thể lực thường xuyên giúp tăng cường sức khỏe, phát triển thể chất, giảm căng thẳng, stress. Nên khuyến khích thanh thiếu niên tham gia các hoạt động thể thao phù hợp với sở thích và sức khỏe.
Vệ sinh cá nhân: Dậy thì là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi, tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, dễ gây ra mùi cơ thể và mụn trứng cá. Cần hướng dẫn thanh thiếu niên cách vệ sinh cá nhân đúng cách, giữ gìn cơ thể sạch sẽ, thoáng mát.
Đọc thêm tại bài viết: Bạn biết gì về các giai đoạn tuổi dậy thì?
Giáo dục giới tính và sức khỏe sinh sản
Giáo dục giới tính đóng vai trò quan trọng trong việc trang bị cho thanh thiếu niên kiến thức về cơ thể, tình dục, các mối quan hệ, giúp các em có những quyết định an toàn và có trách nhiệm.
Cha mẹ, nhà trường và xã hội cần có những chương trình giáo dục giới tính phù hợp với lứa tuổi, cung cấp thông tin khoa học, chính xác, giúp xóa bỏ những định kiến, quan niệm sai lầm về tình dục.
Sức khỏe sinh sản là một phần không thể thiếu của sức khỏe tổng quát. Thanh thiếu niên cần được trang bị kiến thức về sức khỏe sinh sản, các biện pháp tránh thai an toàn, phòng chống các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Đồng thời, cần tạo điều kiện cho các em tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản một cách dễ dàng, thân thiện và bảo mật.
Tư vấn tâm lý cho thanh thiếu niên
Dậy thì là giai đoạn có nhiều biến động về tâm lý, các em có thể gặp phải những khó khăn trong việc thích ứng với những thay đổi của bản thân, các mối quan hệ, áp lực học tập, v.v. Tư vấn tâm lý giúp thanh thiếu niên có không gian để chia sẻ những suy nghĩ, cảm xúc, lo lắng của mình, được lắng nghe, thấu hiểu và hỗ trợ.
Cha mẹ, người thân, thầy cô giáo cần quan tâm, để ý đến những thay đổi tâm lý của thanh thiếu niên, kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường như rối loạn cảm xúc, căng thẳng quá mức, trầm cảm, rối loạn hành vi, v.v. Trong trường hợp cần thiết, nên đưa các em đến gặp các chuyên gia tư vấn tâm lý để được hỗ trợ chuyên môn.
Đọc thêm tại bài viết: 5 điều mẹ cần lưu ý để giúp con tăng chiều cao tuổi dậy thì
Lời khuyên của chuyên gia
Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời, đánh dấu sự trưởng thành về cả thể chất lẫn tâm sinh lý của mỗi người. Việc trang bị kiến thức về sức khỏe, giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn này một cách an toàn, khỏe mạnh, phát triển toàn diện và có những quyết định đúng đắn cho tương lai.
Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?
Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.
Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.
Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?
Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn
Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.
Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.
Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.