Những lầm tưởng về hiến máu nhân đạo

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) giải thích: “Quyết định hiến máu của bạn có thể cứu được một mạng người, hoặc thậm chí nhiều người nếu máu của bạn được tách thành các thành phần - tế bào hồng cầu, tiểu cầu và huyết tương - có thể được sử dụng riêng lẻ cho những bệnh nhân mắc các tình trạng cụ thể.”

Những bệnh nhân bị chấn thương nặng, đang phẫu thuật, điều trị hóa chất, hoặc mắc bệnh về tủy xương thường cần truyền các sản phẩm máu để tồn tại. Việc truyền một sản phẩm máu diễn ra cứ sau 2 giây ở Hoa Kỳ - tức là 21 triệu ca truyền mỗi năm! Dưới đây là những lầm tưởng phổ biến của mọi người về việc hiến máu.

1. Hiến máu có thể khiến bạn bị ốm

Bất cứ ai khỏe mạnh trước khi hiến máu sẽ không trở nên kém khỏe mạnh sau này. Mặc dù các bác sĩ khuyến cáo mọi người nên nghỉ ngơi một ngày và uống nước đường sau khi hiến máu nhưng sức khỏe của những cá nhân này không gặp nguy hiểm. Trong vòng 48 giờ sau khi hiến máu, lượng máu của một cá nhân trở lại bình thường - chủ yếu là do sự gia tăng huyết tương. Trong vòng 4–8 tuần, cơ thể sẽ thay thế tất cả các tế bào hồng cầu đã mất. Chuyên gia cho biết việc hiến máu cực kỳ an toàn. Phần lớn những người hiến máu có thể hiến một lít máu trong vòng chưa đầy 15 phút sau khi hoàn thành bảng câu hỏi sức khỏe và kiểm tra công thức máu của họ để đảm bảo rằng việc lấy máu của họ là an toàn. Phản ứng của những người hiến máu là rất hiếm. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc lâng lâng sau đó. Các triệu chứng này sẽ tự biến mất, nhưng bạn nên uống một chút nước và ăn nhẹ để đỡ đau. Bạn cũng có thể cảm thấy đau hoặc có vết bầm tím trên cánh tay nơi vị trí cắm kim tiêm lấy máu. 

2. Người lớn tuổi không thể hiến máu

Đây không phải là sự thật. Ở Hoa Kỳ, những người trên 16 tuổi và nặng hơn 50 kg có thể cho máu. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là các quy tắc khác nhau ở một số quốc gia. Ví dụ, ở Vương quốc Anh, người hiến tặng phải từ 17–66 tuổi. Và những người đã từng hiến máu có thể tiếp tục hiến máu cho đến năm 70 tuổi. Bất kỳ ai trên 70 tuổi nhưng đã cho máu trong 2 năm trước đó cũng vẫn được hiến.

3. Nếu ai đó đang dùng thuốc, họ không thể hiến máu

Điều này không hẳn sai nhưng cũng không đúng. Những người đang dùng một số loại thuốc, bao gồm thuốc chống đông máu, thuốc chống kết tập tiểu cầu và một số phương pháp điều trị mụn trứng cá, không nên hiến máu. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, sử dụng thuốc không có nghĩa là bạn không thể hiến máu. Trước khi hiến máu, một người nên nói chuyện với chuyên gia y tế để kiểm tra xem liệu thuốc hiện tại của họ có ảnh hưởng đến việc hiến máu hay không. Điều quan trọng là, nếu bác sĩ đã kê đơn thuốc, mọi người không nên ngừng thuốc để hiến máu.

4. Cho máu tốn nhiều thời gian

Mặc dù việc đăng ký và xử lý có thể mất nhiều thời gian, nhưng quy trình hiến máu chỉ mất khoảng 8–10 phút. Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ giải thích rằng toàn bộ quá trình này mất khoảng 1 giờ 15 phút.

5. Nếu tôi được truyền máu, tôi có thể bị nhiễm trùng?

Mặc dù không liên quan chặt chẽ đến việc hiến máu, nhưng một lầm tưởng phổ biến khác là có nguy cơ lây nhiễm cao khi ai đó được truyền máu. Mọi người có thể bị nhiễm trùng do truyền máu nếu máu bị nhiễm trùng. Tuy nhiên, trường hợp này rất hiếm vì máu được sàng lọc nghiêm ngặt để tìm một số loại vi rút và vi khuẩn. Ví dụ, người ta ước tính khả năng lây nhiễm viêm gan C do truyền máu là khoảng 1/100 triệu.

6. Hiến máu rất đau

Một lần nữa, điều này không đúng mà cũng không hẳn là sai, vì có một số cơn đau khi kim đâm vào, nhưng nó tương đối nhẹ và chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Khi kim vào vị trí, người hiến máu sẽ có cảm giác thoải mái và không hề đau đớn. Sau khi hiến máu, có thể bị đau tại vị trí kim đâm vào. Một số người bị bầm tím, nhưng điều này thường vô hại và chúng thường biến mất sau vài ngày.

7. Bạn chỉ có thể cho máu một lần mỗi năm

Đây không phải là sự thật. Khi các tế bào máu đã được bổ sung, mất đến 8 tuần, bạn có thể an toàn để hiến máu lần nữa. Do đó, Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ khuyên mọi người có thể cho máu toàn phần 56 ngày một lần.

8. Bạn không thể hiến tặng nếu bạn bị cao huyết áp

Điều này không phải lúc nào cũng đúng. Miễn là ai đó có huyết áp tâm thu thấp hơn 180 mm thủy ngân (mm Hg) và huyết áp tâm trương thấp hơn 100 mm Hg, họ có thể hiến máu. Mặc dù sử dụng một số loại thuốc điều trị cao huyết áp có nghĩa là không thể cho máu, tuy nhiên không phải tất cả. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đưa ra quyết định. 

9. Bạn không thể quyên góp nếu bạn có lượng cholesterol cao

Điều này là không đúng sự thật - cả nồng độ cholesterol trong máu cao hay sử dụng thuốc giảm cholesterol đều không ảnh hưởng đến điều kiện hiến máu của một người nào đó. 

10. Người ăn chay và thuần chay không bao giờ được hiến máu

Đây là tin đồn sai sự thật. Một số người ăn chay / thuần chay không hấp thụ đủ chất sắt và có thể bị thiếu máu. Tuy nhiên, nhân viên y tế sàng lọc từng người hiến tặng về tình trạng thiếu máu, và những người hiến tặng có nguy cơ thiếu máu sẽ không được phép hiến tặng.

11. Đã có đủ người hiến máu

Đáng buồn thay, điều này không đúng. Vì máu có hạn sử dụng nên việc duy trì nguồn cung cấp đầy đủ là một thách thức liên tục. Các tế bào hồng cầu hiến tặng phải được sử dụng trong vòng 42 ngày. Tiểu cầu hiến tặng phải được sử dụng trong vòng 5 ngày. Vì vậy, máu đã hiến cần được bổ sung liên tục và hệ thống luôn tìm kiếm thêm nhiều tình nguyện viên để hiến tặng. Luôn luôn cần có nhiều người hiến máu hơn. Số lượng người hiến máu đủ tiêu chuẩn ít hơn mọi người nghĩ. Mỗi người hiến tặng đều được kiểm tra cẩn thận về sự hiện diện của các bệnh truyền nhiễm và các tình trạng khác có thể khiến máu của họ không phù hợp để hiến cho người khác. Cần có nguồn cung cấp liên tục các nguồn máu từ những người hiến tặng đủ tiêu chuẩn để đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Thức ăn tốt nhất cho bạn sau khi hiến máu