Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những hiểm họa từng vây quanh bàn mổ

Thế kỷ 19 ở châu Âu, các bác sĩ có lúc cầm máu cho bệnh nhân bằng sắt nung, sử dụng đỉa sống trong ca mổ và dùng chất pha sơn làm thuốc mê.

Thời đại Victoria ở Anh là thời kỳ trị vì của Nữ hoàng Victoria, thế kỷ 19, kể từ năm 1837 đến năm 1901, khi bà qua đời. Đây cũng là thời kỳ đánh dấu cuộc cách mạng phẫu thuật, từ giữa những năm 1840 và 1890. 

Các ca phẫu thuật diễn ra ở thế kỷ 19 hầu hết vô cùng đau đớn với tỷ lệ tử vong cao. Ngay cả những người khỏe mạnh nhất cũng khó sống sót sau ca mổ. Tuy nhiên, đây là tiền đề cho sự phát triển của y học sau này.

Dùng Chloroform làm thuốc gây mê

Chloroform từng được sử dụng làm thuốc gây mê trong phẫu thuật. Ảnh: 

Chloroform từng được sử dụng làm thuốc gây mê trong phẫu thuật. Ảnh: wikimedia commons

Phẫu thuật không gây mê, dù đau đớn nhưng vô cùng phổ biến ở thế kỷ 19. Vào năm 1847, chloroform được giới thiệu tại Anh và sử dụng như một loại thuốc mê. Đây là hóa chất độc hại có thể gây ung thư, sau này dùng làm dung môi cho một số loại mực in, vecni và sơn công nghiệp. Bác sĩ sản khoa người Scotland James Simpson là người đầu tiên ứng dụng chloroform trong một ca đỡ đẻ. 

Ông đã ngâm mặt nạ vào loại dung dịch chứa chất này, đặt lên mặt bệnh nhân và tiến hành phẫu thuật sau vài phút. Bác sĩ Simpson nảy ra ý tưởng sau khi tự dùng thử chloroform và bất tỉnh trong phòng ăn của mình. Nữ hoàng Victoria cũng được gây mê bằng hình thức này trong khi hạ sinh người con cuối cùng. Tuy nhiên, chloroform đã bị cấm sử dụng vào thế kỷ 20 do sự độc hại đối với cơ thể người. 

Cầm máu bằng sắt nung

Sử dụng sắt nung để cầm máu. Ảnh: Mining Journal.

Sử dụng sắt nung để cầm máu. Ảnh: Mining Journal.

Trong các ca phẫu thuật thế kỷ 19, bác sĩ thường sử dụng một thanh sắt được nung nóng để cầm máu cho bệnh nhân. Phương pháp này được báo cáo trong Tạp chí Khoa học và Triết học của Hiệp hội Hoàng gia Anh. Các bác sĩ đã cầm máu ở chân cho một người phụ nữ bằng cách ngâm vết thương vào một loại rượu, sau đó đặt một thanh sắt nung lên trên. Sức nóng từ thanh sắt đốt cháy các động mạch, khiến vết thương ngừng chảy máu.

Nhiễm trùng sau phẫu thuật

Hầu hết, các ca tử vong sau phẫu thuật ở thế kỷ 19 đều do nhiễm trùng. Theo Tiến sĩ Lindsey Fitzharris, một chuyên gia sử học y khoa tại Đại học Oxford, bác sĩ thời kỳ này không có thói quen rửa tay hoặc dụng cụ phẫu thuật, khiến người bệnh nhiễm trùng sau vài tháng. Đây được coi như một hình thức "xử tử chậm’ đối với các bệnh nhân. 

Bác sĩ cũng từng lầm tưởng, mủ từ vết thương là một dấu hiệu của sự phục hồi. Tỷ lệ tử vong bắt đầu giảm khi bác sĩ Joseph Lister giới thiệu phương pháp sát khuẩn và môi trường vô trùng. Ông được coi như cha đẻ của sát trùng trong phẫu thuật. 

Đám đông quanh bàn phẫu thuật

Một ca phẫu thuật với nhiều người chứng kiến ở thời Victoria. Ảnh: News Dog Media

Một ca phẫu thuật với nhiều người chứng kiến ở thời Victoria. Ảnh: News Dog Media

Thế kỷ 19, người nhà bệnh nhân hoặc các chuyên gia được phép tụ tập thành đám đông quanh bàn mổ, ngay trong khi các bác sĩ thực hiện ca phẫu thuật. Đây là điều hoàn toàn bình thường những năm 1800, khi học thuyết về vi khuẩn chưa được phổ biến rộng rãi. 

Thợ cắt tóc làm bác sĩ phẫu thuật

Trong thời kỳ chiến tranh, nhiều thợ cắt tóc nhập ngũ với tư cách bác sĩ phẫu thuật cho các binh lính bị thương. Dù không có kiến thức sâu rộng hay được đào tạo bài bản, những thợ cắt tóc này có nhiệm vụ nhổ răng, lấy máu và tiến hành các thủ thuật cơ bản. 

Khi chiến tranh kết thúc, nhiều bệnh nhân vẫn có thói quen tìm đến các thợ cắt tóc bởi họ có các công cụ sắc bén, cần thiết cho công việc phẫu thuật.

Dùng đỉa hút bớt máu trước các ca mổ

Những năm 1800, các bác sĩ phẫu thuật thường sử dụng đỉa sống để hút bớt máu của bệnh nhân. Đây thực tế là điều vô cùng nguy hiểm, dẫn đến thiếu máu và có thể gây tử vong. Tuy nhiên, các bác sĩ đã áp dụng phương pháp này trong một thời gian dài với quan niệm, đỉa sẽ hút bớt máu độc hại trong cơ thể người bệnh, thuận lợi cho quá trình phẫu thuật.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Chăm sóc vết mổ sau phẫu thuật

Thục Linh - Theo Vnexpress/List Verse
Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

Xem thêm