Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần biết về không dung nạp đường

Đối với nhiều người, quá trình tiêu thụ đường không làm cho họ bị bệnh. Nhưng đối với những người khác, họ có thể bị dị ứng với đường, hoặc không dung nạp đường.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không có tình trạng dị ứng đường được ghi nhận về mặt y tế, và các triệu chứng liên quan đến việc tiêu hóa đường có thể do các vấn đề không dung nạp. Đối với những người này, ăn đường đi kèm với một nhóm các triệu chứng gây khó chịu.

Không dung nạp đường và dị ứng

Nói chung, khi bạn ăn thức ăn mà bạn bị dị ứng, hệ miễn dịch của bạn sẽ xác định chất đó là một chất ngoại lai. Hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách tạo ra các kháng thể gọi là Immunoglobulin E. Các kháng thể di chuyển đến các tế bào trong cơ thể và kích hoạt phản ứng dị ứng.

Tuy nhiên, phản ứng dị ứng với một loại thực phẩm cụ thể so với việc không dung nạp với nó là rất khác nhau. Khi bạn không dung nạp đường, nó có thể khiến bạn cảm thấy không khỏe, nhưng không có khả năng đe dọa tính mạng.

Không dung nạp thức ăn xảy ra khi bạn không thể phá vỡ một số loại thức ăn nhất định trong hệ tiêu hóa của bạn. Điều này có thể là do một vài yếu tố khác nhau, bao gồm thiếu hụt enzyme hoặc nhạy cảm với một vài hóa chất hoặc phụ gia trong thực phẩm.

Một sự khác biệt lớn giữa phản ứng dị ứng và không dung nạp là một người không dung nạp có thể tiêu thụ những mẩu nhỏ của thực phẩm có vấn đề mà không có phản ứng tiêu cực.

Các loại thực phẩm có thể gây ra triệu chứng

Thật khó để không sử dụng đường hoàn toàn – đường có rất nhiều trong các loại thực phẩm bạn có thể ăn hàng ngày, ví dụ như như trái cây, món tráng miệng, nước ngọt, bánh ngọt, kem và các sản phẩm từ sữa. Tuy nhiên, bạn có thể không nhận thức được rằng đường cũng là một thành phần trong nhiều loại thực phẩm yêu thích khác như đồ uống thể thao, ngũ cốc, gia vị đóng chai, nước sốt và nhiều sản phẩm khác nữa.

Đường hoạt động như một  nguồn nhiên liệu cho các tế bào của cơ thể, vì vậy nó đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể của bạn. Đường là carbohydrate, và có một số dạng đường, bao gồm:

  • Fructose, một loại đường tự nhiên được tìm thấy trong các loại trái cây, các loại rau có carbohydrate cao và mật ong.
  • Glucose là nguồn năng lượng quan trọng cho cơ thể và cần insulin để có thể sử dụng nó.
  • Galactose, là một loại đường có trong các sản phẩm sữa
  • Sucrose là một sự kết hợp của glucose và fructose, và nó xuất phát từ thực vật như mía và củ cải đường.
  • Lactose, một loại đường có trong các sản phẩm từ sữa, bao gồm glucose và galactose.
  • Maltose được hình thành khi hai phân tử glucose được kết hợp với nhau, và nó chủ yếu có trong các hạt như mạch nha.
  • Xylose đến từ gỗ hoặc rơm, và nó trải qua một quá trình enzyme hóa để chuyển nó thành chất thay thế đường chúng ta biết là xylitol.
 

Triệu chứng

Các triệu chứng của tình trạng không dung nạp đường sẽ khác nhau, tùy thuộc vào mỗi người. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

  • Co thăt dạ day
  • Thay đổi tần suất đi đại tiện như tiêu chảy
  • Khó chịu đầy bụng
  • Chướng hơi
  • Buồn nôn và nôn mửa
  • Nhức đầu
  • Đau nửa đầu
  • Ngạt mũi
  • Thở khò khè
  • Phát ban, sưng da, hoặc phát ban ngứa như chàm

Các triệu chứng khác có liên quan đến không dung nạp đường bao gồm:

  • Cảm giác ngứa ran hoặc ngứa ngáy trong miệng
  • Mệt mỏi
  • Sưng môi, lưỡi, cổ họng, mặt, hoặc các bộ phận khác của cơ thể
  • Khó thở
  • Choáng hoặc chóng mặt
  • Ngất xỉu

Ngược lại, nếu một người gặp phải phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thức ăn, họ có thể bị sốc phản vệ hoặc phản ứng đe dọa đến tính mạng khi tiếp xúc hoặc tiêu thụ thức ăn.

Mặc dù đường không thể gây ra sốc phản vệ nhưng các triệu chứng điển hình của sốc phản vệ đối với các loại thực phẩm khác bao gồm:

  • Co thắt đường thở của một người
  • Giảm đáng kể huyết áp do sốc khởi phát
  • Sưng hoặc đóng thanh quản gây khó thở
  • Mất ý thức
  • Nhịp tim nhanh.

Điều trị

Nhiều người có thể kiểm soát được tình trạng không dung nạp đường bằng cách thay đổi chế độ ăn uống, tránh đường, hoặc giảm đáng kể lượng đường tiêu thụ. Bạn nên ghi lại nhật ký ăn uống của mình để theo dõi các loại thực phẩm bạn ăn và xác định chúng làm bạn cảm thấy thế nào.

Ví dụ, nếu bạn thấy mỗi khi bạn cho nước sốt cà chua vào bánh hamburger, bạn cảm thấy mệt, đó có thể là một gợi ý cho thấy cơ thể bạn không dung nạp đường có trong sản phẩm. Một ví dụ khác là với các sản phẩm từ sữa. Nếu, sau khi bạn ăn kem hoặc uống một ly sữa, bạn gặp phải các vấn đề về tiêu hóa, đó có thể là một yếu tố dự đoán rằng bạn không dung nạp lactose.

Các thực phẩm cần tránh

Nếu bạn không dung nạp lactose, bạn cần tránh các sản phẩm từ sữa như:

  • Sữa chua
  • Kem
  • Phô mai
  • Sữa
  • Súp, nước sốt hoặc các món ăn khác được làm bằng kem
  • Pudding

Nếu bạn biết bạn có phản ứng bất lợi với đường nhưng không thể xác định được nguồn gốc, bạn có thể cần phải tránh dùng đường hoàn toàn. Thực phẩm chứa đường bao gồm một số loại dưới đây, nhưng còn có rất nhiều loại thực phẩm khác nữa:

  • Soda
  • Mật ong
  • Bất cứ thứ gì có nước mía hoặc mía
  • Trái cây
  • Các loại nước ép trái cây
  • Gia vị có thêm đường
  • Nước xốt salad, nước xốt, nước xốt mì ống, hoặc nước sốt thịt nướng có chứa đường
  • Bánh mỳ
  • Ngũ cốc
  • Bánh yến mạch
  • Sữa hạt và bơ hạt được làm ngọt
  • Bánh ngọt, bánh quy và các loại bánh ngọt khác
  • Kẹo
  • Thạch, mứt và các  chất bảo quản
  • Thực phẩm có chứa xi-rô ngô hàm lượng fructose cao
  • Mật đường

Khi nào cần đến bác sĩ

Nếu bạn nghi ngờ bạn có thể gặp các triệu chứng bất thường khi bạn ăn đường, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ. Việc điều trị không dung nạp đường sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của phản ứng của bạn, nhưng bác sĩ có thể sử dụng nhiều biện pháp kiểm tra để xác định chẩn đoán. Ngoài ra, bác sĩ có thể khuyên bạn nên tham khảo ý kiến ​​với một chuyên gia dinh dưỡng để tạo ra một kế hoạch ăn uống lành mạnh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Mối lo ngại từ dị ứng và không dung nạp thực phẩm

CTV Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo verywell)
Bình luận
Tin mới
  • 18/05/2025

    Lycopene có giúp giảm nguy cơ ung thư?

    Trong bối cảnh các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa ung thư, chế độ ăn uống, đặc biệt là việc tiêu thụ trái cây và rau quả, được xem là một yếu tố quan trọng. Cà chua, với thành phần lycopene nổi bật, đang thu hút sự chú ý đặc biệt.

  • 18/05/2025

    Cách để thức dậy đúng giờ vào buổi sáng

    Việc thiết lập lịch trình ngủ và thói quen trước khi đi ngủ, đặt đồng hồ báo thức và điều chỉnh chế độ ăn uống là một số phương pháp có thể giúp bạn ngủ ngon hơn và thức dậy dễ dàng vào buổi sáng.

  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

  • 16/05/2025

    Chế độ ăn uống tốt cho bệnh nhân lao hạch

    Bệnh lao hạch gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và khả năng ăn uống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi sức khỏe.

  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

  • 15/05/2025

    5 lợi ích sức khỏe của quả lê và những kiêng kỵ khi ăn lê

    Quả lê không chỉ đơn thuần là một loại trái cây ngon mà còn là một vị thuốc tự nhiên rất tốt cho sức khỏe.

  • 15/05/2025

    Bệnh lý mùa hè thường gặp

    Mùa hè là thời điểm tuyệt vời để tận hưởng những ngày dài đầy nắng, tham gia các hoạt động ngoài trời và thư giãn. Tuy nhiên, nhiệt độ và độ ẩm cao trong mùa hè cũng có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe. Việc nhận biết các bệnh lý mùa hè phổ biến, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Xem thêm