Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần biết về không dung nạp đường

Đối với nhiều người, quá trình tiêu thụ đường không làm cho họ bị bệnh. Nhưng đối với những người khác, họ có thể bị dị ứng với đường, hoặc không dung nạp đường.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không có tình trạng dị ứng đường được ghi nhận về mặt y tế, và các triệu chứng liên quan đến việc tiêu hóa đường có thể do các vấn đề không dung nạp. Đối với những người này, ăn đường đi kèm với một nhóm các triệu chứng gây khó chịu.

Không dung nạp đường và dị ứng

Nói chung, khi bạn ăn thức ăn mà bạn bị dị ứng, hệ miễn dịch của bạn sẽ xác định chất đó là một chất ngoại lai. Hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách tạo ra các kháng thể gọi là Immunoglobulin E. Các kháng thể di chuyển đến các tế bào trong cơ thể và kích hoạt phản ứng dị ứng.

Tuy nhiên, phản ứng dị ứng với một loại thực phẩm cụ thể so với việc không dung nạp với nó là rất khác nhau. Khi bạn không dung nạp đường, nó có thể khiến bạn cảm thấy không khỏe, nhưng không có khả năng đe dọa tính mạng.

Không dung nạp thức ăn xảy ra khi bạn không thể phá vỡ một số loại thức ăn nhất định trong hệ tiêu hóa của bạn. Điều này có thể là do một vài yếu tố khác nhau, bao gồm thiếu hụt enzyme hoặc nhạy cảm với một vài hóa chất hoặc phụ gia trong thực phẩm.

Một sự khác biệt lớn giữa phản ứng dị ứng và không dung nạp là một người không dung nạp có thể tiêu thụ những mẩu nhỏ của thực phẩm có vấn đề mà không có phản ứng tiêu cực.

Các loại thực phẩm có thể gây ra triệu chứng

Thật khó để không sử dụng đường hoàn toàn – đường có rất nhiều trong các loại thực phẩm bạn có thể ăn hàng ngày, ví dụ như như trái cây, món tráng miệng, nước ngọt, bánh ngọt, kem và các sản phẩm từ sữa. Tuy nhiên, bạn có thể không nhận thức được rằng đường cũng là một thành phần trong nhiều loại thực phẩm yêu thích khác như đồ uống thể thao, ngũ cốc, gia vị đóng chai, nước sốt và nhiều sản phẩm khác nữa.

Đường hoạt động như một  nguồn nhiên liệu cho các tế bào của cơ thể, vì vậy nó đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể của bạn. Đường là carbohydrate, và có một số dạng đường, bao gồm:

  • Fructose, một loại đường tự nhiên được tìm thấy trong các loại trái cây, các loại rau có carbohydrate cao và mật ong.
  • Glucose là nguồn năng lượng quan trọng cho cơ thể và cần insulin để có thể sử dụng nó.
  • Galactose, là một loại đường có trong các sản phẩm sữa
  • Sucrose là một sự kết hợp của glucose và fructose, và nó xuất phát từ thực vật như mía và củ cải đường.
  • Lactose, một loại đường có trong các sản phẩm từ sữa, bao gồm glucose và galactose.
  • Maltose được hình thành khi hai phân tử glucose được kết hợp với nhau, và nó chủ yếu có trong các hạt như mạch nha.
  • Xylose đến từ gỗ hoặc rơm, và nó trải qua một quá trình enzyme hóa để chuyển nó thành chất thay thế đường chúng ta biết là xylitol.
 

Triệu chứng

Các triệu chứng của tình trạng không dung nạp đường sẽ khác nhau, tùy thuộc vào mỗi người. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

  • Co thăt dạ day
  • Thay đổi tần suất đi đại tiện như tiêu chảy
  • Khó chịu đầy bụng
  • Chướng hơi
  • Buồn nôn và nôn mửa
  • Nhức đầu
  • Đau nửa đầu
  • Ngạt mũi
  • Thở khò khè
  • Phát ban, sưng da, hoặc phát ban ngứa như chàm

Các triệu chứng khác có liên quan đến không dung nạp đường bao gồm:

  • Cảm giác ngứa ran hoặc ngứa ngáy trong miệng
  • Mệt mỏi
  • Sưng môi, lưỡi, cổ họng, mặt, hoặc các bộ phận khác của cơ thể
  • Khó thở
  • Choáng hoặc chóng mặt
  • Ngất xỉu

Ngược lại, nếu một người gặp phải phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thức ăn, họ có thể bị sốc phản vệ hoặc phản ứng đe dọa đến tính mạng khi tiếp xúc hoặc tiêu thụ thức ăn.

Mặc dù đường không thể gây ra sốc phản vệ nhưng các triệu chứng điển hình của sốc phản vệ đối với các loại thực phẩm khác bao gồm:

  • Co thắt đường thở của một người
  • Giảm đáng kể huyết áp do sốc khởi phát
  • Sưng hoặc đóng thanh quản gây khó thở
  • Mất ý thức
  • Nhịp tim nhanh.

Điều trị

Nhiều người có thể kiểm soát được tình trạng không dung nạp đường bằng cách thay đổi chế độ ăn uống, tránh đường, hoặc giảm đáng kể lượng đường tiêu thụ. Bạn nên ghi lại nhật ký ăn uống của mình để theo dõi các loại thực phẩm bạn ăn và xác định chúng làm bạn cảm thấy thế nào.

Ví dụ, nếu bạn thấy mỗi khi bạn cho nước sốt cà chua vào bánh hamburger, bạn cảm thấy mệt, đó có thể là một gợi ý cho thấy cơ thể bạn không dung nạp đường có trong sản phẩm. Một ví dụ khác là với các sản phẩm từ sữa. Nếu, sau khi bạn ăn kem hoặc uống một ly sữa, bạn gặp phải các vấn đề về tiêu hóa, đó có thể là một yếu tố dự đoán rằng bạn không dung nạp lactose.

Các thực phẩm cần tránh

Nếu bạn không dung nạp lactose, bạn cần tránh các sản phẩm từ sữa như:

  • Sữa chua
  • Kem
  • Phô mai
  • Sữa
  • Súp, nước sốt hoặc các món ăn khác được làm bằng kem
  • Pudding

Nếu bạn biết bạn có phản ứng bất lợi với đường nhưng không thể xác định được nguồn gốc, bạn có thể cần phải tránh dùng đường hoàn toàn. Thực phẩm chứa đường bao gồm một số loại dưới đây, nhưng còn có rất nhiều loại thực phẩm khác nữa:

  • Soda
  • Mật ong
  • Bất cứ thứ gì có nước mía hoặc mía
  • Trái cây
  • Các loại nước ép trái cây
  • Gia vị có thêm đường
  • Nước xốt salad, nước xốt, nước xốt mì ống, hoặc nước sốt thịt nướng có chứa đường
  • Bánh mỳ
  • Ngũ cốc
  • Bánh yến mạch
  • Sữa hạt và bơ hạt được làm ngọt
  • Bánh ngọt, bánh quy và các loại bánh ngọt khác
  • Kẹo
  • Thạch, mứt và các  chất bảo quản
  • Thực phẩm có chứa xi-rô ngô hàm lượng fructose cao
  • Mật đường

Khi nào cần đến bác sĩ

Nếu bạn nghi ngờ bạn có thể gặp các triệu chứng bất thường khi bạn ăn đường, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ. Việc điều trị không dung nạp đường sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của phản ứng của bạn, nhưng bác sĩ có thể sử dụng nhiều biện pháp kiểm tra để xác định chẩn đoán. Ngoài ra, bác sĩ có thể khuyên bạn nên tham khảo ý kiến ​​với một chuyên gia dinh dưỡng để tạo ra một kế hoạch ăn uống lành mạnh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Mối lo ngại từ dị ứng và không dung nạp thực phẩm

CTV Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo verywell)
Bình luận
Tin mới
  • 02/10/2025

    Tiêm phòng là chìa khóa "vàng" để phòng ngừa bệnh dại

    Trong bối cảnh đô thị hóa và sự gần gũi giữa con người với vật nuôi, bệnh dại vẫn là một mối đe dọa thầm lặng nhưng chết chóc. Đây là căn bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, lây lan qua vết cắn hoặc tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh, với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không can thiệp kịp thời.

  • 02/10/2025

    Trung thu trọn vẹn: bí quyết giữ gìn sức khỏe cả nhà

    Tết Trung thu từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự đoàn viên, gắn kết gia đình trong văn hóa Việt Nam. Dưới ánh trăng sáng, những chiếc bánh trung thu thơm ngon, mâm cỗ đầy ắp, và tiếng cười rộn rã của trẻ thơ tạo nên không khí ấm áp, khó quên.

  • 01/10/2025

    5 loại trái cây nên tránh nếu bị acid uric cao

    Tuy trái cây tốt cho sức khỏe nhưng thực tế, một số loại trái cây lại có thể gây bất lợi cho người bị acid uric cao.

  • 01/10/2025

    Các bài tập nhẹ nhàng cho người cao tuổi ngày vào thu

    Những ngày thu với tiết trời mát mẻ và trong lành chính là lúc lý tưởng để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời. Tuy nhiên, do sự thay đổi của thời tiết và thể trạng, người lớn tuổi cần lưu ý một số những điều quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình tập luyện.

  • 30/09/2025

    Cách chăm sóc dinh dưỡng sau phẫu thuật ung thư gan

    Sau phẫu thuật ung thư gan, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc phục hồi sức khỏe, tái tạo tế bào gan, ngăn ngừa biến chứng. Lựa chọn thực phẩm phù hợp, cân bằng các nhóm chất và áp dụng thói quen ăn uống khoa học sẽ giúp giảm áp lực cho gan, tăng sức đề kháng, cải thiện thể trạng…

  • 30/09/2025

    Những điều cần biết về rối loạn giọng nói

    Rối loạn giọng nói là một tình trạng phổ biến, thường vô hại, mô tả tình trạng suy giảm khả năng phát âm. Các triệu chứng và phương pháp điều trị tình trạng rối loạn giọng nói phụ thuộc vào nguyên nhân, chẳng hạn như viêm thanh quản, khối u trên dây thanh quản hoặc rối loạn liên quan đến thần kinh hoặc cơ ảnh hưởng đến giọng nói.

  • 29/09/2025

    7 món ăn nhẹ tốt nhất sau khi chạy bộ

    Bữa ăn nhẹ sau khi chạy bộ để bổ sung năng lượng và xây dựng cơ bắp là một phần quan trọng của quá trình tập luyện.

  • 29/09/2025

    Tia UV gây hại như thế nào?

    Chỉ số tia cực tím (UV) đo cường độ của các tia nắng có hại và có thể giúp bạn biết khi nào cần tránh nắng để bảo vệ làn da và sức khỏe mắt khỏi những tổn thương nghiêm trọng. Khi ở ngoài trời, mức UV cao có thể báo hiệu ba nguy cơ sức khỏe chính.

Xem thêm