Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những biến cố sức khỏe người cao tuổi cần chú ý khi giao mùa

Giao mùa thời tiết thay đổi đột ngột gây mưa nhiều, ẩm, lạnh, rét, nhiều bệnh ở người cao tuổi (NCT) dễ xuất hiện, tái phát, vì vậy, NCT nên chú ý để phòng tránh những biến cố về sức khỏe có thể xảy ra.

1. Một số bệnh cần lưu ý phòng ngừa cho người cao tuổi khi giao mùa

- Hiện tại ở nước ta thời tiết đang lúc chuyển mùa nên lạnh và ẩm, đây là một trong những điều kiện rất thuận lợi cho vi khuẩn và virus phát triển. Nếu NCT không giữ đủ ấm ( ăn mặc, phòng ở) thì một số bệnh về đường hô hấp như viêm phế quản mạn tính, giãn phế quản, khí phế thũng, đặc biệt là bệnh hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính rất dễ xuất hiện hoặc tái phát.

Đặc biệt, hai loại bệnh hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là mối đe dọa đến tính mạng người bệnh mỗi khi thời tiết chuyển mùa từ nóng sang lạnh.

Bên cạnh đó, cần lưu ý là khi NCT bị viêm phế quản, viêm phổi cấp tính do lạnh thì thân nhiệt thường không tăng cao như người trẻ tuổi (do sức đề kháng đã suy giảm) cho nên dễ nhầm tưởng là bệnh nhẹ. Vì vậy, ít được người nhà để ý, dễ dẫn đến bệnh chuyển nặng, khi được đưa vào bệnh viện thì bệnh đã rất nặng, thậm chí nguy kịch.

- Bệnh viêm mũi, họng là một bệnh có thể gặp quanh năm nhưng khi chuyển mùa, NCT hay gặp nhất. Biểu hiện của các bệnh này (nhất là viêm mũi, họng dị ứng ) là hắt hơi, sổ mũi, chảy mũi nước, đau rát họng, ho, tức ngực, có khi gây khó thở.

Khi chuyển mùa từ nóng sang lạnh, ẩm một số NCT nghiện thuốc lá, thuốc lào thường hút tăng lên cho đỡ rét thì bệnh lại càng tăng nặng hơn. Bởi vì, yếu tố thuận lợi gây bệnh đường hô hấp nhất là bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen suyễn trước hết phải kể đến là do khói thuốc lá, thuốc lào.

Lý do là khói thuốc lá, thuốc lào khi hít vào đường hô hấp sẽ làm tổn thương các nhu mô phổi (tổ chức phổi) do đó làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi sinh vật (virus, vi khuẩn, vi nấm). Thêm vào đó môi trường ô nhiễm, nhiều bụi, khói của bếp than, bếp củi, bếp dầu, nhà ở chật chội, không thông thoáng (thời tiết lạnh cho nên thường đóng kín cửa sổ, cửa ra vào), ô nhiễm môi trường… cũng là những yếu tố thuận lợi làm cho NCT dễ mắc các bệnh đường hô hấp.

Thời tiết lạnh, ẩm dễ làm cho NCT mắc các bệnh đường hô hấp.

- Ngoài ra, một số bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh về rối loạn nội tiết cũng là những lý do làm tăng nguy cơ viêm đường hô hấp khi thời tiết chuyển mùa từ nóng sang mùa lạnh, ẩm ở NCT. Chuyển mùa từ nóng sang lạnh, ẩm ướt một số bệnh về tim mạch cũng sẽ gia tăng, trong đó cần đặc biệt lưu ý bệnh tăng huyết áp kịch phát mỗi khi lạnh đột ngột do mặc không đủ ấm, phòng ngủ không kín gió, chăn, đệm không đủ chống lạnh. Bệnh đột quỵ (tai biến mạch máu), nhồi máu cơ tim cũng luôn rình rập NCT mỗi khi thời tiết chuyển mùa từ nóng sang lạnh, ẩm ướt.

- Vào mùa này do thay đổi thời tiết nhất là lạnh và ẩm cũng làm cho các bệnh về xương khớp (thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm, và xơ cứng khớp) ở NCT cũng gia tăng hoặc tái phát đáng kể.

Thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm và cứng khớp vào mùa lạnh làm cho người bệnh đau nhức, khó chịu gây rối loạn giấc ngủ, vì vậy sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe NCT.

Một số bệnh về đường tiêu hóa như bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng, viêm đại tràng mạn tính, viêm đại tràng co thắt (hội chứng ruột kích thích) cũng là những bệnh khi thời tiết thay đổi từ nóng sang lạnh, ẩm xuất hiện hoặc tái phát làm ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe NCT.

2. Người cao tuổi nên chú ý phòng bệnh khi giao mùa như thế nào?

Ở NCT do sức đề kháng kém, hệ miễn dịch suy giảm nên khi thời tiết thay đổi dễ bị nhiễm vi khuẩn, virus, nhất là vào mùa lạnh, trong khi đó, khi lâm bệnh thì việc dùng thuốc có thể gây nhiều phiền toái (tốn kém tiền bạc, tác dụng phụ…), vì vậy, cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe là NCT chú ý phòng bệnh.

Để phòng bệnh lúc chuyển mùa cần giữ ấm cho cơ thể là vô cùng quan trọng, đặc biệt không để lạnh đột ngột. Bởi vì, lạnh đột ngột là yếu tố nguy hiểm nhất có thể xẩy ra đột quỵ (tai biến mạch máu não). Vì vậy, để tránh lạnh đột ngột, NCT không tắm nước lạnh (cần tắm nước ấm) và trong phòng kín gió; nên tắm nhanh, trước khi tắm NCT hoặc người nhà cần chuẩn bị sẵn khăn tắm, quần áo sạch để khi tắm xong lau người và mặc quần áo ngay.

 Hàng ngày cần mặc ấm (nhất là giữ ấm phần ngực, cổ), ngủ ấm, tránh gió lùa, nên hạn chế ra khỏi nhà lúc sáng sớm hoặc trời đang mưa. Nên lưu ý ăn, uống đủ nóng, ấm.

Mỗi lần, khi ra khỏi nhà cần đội mũ, nón, mặc quần áo ấm, đi tất, găng tay, cổ quàng khăn ấm, đeo khẩu trang và nên đội mũ len. Cần phải đội mũ che kín tai khi đi ra ngoài đề tránh viêm nhiễm tai, viêm họng, viêm xoang…

Trong giai đoạn hiện nay, dịch COVID-19 đang diễn biến phức tap, khó lường, vì vậy, NCT nên hạn chế ra khỏi nhà, nên tập thể dục, vận động cơ thể trong nhà, trong sân (nếu có).

Mỗi ngày chỉ cần vận động cơ thể khoảng 30 phút, mỗi lần 15 phút. Với người khi tuổi đã cao, sức yếu nên hạn chế hoặc không lên xuống cầu thang, nếu cần thiết phải có người nhà hỗ trợ để tránh tai nạn vấp ngã rất nguy hiểm.

Người cao tuổi nên ăn nhiều rau quả để phòng bệnh.

Nên có chế độ dinh dưỡng hợp lý (nếu có điều kiện) như dinh dưỡng đủ chất, hạn chế ăn thịt, tăng cường ăn cá, ăn nhiều rau vào các bữa ăn chính, uống đủ lượng nước cần thiết hàng ngày (1,5-2,0 lit bao gồm cả nước trong rau, canh, trái cây).

Việc uống nước cũng cần lưu ý là không uống nhiều một lúc, nước cần uống đều trong ngày, ưu tiên uống vào buổi sáng và đầu giờ chiều, hạn chế uống vào buổi tối (tránh đi tiểu đêm gây mất ngủ).

Cần bỏ thuốc lá, thuốc lào và không nên uống rượu, bia nhất là những NCT đã bị các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái đường, mỡ máu cao hoặc viêm họng, viêm phế quản mạn tính, hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm xoang.

Cần vệ sinh họng, miệng sạch sẽ thường xuyên hằng ngày bằng cách đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy. Những trường hợp NCT dùng răng giả cần vệ sinh răng giả thật sạch sẽ không để bám dính nhiều cặn, thức ăn làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi sinh vật.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Chăm sóc da khi giao mùa.

TS. BS. Bùi Mai Hương - Theo sức khỏe đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

  • 15/08/2025

    Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

    Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.

Xem thêm