Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Fentanyl và những điều cần biết trước khi sử dụng

Fentanyl là thuốc giảm đau thường được sử dụng sau phẫu thuật.

Fentanyl là gì?

Fentanyl là thuốc giảm đau thường được sử dụng sau phẫu thuật. Fentanyl là thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid, tương tự như Morphine nhưng mạnh hơn gấp 100 lần. Fentanyl là thuốc được kiểm soát và yêu cầu phải có đơn của bác sĩ. Fentanyl cũng được biết đến với những tên gọi Fentanyl Citrate, Sublimaze, Actiq, Duragesic, Fentora và Matrifen.

Fentanyl dùng thế nào?

Fentanyl có sẵn dưới nhiều dạng. Trong bệnh viện, Fentanyl thường được dùng bằng đường tiêm hoặc truyền tĩnh mạch. Thuốc cũng có thể được dùng cho bệnh nhân qua bơm kiểm soát thuốc giảm đau ở bệnh nhân, bệnh nhân nhấn nút để nhận được một liều thuốc giảm đau qua đường truyền tĩnh mạch.

Với những bệnh nhân dùng fentanyl ở nhà, miếng dán da có thể được dùng. Với những bệnh ung thư, Actiq, một loại kẹo có sẵn để cung cấp thuốc đường uống. Một viên thuốc ngậm, thuốc tan trong miệng giữa má và lợi cũng có bán.

Liều Fentanyl

Liều Fentanyl phụ thuộc chủ yếu vào nguyên nhân gây đau, thời gian sử dụng và sự dung nạp  của bệnh nhân với thuốc. Fentanyl là thuốc giảm đau mạnh, do đó nhiều bệnh nhân không đủ điều kiện để áp da Fentanyl hoặc dùng kẹo Actiq, vì Fentanyl dạng này chỉ phù hợp với bệnh nhân dung nạp tốt Fentanyl hoặc dung nạp tốt những loại thuốc giảm đau opioid khác.

Nguy cơ của Fentanyl

Fentanyl giống như những thuốc giảm đau opoid khác, có thể gây suy hô hấp. Điều này có nghĩa là loại thuốc này có thểy gây giảm hô hấp. Điều này có thể kéo dài hơn tác dụng giảm đau, cho nên cần chú ý tới bất cứ vấn đề gì về đường thở trước khi sử dụng thêm liều.

Fentanyl không nên dùng với những thuốc giảm đau khác nếu không được bác sĩ kê, và không nên dùng với rươu.

Có nguy cơ nghiện khi dùng Fentanyl trong thời gian dài. Khi sử dụng phù hợp, hầu hết bệnh nhân không bị nghiện hoặc không có triệu chứng của cai nghiện khi không sử dụng thuốc.

Tác dụng phụ của Fentanyl

  • Suy hô hấp
  • Táo bón
  • Khô miệng
  • Chóng mặt
  • Buồn ngủ

Liều dùng fentanyl qua thời gian

Liều fentanyl phụ thuộc chủ yếu vào đường dùng và lí do dùng thuốc. Fetanyl rất mạnh, chính vì thế liều khởi đầu thường rất nhỏ, ví dụ người lớn một liều truyền tĩnh mạch có thể là 0.05 đến 0.1 mg. Tuy nhiên với những bệnh nhân dùng lâu dài, ví dụ bệnh nhân ung thư, liều có thể tăng đến 0.8 mg/ngày 0.1 mg Fentanyl tương đương với 10 mg Morphine.

Mối quan tâm đặc biệt: Actiq

Actiq, liều fentanyl hệ thống cô đặc lại giống viên kẹo, được thiết kế để sử dụng ở bệnh nhân ung thư có những cơn đau dữ dội.

Actiq không phù hợp với tất cả mọi người, chỉ những bệnh nhân dung nạp với thuốc opoid tương đương với 60 mg morphine mỗi ngày nên sử dụng cách dùng Fentanyl này.

Actiq có vẻ ngoài giống viên kẹo, nó là một liều thuốc có thể gây tử vong ở người lớn, và đặc biệt ở trẻ em, những người không quen dùng thuốc opioid.

Fentanyl dạng áp da Duragesic

Duragesic Fantanyl dạng áp da được thiết kế để chuyển liều thuốc đặc hiệu trong thời gian 3 ngày. Khi được dán da và loại bỏ theo hướng dẫn, miếng dán vẫn chứa một lượng đáng kể fentanyl. Vì lí do này, điều quan trọng là miếng dán được vứt ở nơi trẻ không nhìn thấy. Nhà sản xuất miếng dán khuyến cáo nên vứt miếng dán vào toilet.

Cắt hoặc thay đổi miếng dán có thể gây quá liều. Không bao dùng sử dụng miếng dán không còn nguyên vẹn, hoặc chuyển miếng dán từ vùng này đến vùng khác, do nó có thể thay đổi tính nguyên vẹn của miếng dán.

Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm