Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chứng mệt mỏi buổi sáng và cách xử trí

Một đêm ngủ ngon giấc sẽ giúp bạn cảm thấy hưng phấn và tỉnh táo vào ngày hôm sau. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi khi ngủ dậy, hoặc sự mệt mỏi kéo dài suốt cả ngày, có thể bạn đang gặp vấn đề về rối loạn giấc ngủ.

Cùng khám phá thêm về sự khác biệt giữa cảm giác mệt mỏi và buồn ngủ, điều gì có thể gây ra giấc ngủ không ngon và cách giảm mệt mỏi trong bài viết này nhé!

Sự khác biệt giữa buồn ngủ và mệt mỏi

Cảm thấy mệt mỏi và cảm thấy buồn ngủ là những cụm từ thường được sử dụng thay thế cho nhau. Mặc dù có một số điểm tương đồng giữa cả hai, nhưng chúng thực sự khác nhau về bản chất. Sự khác biệt giữa cảm giác mệt mỏi và cảm giác buồn ngủ là gì?

  1. Sự buồn ngủ

Buồn ngủ được đặc trưng bởi mong muốn ngủ. Hãy tưởng tượng bạn vừa thưởng thức xong một bữa trưa thịnh soạn kèm theo đồ uống có cồn. Bạn đang cảm thấy thư giãn, ngồi trong một căn phòng ấm áp, trên một chiếc ghế êm ái, và bắt đầu ngủ gật khi xem tivi. Đây là một ví dụ hoàn hảo về cảm giác buồn ngủ. Cảm giác buồn ngủ khác hẳn với mệt mỏi.

Sự mệt mỏi làm cho bạn cảm thấy nặng nề trong xương và cơ bắp. Những người bị mệt mỏi thường cảm thấy phải tạm dừng lại và nghỉ ngơi, tuy nhiên nó cũng không thể khiến bạn đi vào giấc ngủ, và giấc ngủ cũng không phải là cách giải quyết vấn đề.

Với những người bị buồn ngủ, cách tốt nhất để lập tức giải quyết cảm giác này là ngủ đủ số giờ vào ban đêm.

Nhìn chung, giấc ngủ được điều hành bởi 2 quá trình: điều khiển ngủ nội môi và tín hiệu cảnh báo chu kỳ sinh học. Giấc ngủ được chứng minh bằng việc một người thức càng lâu thì ham muốn ngủ càng tăng. Sự gia tăng cảm giác buồn ngủ này là do sự tích tụ của chất truyền tin hóa học, hay chất dẫn truyền thần kinh, được gọi là adenosine. Adenosine tích tụ giữa các tế bào thần kinh và trong hệ thống kích hoạt dạng lưới của thân não. Một phần, giấc ngủ là quá trình thải chất dẫn truyền thần kinh này (và các sản phẩm phụ chuyển hóa khác) khỏi các mô của não.

Cảm giác buồn ngủ là rất bình thường, tuy nhiên nếu xảy ra kéo dài và quá mức, nó chỉ ra các vấn đề nghiêm trọng hơn liên quan đến rối loạn giấc ngủ và mất ngủ.

 
  1. Sự mệt mỏi

Mệt mỏi có thể được phân biệt như một triệu chứng. Sự mệt mỏi có thể được nhận biết bởi một số đặc điểm sau:

  • Nặng đầu
  • Đau mắt
  • Chảy nước mắt
  • Mí mắt nặng
  • Nặng chân
  • Yếu mệt toàn thân
  • Cảm thấy lạnh
  • Nhạy cảm với tiếng ồn
  • Ngáp
  • Mất hứng thú
  • Kém tập trung
  • Cáu gắt
  • Ít muốn nói chuyện với người khác

Mặc dù cảm thấy mệt mỏi có thể là bình thường, đặc biệt là sau một ngày dài, nhưng cảm giác mệt mỏi dai dẳng sau khi thức dậy có thể gợi ý vấn đề về giấc ngủ.

Tại sao cảm thấy mệt mỏi khi ngủ dậy?

Quán tính giấc ngủ

Quán tính giấc ngủ đề cập đến mong muốn quay lại giấc ngủ gần như ngay lập tức sau khi thức dậy. Nó gây ra cảm giác uể oải, mệt mỏi, khó hoạt động. Nguyên nhân của quán tính giấc ngủ vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Một giả thuyết cho rằng adenosine tích tụ trong não trong giai đoạn ngủ không REM, khiến bạn khó cảm thấy tỉnh táo hoàn toàn sau khi thức dậy.

Rối loạn giấc ngủ

Có nhiều loại rối loạn giấc ngủ khiến giấc ngủ bị gián đoạn và làm tăng cảm giác mệt mỏi suốt cả ngày và sau khi thức dậy. Chứng ngưng thở khi ngủ, rối loạn cử động chân tay theo chu kỳ, rối loạn nhịp sinh học và chứng ngủ rũ có liên quan đặc biệt với các triệu chứng mệt mỏi khi thức giấc.

Nhìn chung, không ngủ đủ lượng so với nhu cầu của cơ thể sẽ dẫn đến các dấu hiệu của sự mệt mỏi. Thiếu ngủ dẫn đến buồn ngủ và các triệu chứng khác liên quan đến mệt mỏi, chẳng hạn như các vấn đề về trí nhớ và suy nghĩ, suy giảm chức năng, thậm chí đau nhức cơ thể và khó chịu.

Làm thế nào để làm giảm sự mệt mỏi vào buổi sáng?

Cách tốt nhất để làm giảm mệt mỏi là cố gắng ngủ đủ số giờ vào ban đêm, hãy loại bỏ tất cả những yếu tố có thể gây thiếu ngủ và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Đối với người lớn, chuyên gia khuyến nghị ngủ từ 7 đến 9 tiếng (trung bình là 8 tiếng) vào mỗi đêm. Khi nhu cầu về giấc ngủ được đáp ứng, sự mệt mỏi của bạn sẽ giảm đi.

Thêm vào đó, để thức dậy dễ dàng hơn và chống lại các dấu hiệu của mệt mỏi, caffein và ánh nắng mặt trời có thể là những công cụ hữu ích.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Sự thật và hiểu lầm về tình trạng mệt mỏi

Bình luận
Tin mới
  • 07/11/2025

    Cách ăn cá để bổ sung omega-3 tốt nhất cho tim và não

    Cá là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt là omega-3 rất tốt cho tim và chức năng não. Vậy nên ăn cá thế nào để nhận được nguồn omega-3 tốt nhất?

  • 07/11/2025

    Những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy

    Tiêu chảy thường được hiểu là tình trạng đi ngoài phân lỏng, nhiều nước và số lần nhiều hơn bình thường.

  • 06/11/2025

    6 lợi ích sức khỏe của thịt lợn ít người biết

    Thịt lợn là một trong những loại thịt phổ biến nhất nhưng ít người chú ý tới giá trị dinh dưỡng của nó. Không chỉ là nguồn cung cấp protein dồi dào cho cơ bắp, thịt lợn còn chứa một lượng lớn vitamin, khoáng chất thiết yếu mà cơ thể cần để duy trì năng lượng và các chức năng quan trọng.

  • 06/11/2025

    Cong vẹo cột sống ảnh hưởng tới trẻ em như thế nào?

    Cong vẹo cột sống ở trẻ em là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên (thường là chữ C hoặc S), có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu về tình trạng này ở trẻ!

  • 05/11/2025

    4 nhóm người không phù hợp ăn gạo lứt

    Gạo lứt có nhiều lợi ích cho sức khỏe vì hàm lượng chất xơ, vitamin và chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, với một số nhóm người, gạo lứt có thể không phù hợp hoặc cần thận trọng khi ăn.

  • 05/11/2025

    Những loại vaccine không nên bỏ qua cho trẻ

    Tiêm chủng là một trong những biện pháp y tế công cộng hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ em khỏi những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 04/11/2025

    9 loại thực phẩm thay thế muối giúp hạ huyết áp tự nhiên, bảo vệ tim

    Việc giảm lượng natri tiêu thụ là một bước quan trọng để kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ và bệnh thận mạn tính. Tham khảo một số gia vị có hương liệu tự nhiên tuyệt vời có thể thêm vị ngon đậm đà cho món ăn để giảm tiêu thụ muối ăn truyền thống.

  • 04/11/2025

    Đi bộ hàng ngày: Không chỉ giảm cân mà còn cải thiện tinh thần

    Đi bộ là một hoạt động đơn giản nhưng lại ẩn chứa vô vàn lợi ích cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Trong cuộc sống bận rộn, đi bộ trở thành một giải pháp lý tưởng, dễ dàng thực hiện ở mọi lứa tuổi và không đòi hỏi thiết bị phức tạp. Chỉ với 30 phút đi bộ mỗi ngày, bạn có thể cải thiện sức khỏe tim mạch, kiểm soát cân nặng, giảm căng thẳng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Bài viết này sẽ phân tích những lợi ích bất ngờ mà thói quen đi bộ mang lại, đồng thời đưa ra các mẹo để tối ưu hóa hiệu quả của hoạt động này.

Xem thêm