Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cấp cứu say nóng

Say nóng xảy ra khi một người tiếp xúc với môi trường đặc biệt nóng và nắng.

Cấp cứu say nóng

Nguyên nhân

Say nóng thường xảy ra do nhiệt độ độ ẩm quá cao. Bất cứ ai cũng có thể bị say nóng nếu ở lâu trong môi trường nóng ẩm nhưng những đối tượng sau đây sẽ dễ bị say nóng hơn:

  • Người không thường xuyên làm việc hoặc sống trong môi trường nóng ẩm
  • Trẻ em hoặc người già
  • Người đang bị ốm hoặc bị thương
  • Béo phì
  • Đang hoạt động thể chất nặng

Một số yếu tố dưới đây sẽ khiến cho cơ thể bạn khó điều chỉnh thân nhiệt và dễn dẫn tới bị say nóng:

  • Uống rượu trước khi tiếp xúc lâu với môi trường nóng ẩm
  • Không uống đủ nước khi bạn hoạt động, tập luyện trong một ngày trời nóng, ẩm
  • Bệnh tim
  • Sử dụng một số thuốc như: thuốc ức chế suy tim, thuốc lợi tiểu, một số thuốc điều trị hạ huyết áp.
  • Có bệnh hoặc bất thường về tuyến mồ hôi
  • Mặc quá nhiều quần áo

Triệu chứng

Say nóng xảy ra khi cơ thể không còn khả năng điều chỉnh nhiệt độ của bản thân, có thể gây shock, ảnh hưởng đến não và các cơ quan, thậm chí là tử vong.

Những triệu chứng sớm của say nóng có thể là:

  • Chuột rút cơ và đau, phần lớn xảy ra ở cẳng chân và bụng
  • Đổ nhiều mồ hôi
  • Mệt mỏi
  • Khát nước

Khi tình trạng say nóng không được khắc phục hoặc bạn vẫn tiếp tục ở trong môi trường nóng ẩm, có thể xuất hiện các triệu chứng nặng hơn, bao gồm:

  • Đau đầu, chóng mặt, choáng váng
  • Mệt mỏi, yếu ớt hoặc mệt xỉu
  • Buồn nôn và nôn
  • Da lạnh và ẩm
  • Nước tiểu ít hoặc đậm màu

Nếu bạn thấy bản thân hoặc người bên cạnh có những triệu chứng nguy hiểm sau, cần phải gọi cấp cứu ngay:

  • Thân nhiệt tăng cao, từ 40 độ C trở lên
  • Biểu hiện tình trạng rối lọan như lờ đờ ngủ lịm, hoặc hoảng loạn, thiếu kiềm chế
  • Da khô, đỏ và nóng
  • Thở nhanh, nông
  • Nhịp tim nhanh, yếu
  • Bất tỉnh
Cấp cứu ban đầu

Nếu bạn gặp một người nào đó bị say nóng, hãy:

  1. Đưa ngay người đó nằm xuống nơi thoáng, mát, trong bóng râm, kê chân cao lên khoảng 30 cm.
  2. Đắp khăn ẩm và mát (hoặc dùng nước mát) lau trên da, dùng quạt nhẹ nhàng để hạ nhiệt. Để gạc hoặc khăn lạnh vào cổ, nách và bẹn.
  3. Nếu có thể, cho người đó uống nước dạng Oresol để bù nước, muối và các chất điện giải. Lưu ý pha đúng hướng dãn và cho người bệnh uống từ từ từng ngụm nhỏ, khoảng 1 cốc 200 ml trong mỗi 15 phút. Sử dụng nước mát nếu không có sẵn Oresol.
  4. Nếu có chuột rút, có thể cho một chút nước ở trên lên vùng bị chuột rút và mát xa nhẹ nhàng cho đến khi cơ dãn ra.
  5. Nếu người say nóng có những dấu hiệu cần phải cấp cứu như mô tả ở trên, phải gọi ngay cho cấp cứu đồng thời làm các sơ cứu cần thiết như mục 1,2,3,4 trên đây trong khi chờ cấp cứu đến.

Những điều không được làm với người say nóng:

  • Không được dùng thuốc hạ sốt vì có thể gây hại thêm cho người say nóng.
  • Không được dùng muối tinh nếu chưa hòa với nước, không được pha các dung dịch bù nước sai hướng dẫn
  • Không được dùng đồ uống có cồn hay cafein vì có thể khiến cơ thể khó điều chỉnh thân nhiệt hơn.
  • Không được dùng rượu để xoa bóp vì có thể gây tăng tình trạng mất nước
  • Không được đưa bất cứ dung dịch, đồ ăn, thuốc vào miệng bệnh nhân khi  người đó đang nôn hay bất tỉnh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Bí kíp giúp bạn khỏe mạnh và rạng rỡ giữa mùa hè oi nóng

PGs.Ts.Bs. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Medicine Plus
Bình luận
Tin mới
  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

Xem thêm