Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Xét nghiệm HbA1c cho bệnh nhân tiểu đường

Gần đây, có rất nhiều thông tin về “HbA1c là tiêu chuẩn vàng trong kiểm soát đường huyết” hoặc “Phát hiện đái tháo đường sớm nhờ vào HbA1C”,…

Thử nghiệm HbA1c là gì và có giá trị thế nào với người bệnh đái tháo đường và người có nguy cơ cao? Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu nhé.

Xét nghiệm hemoglobin A1c (HbA1c), hay là xét nghiệm glycosylated hemoglobin, là một xét nghiệm máu quan trọng để xác định xem là bệnh tiểu đường của bạn được kiểm soát như thế nào. Xét nghiệm này cung cấp số liệu đường huyết trung bình trong khoảng thời gian từ 2 đến 3 tháng. Các bác sỹ thường chỉ định xét nghiệm này nếu nghi ngờ bạn có nguy cơ mắc tiểu đường type 2 hoặc để theo dõi mức độ kiểm soát đường huyết của bệnh nhân.

Chỉ số HbA1c sẽ tăng lên khi đường huyết tăng cao trong máu. Tất cả các bệnh nhân tiểu đường type 1 và type 2 nên xét nghiệm HbA1c tối thiểu 2 lần trong 1 năm, Khi đường huyết không ổn định nên xét nghiệm thường xuyên hơn - 3 tháng/1 lần.

Xét nghiệm HbA1c và bệnh tiểu đường

Sau khi bạn ăn, carbohydrate từ thực phẩm sẽ được chuyển hóa thành glucose. Glucose là một loại đường đơn được hấp thu từ ruột vào trong máu. Khi nồng độ đường huyết tăng lên sau bữa ăn, tuyến tụy sẽ giải phóng một hormon là insulin, đây là hormon có vai trò điều hòa đường huyết, tạo điều kiện cho sự hấp thu glucose vào các tế bào của các mô như cơ bắp. Tế bào sẽ “đốt cháy” glucose để tạo ra năng lượng chúng cần cho mọi hoạt động chức năng.

Bệnh tiểu đường hay còn gọi là bệnh đái tháo đường là một dạng bệnh nội tiết do rối loạn chuyển hóa carbohydrate khi hormon insulin của tụy bị thiếu hay giảm hoạt tính trong cơ thể. Biểu hiện của bệnh tiểu đường là mức đường máu luôn tăng cao và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như làm tổn thương mạch máu và các dây thần kinh. Do vậy, việc kiểm soát ổn định đường huyết đối với bệnh nhân tiểu đường là vô cùng quan trọng.

Chỉ số đường huyết cho thấy giá trị đường huyết ở thời điểm làm xét nghiệm. Còn HbA1c cho thấy tỷ lệ phần trăm trung bình đường huyết của người bệnh trong một khoảng thời gian dài hơn (khoảng 2-3 tháng). Chỉ số đường huyết có giá trị trong chẩn đoán phát hiện bệnh tiểu đường. Còn chỉ số HbA1c có giá trị để theo dõi đường huyết và kết quả điều trị, do vậy nó giúp bác sỹ xác định được nguy cơ có thể gặp phải các biến chứng của bệnh nhân.

Chỉ số HbA1c được tính như thế nào

Hemoglobin là một protein trong tế bào hồng cầu có nhiệm vụ vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Bình thường glucose liên kết một cách tự nhiên với loại protein này. Khi mà bệnh tiểu đường không được kiểm soát tốt (có nghĩa là đường huyết tăng quá cao), đường sẽ tích tụ trong máu và kết hợp nhiều hơn với hemoglobin. Như vậy, lượng đường trung bình trong máu có thể được xác định bằng cách đo nồng độ hemoglobin A1c. Nếu như lượng đường huyết đã tăng cao trong vài tuần trước đó, kết quả xét nghiệm hemoglobin A1c cũng sẽ cao hơn bình thường. Số lượng hemoglobin A1c sẽ phản ánh nồng độ đường trong máu trong vài tuần trước đó, thường là trong khoảng 2-3 tháng.

Xét nghiệm HbA1c được thực hiện bằng cách lấy một mẫu máu nhỏ của bạn và được đo tại phòng xét nghiệm theo nhiều phương pháp khác nhau, kết quả được tính theo tỉ lệ phần trăm hemoglobin của máu.

Một người bình thường có HbA1c dưới 5.7%. Theo Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), một người có thể được chẩn đoán là mắc tiểu đường nếu chỉ số HbA1c của họ lớn hơn 6.5%.

Bình thường: HbA1c < 5.7%

Tiền đái tháo đường: HbA1c  trong khoảng 5.7 – 6.5%

Đái tháo đường: HbA1c > 6.5%

Đối với những bệnh nhân tiểu đường, chỉ số HbA1c được khuyến cáo như sau để làm giảm nguy cơ dẫn tới các biến chứng:

-         Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ khuyến cáo HbA1c nên dưới 7%

-         Hiệp hội các chuyên gia nội tiết Hoa Kỳ khuyến cáo HbA1c nên dưới 6.5%

Các khuyến cáo được đưa ra tùy thuộc vào từng cá nhân và tiền sử bệnh. Vì vậy, hãy trao đổi với bác sỹ để biết chính xác được mục tiêu cần kiểm soát của chỉ số HbA1c.

Nếu chỉ số HbA1c của bạn trên 6%, bạn có thể đang ở giai đoạn tiền đái tháo đường. Tiền đái tháo đường là lượng glucose trong máu cao hơn mức bình thường nhưng chưa đến mức để chẩn đoán là bệnh đái tháo đường. Tình trạng này có thể được cải thiện thông qua chế độ ăn uống và luyện tập để phòng tiến triển đến đái tháo đường thực sự.

Chỉ số HbA1c cao cũng đồng nghĩa với việc bạn đang mắc bệnh tiểu đường hoặc mức đường huyết của bạn đang không được kiểm soát tốt. Chỉ số HbA1c càng thiếu kiểm soát trong thời gian càng dài thì nguy cơ tiến triển tới các biến chứng tiểu đường càng cao.

Mức HbA1c cao có thể dẫn tới các nguy cơ:

  • Đột quỵ và đau tim
  • Bệnh thận
  • Tổn thương thần kinh
  • Tổn thương thị giác và có thể dẫn đến mù lòa

Khi chỉ số HbA1c của bạn quá cao, bác sỹ có thể thay đổi kế hoạch điều trị để mức đường huyết của bạn được kiểm soát tốt hơn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Tìm hiểu hai loại hooc môn quan trọng đối với bệnh tiểu đường

Ts.Bs.Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

Xem thêm