Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu hai loại hooc môn quan trọng đối với bệnh tiểu đường

Insulin và glucagon là những hooc môn giúp điều chỉnh lượng đường glucose trong máu của bạn. Glucose có nguồn gốc từ tinh bột bạn ăn, được vận chuyển theo dòng máu tuần hoàn đi khắp cơ thể để cung cấp nguyên liệu nuôi dưỡng mô và tế bào.

Tìm hiểu hai loại hooc môn quan trọng đối với bệnh tiểu đường

Thông thường, hai hooc môn Insulin và glucagon phối hợp cùng nhau để duy trì sự ổn định của lượng đường trong máu của bạn, giữ chúng trong giới hạn an toàn cho cơ thể. Những hormon này giống như "âm" và "dương" khi cùng hiệp đồng kiểm soát đường máu.

Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những thông tin cơ bản nhất về hai loại hooc môn quan trọng này và những rối loạn của cơ thể khi chúng hoạt động không tốt.

Insulin và glucagon phối hợp cùng nhau thế nào?

Insulin và glucagon phối hợp cùng nhau trong một cơ chế điều hòa ngược âm tính (negative feedback loop). Trong cơ chế này các hooc môn sẽ có sự tương tác qua lại lẫn nhau với mục đích cuối cùng để ổn định đường huyết.

Insulin hoạt động thế nào?

Khi tiêu hóa, thực phẩm chứa carbohydrate (chủ yếu là tinh bột, đường) được chuyển thành glucose. Hầu hết lượng glucose này được đưa vào máu của bạn, làm tăng mức đường huyết. Sự gia tăng đường huyết này sẽ báo hiệu tuyến tụy của bạn sản sinh ra hooc môn insulin.

Insulin sẽ giúp các tế bào trong cơ thể bạn lấy glucose từ trong máu. Khi glucose từ máu di chuyển vào tế bào, lượng glucose trong máu giảm xuống. Đa số tế bào sử dụng glucose để làm năng lượng. Một sốt ít tế bào, chẳng hạn như tế bào tại gan và cơ, lưu trữ glucose dưới dạng glycogen để cơ thể sử dụng glycogen làm năng lượng dự trữ khi cần thiết.

Glucagon hoạt động như thế nào?

Khoảng bốn đến sáu giờ sau khi ăn, lượng đường trong máu giảm, kích thích tuyến tụy sản xuất glucagon. Hoóc môn này khiến tế bào gan và tế bào cơ của bạn thay đổi glycogen được dự trữ thành glucose. Các tế bào này sẽ giải phóng glucose vào máu để các tế bào khác của cơ thể có thể sử dụng.

Quá trình điều hòa ngược âm tính này liên tục duy trì để giữ cho lượng đường huyết của bạn giữ ở giới hạn cho phép, đảm bảo rằng cơ thể của bạn được luôn được cung cấp năng lượng.

Glucose: loại đường được vận chuyển trong máu để cung cấp năng lượng cho tế bào.

Insulin:  là hooc môn giúp tế bào nhận glucose từ máu để sử dụng hoặc lưu trữ lại.  

Glycogen: là dạng dự trữ của glucose tại gan và cơ để sử dụng để làm năng lượng khi có nhu cầu.

Glucagon hoocmon kích thích các tế bào tại gan và cơ chuyển glycogen thành glucose và giải phóng nó vào trong máu để tế bào có thể sử dụng làm năng lượng

Tuyến tụy là một cơ quan nằm trong bụng của bạn, tuyến tụy sản xuất và giải phóng các hooc môn insulin và glucagon.

Rối loạn glucose

Đối với một số người, sự điều chỉnh nồng độ glucose trong máu diễn ra không bình thường. Bệnh tiểu đường là tình trạng mất cân bằng đường huyết được biết đến nhiều nhất. Khi nhắc đến bệnh tiểu đường là đề cập đến một nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa.

Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường, việc sử dụng hoặc sản xuất các hooc môn insulin và glucagon của cơ thể sẽ không còn bình thường, dẫn đến thay đổi nồng độ  glucose trong máu. Sự thay đổi này có thể dẫn đến những tình trạng nguy hiểm cho cơ thể như tăng đường huyết quá cao hoặc hạ đường huyết quá thấp.

Tiểu đường type 1

Trong hai type tiểu đường chính, bệnh tiểu đường type 1 ít phổ biến hơn. Đây là tình trạng rối loạn khả năng của hệ thống miễn dịch của cơ thể, dẫn đến tự tiêu diệt các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy của chính cơ thể mình. Nếu bạn bị tiểu đường type 1, tuyến tụy của bạn không sản xuất insulin. Do đó, bạn phải phải bổ sung insulin mỗi ngày. Nếu không, bạn sẽ gặp rất nhiều biến chứng nguy hiểm và có thể tử vong.

Tiểu đường type 2

Với bệnh tiểu đường type 2, cơ thể bạn vẫn sản xuất ra insulin nhưng các tế bào của bạn không đáp ứng với insulin một cách bình thường. Chúng không thể nhận glucose từ máu của bạn nên đường máu luôn luôn tăng cao. Theo thời gian, bệnh tiểu đường type 2 khiến cơ thể bạn sản xuất ra ít insulin hơn, và từ đó càng làm tăng nguy cơ làm đường máu cao.

Tuyến tụy
Tiểu đường thai kỳ

Một số phụ nữ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ vào cuối thai kỳ của họ. Trong bệnh tiểu đường thai kỳ, các hoocmon có liên quan đến thời kì thai nghén có thể ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của insulin. Tình trạng này thường biến mất sau khi kết thúc thai kỳ. Tuy nhiên, nếu bạn bị tiểu đường thai nghén, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường type 2 trong tương lai, khoảng 5 năm sau thai kỳ đó.

Duy trì ổn định glucose huyết trong bệnh tiểu đường

Nếu bạn bị tiểu đường thì điều quan trọng nhất là duy trì ổn định lượng đường huyết. Đường huyết cao có thể dẫn đến các vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng như bệnh tim, tổn thương thần kinh và tổn thương thận.

Theo dõi thường xuyên lượng đường trong máu của bạn sẽ giúp bạn đảm bảo nó nằm trong phạm vi an toàn.

Tiền tiểu đường

Nếu bạn bị tiền tiểu đường, thì cơ thể của bạn đã không đáp ứng với insulin một cách bình thường. Kết quả là, đường huyết của bạn tăng lên, mặc dù không cao như khi bị tiểu đường type 2. Rất nhiều người mắc tiền tiểu đường đã tiến triển thành bệnh tiểu đường type 2.

Thảo luận với bác sĩ của bạn

Hiểu rõ cơ thể hoạt động thế nào sẽ giúp bạn có một lối sống khỏe mạnh. Insulin và glucagon là hai hooc môn quan trọng mà cơ thể bạn sản xuất để duy trì cân bằng đường huyết. Hiểu biết về những nội tiết tố này sẽ giúp bạn tìm ra những biện pháp phù hợp để phòng bệnh tiểu đường.

Nếu bạn có những thắc mắc về insulin, glucagon, và đường huyết, hãy thảo luận với bác sỹ của mình. Các câu hỏi bạn có thể hỏi là:

  • Đường huyết của tôi có ở mức an toàn?
  • Tôi có bị tiền tiểu đường không?
  • Tôi có thể làm gì để tránh mắc bệnh tiểu đường?
  • Khi nào tôi cần phải dùng insulin?

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những siêu thực phẩm dành cho người bị tiểu đường

Ts.Bs. Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 02/10/2025

    Tiêm phòng là chìa khóa "vàng" để phòng ngừa bệnh dại

    Trong bối cảnh đô thị hóa và sự gần gũi giữa con người với vật nuôi, bệnh dại vẫn là một mối đe dọa thầm lặng nhưng chết chóc. Đây là căn bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, lây lan qua vết cắn hoặc tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh, với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không can thiệp kịp thời.

  • 02/10/2025

    Trung thu trọn vẹn: bí quyết giữ gìn sức khỏe cả nhà

    Tết Trung thu từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự đoàn viên, gắn kết gia đình trong văn hóa Việt Nam. Dưới ánh trăng sáng, những chiếc bánh trung thu thơm ngon, mâm cỗ đầy ắp, và tiếng cười rộn rã của trẻ thơ tạo nên không khí ấm áp, khó quên.

  • 01/10/2025

    5 loại trái cây nên tránh nếu bị acid uric cao

    Tuy trái cây tốt cho sức khỏe nhưng thực tế, một số loại trái cây lại có thể gây bất lợi cho người bị acid uric cao.

  • 01/10/2025

    Các bài tập nhẹ nhàng cho người cao tuổi ngày vào thu

    Những ngày thu với tiết trời mát mẻ và trong lành chính là lúc lý tưởng để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời. Tuy nhiên, do sự thay đổi của thời tiết và thể trạng, người lớn tuổi cần lưu ý một số những điều quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình tập luyện.

  • 30/09/2025

    Cách chăm sóc dinh dưỡng sau phẫu thuật ung thư gan

    Sau phẫu thuật ung thư gan, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc phục hồi sức khỏe, tái tạo tế bào gan, ngăn ngừa biến chứng. Lựa chọn thực phẩm phù hợp, cân bằng các nhóm chất và áp dụng thói quen ăn uống khoa học sẽ giúp giảm áp lực cho gan, tăng sức đề kháng, cải thiện thể trạng…

  • 30/09/2025

    Những điều cần biết về rối loạn giọng nói

    Rối loạn giọng nói là một tình trạng phổ biến, thường vô hại, mô tả tình trạng suy giảm khả năng phát âm. Các triệu chứng và phương pháp điều trị tình trạng rối loạn giọng nói phụ thuộc vào nguyên nhân, chẳng hạn như viêm thanh quản, khối u trên dây thanh quản hoặc rối loạn liên quan đến thần kinh hoặc cơ ảnh hưởng đến giọng nói.

  • 29/09/2025

    7 món ăn nhẹ tốt nhất sau khi chạy bộ

    Bữa ăn nhẹ sau khi chạy bộ để bổ sung năng lượng và xây dựng cơ bắp là một phần quan trọng của quá trình tập luyện.

  • 29/09/2025

    Tia UV gây hại như thế nào?

    Chỉ số tia cực tím (UV) đo cường độ của các tia nắng có hại và có thể giúp bạn biết khi nào cần tránh nắng để bảo vệ làn da và sức khỏe mắt khỏi những tổn thương nghiêm trọng. Khi ở ngoài trời, mức UV cao có thể báo hiệu ba nguy cơ sức khỏe chính.

Xem thêm