Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cảnh giác với chứng trào ngược dạ dày – thực quản ở trẻ em

Hiện tượng thường thấy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là nôn trớ, nhất là khi trẻ ăn hay bú quá no. Đây được cho là một dấu hiệu sinh lý thường gặp không đáng ngại ở lứa tuổi này. Tuy nhiên, khi nôn trớ diễn ra thường xuyên ngay cả lúc không quá no hay nôn trớ ngay khi thay đổi tư thế đột ngột… các bố mẹ cần nghĩ ngay đến bệnh lý trào ngược dạ dày – thực quản.

Cảnh giác với chứng trào ngược dạ dày – thực quản ở trẻ em

Liệu tình trạng nôn trớ nhiều ở trẻ em có phải là hiện tượng bình thường hay không? Điều đó còn phụ thuộc vào tùy từng hoàn cảnh. Nôn trớ sẽ là hiện tượng hoàn toàn bình thường đối với trẻ sau khi ăn hay thậm chí nôn xảy ra không rõ nguyên nhân hoặc dấu hiệu cảnh báo. Trên thực tế, một số trẻ bị trớ khá thường xuyên và không có dấu hiệu bị ốm.

Nhưng khi trẻ bị thớ nhiều đến mức ảnh hưởng đến tăng trưởng hoặc gây đau họng hay khó thở thì đây không còn là hiện tượng bình thường nữa. Đó được gọi là chứng trào ngược dạ dày – thực quản (hay GERD). Các triệu chứng khác có thể bao gồm ho, nôn ọe trong khi ăn, có biểu hiện đau bụng như uốn cong lưng, chân thẳng đơ, quấy khóc khi tỉnh giấc…

Đưa trẻ đi khám bác sỹ

Nếu bé nhà bạn bị nôn trớ nhiều nhưng không có ảnh hưởng gì đến sức khỏe của bé và vẫn tăng cân bình thường thì bạn cũng không cần thiết cho trẻ đi khám ngay. Bạn có thể đề cập đến các triệu chứng đó khi đưa trẻ đi khám định kỳ.

Tuy nhiên, nếu bạn thấy rằng tình trạng này đang ảnh hưởng khá nhiều đến việc tăng cân hay làm trẻ thấy khó chịu, hãy đưa trẻ đi khám bác sỹ ngay. Bác sỹ sẽ giúp chẩn đoán trẻ có bị trào ngược dạ dày – thực quản hay không và có biện pháp điều trị làm giảm các triệu chứng.

Nếu trẻ bị nôn dữ dội sau khi ăn, hãy thông báo cho bác sỹ biết. Hiện tượng này có thể là dấu hiệu của chứng hẹp môn vị, một căn bệnh có thể dẫn tới những vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng khác như suy dinh dưỡng hay mất nước.

Nguyên nhân gây trào ngược ở trẻ nhỏ

Trẻ có thể bị trào ngược khi cơ thắt thực quản (van kết nối giữa thực quản và dạ dày) quá yếu hoặc không hoạt động hiệu quả. Điều này khiến cho thức ăn và dịch tiêu hóa trào ngược khỏi dạ dày lên khoang miệng. Hiện tượng này có thể gây chứng ợ nóng ở người lớn.

Một số trẻ có thể có hiện tượng không dung nạp với một số thành phần có trong sữa công thức dẫn đến khó tiêu hóa thức ăn và cũng dẫn đến hiện tượng trào ngược dạ dày, thực quản. 

Chẩn đoán và điều trị trào ngược dạ dày – thực quản

Để làm giảm các triệu chứng trào ngược, bác sỹ có thể tư vấn một số biện pháp bạn có thể thực hiện cho trẻ tại nhà, bao gồm: giữ cho người trẻ thẳng đứng sau khi cho ăn; cho trẻ ăn thành nhiều bữa nhỏ; vuốt hoặc vỗ lưng cho trẻ ợ hơi sau khi ăn; pha sữa đặc hơn bằng cách thêm bột ngũ cốc…

Bác sỹ có thể xem xét việc loại bỏ sữa bò khỏi chế độ ăn của trẻ nếu bạn đang cho con bú bình hoặc chuyển sang một sản phẩm công thức giảm yếu tố dị ứng, do các triệu chứng trào ngược có thể là hậu quả của tình trạng không dung nạp với một số thành phần sữa.

Nếu các biện pháp nêu trên không hiệu quả, bác sỹ có thể kê cho trẻ một số thuốc. Một số trẻ đáp ứng ngay lập tức với các thuốc kháng acid hay ngăn tiết acid. (Lưu ý là không bao giờ được cho trẻ sử dụng những thuốc này mà không hỏi ý kiến bác sỹ). Trẻ có thể sẽ phải sử dụng thuốc trong vòng vài tháng.

Nếu các thuốc vẫn không phát huy tác dụng, bác sỹ sẽ thực hiện các xét nghiệm để chẩn đoán. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

  • Chụp X quang đường tiêu hóa trên. Hình ảnh X quang sẽ cho biết trẻ có gặp vấn đề gì về giải phẫu mà có ảnh hưởng đến việc nhai nuốt hay không.
  • Trẻ có thể sẽ được nội soi đường tiêu hóa, bao gồm cả việc lấy một số mẫu sinh thiết. Đây là một thủ thuật được thực hiện trong điều trị nội trú trong đó, trẻ sẽ được gây mê và luồn một camera nhỏ xuống thực quản, dạ dày và đôi khi xuống ruột non để kiểm tra xem đường tiêu hóa của trẻ có bị viêm nhiễm hay tổn thương hay không.
  • Một xét nghiệm khác gọi là theo dõi pH thực quản 24h. Trong xét nghiệm này, trẻ sẽ được lưu lại bệnh viện qua đêm, một ống rất nhỏ được luồn qua mũi xuống thực quản và theo dõi trong 24h. Phương pháp này giúp xác định tần suất và mức độ nghiêm trọng của các đợt trào ngược dạ dày – thực quản cũng như nhịp thở và nhịp tim của trẻ.

Nếu trẻ tiếp tục nôn trớ nhiều, trẻ sẽ được theo dõi về cân nặng. Một số trẻ bị trào ngược dạ dày – thực quản không thể tăng cân bởi trẻ không có khả năng tiêu hóa tốt thức ăn. Một số khác bị mất vị giác do acid trào ngược vào thực quản có thể làm tổn thương cổ họng và thậm chí khiến cho trẻ gặp khó khăn khi nuốt.

Ngoài ra, nếu các thành phần trong dạ dày bị tràn vào mũi hoặc phổi, trẻ có thể bị mắc một số bệnh đường hô hấp như viêm phổi, ho vào ban đêm, viêm xoang hoặc viêm tai. Acid dịch vị cũng có thể gây hủy hoại men răng.

 
Bạn có thể làm gì để giảm nhẹ các triệu chứng của trẻ

Hãy cố gắng giữ cho trẻ thẳng người khi đang ăn và sau khi ăn (không nên cho trẻ đi nằm ngay để ngủ hoặc nằm thay tã ngay sau khi ăn).

Cho trẻ bú ít sữa mẹ hoặc sữa công thức hơn mỗi lần cho ăn. Bạn có thể cho trẻ ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày với tần suất nhiều hơn và lưu ý nên xoa và vỗ nhẹ lưng cho trẻ để giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn.

Hãy hỏi ý kiến bác sỹ về việc làm đặc thêm các loại sữa bằng cách trộn thêm với ngũ cốc dinh dưỡng để làm giảm tình trạng trào ngược ở trẻ.

Không cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá cũng là một biện pháp giúp giảm triệu chứng trào ngược dạ dày.

Các chuyên gia không khuyến cáo việc cho trẻ ngủ trong ghế ô tô do việc này có thể gây thêm áp lực lên dạ dày của trẻ và dẫn đến nguy cơ trào ngược acid. Trên thực tế, bác sỹ khuyên không nên cho trẻ ngủ trong ghế ô tô, những chiếc ghế có tính đàn hồi, rung lắc do những thiết bị này chưa được nghiên cứu để sử dụng cho mục đích đó. Chúng có thể lắp đặt thêm những miếng đệm làm tăng nguy cơ ngộp thở khi ngủ ở trẻ.

Ngoài ra, mặc dù việc cho trẻ nằm sấp có thể làm dịu các triệu chứng trào ngược dạ dày – thực quản nhưng các bác sỹ không khuyến cáo bởi nó làm gia tăng nguy cơ đột tử khi ngủ ở trẻ sơ sinh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 7 cách giảm chứng trào ngược dạ dày thực quản mà không cần dùng thuốc

Ths.Bs.Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Babycenter
Bình luận
Tin mới
  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

Xem thêm