Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cảnh giác với các rối loạn tâm thần trước và sau sinh

Lo âu, trầm cảm, stress… là các rối loạn tâm thần mà phụ nữ mang thai và sau sinh rất dễ gặp.

Rối loạn tâm thần một quá trình biến đổi sinh lý, sinh hóa phức tạp diễn ra với các mức độ khác nhau làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người mẹ cũng như đến sự phát triển thể chất cũng như tâm thần của thai nhi.

Nội tiết tố thay đổi làm cảm xúc của thai phụ thai đổi theo chiều hướng mạnh hơn với các vấn đề, thai phụ nhạy cảm, dễ xúc động, cáu gắt hơn.

1. Nguyên nhân gây rối loạn tâm thần ở phụ nữ mang thai và sau sinh

Trong thai kỳ, cơ thể người phụ nữ có sự thay đổi nội tiết tố và có sự gia tăng một số hormon tuyến yên, cận giáp, tuyến giáp và hormon buồng trứng. Việc nội tiết tố nhiều hay ít quá có thể gây ra những rối loạn cảm xúc và tinh thần, có hại cho sức khỏe và sự thanh thản trí óc.

Nội tiết tố thay đổi làm cảm xúc của thai phụ thay đổi theo chiều hướng mạnh hơn với các vấn đề, thai phụ nhạy cảm, dễ xúc động, cáu gắt hơn.

Các yếu tố tâm lý xã hội không thuận lợi cũng là nguyên nhân, đó là: Làm mẹ đơn thân, mang thai ngoài ý muốn; Thiếu sự yêu thương, chăm sóc, an ủi động viên.

Sự khó khăn thiếu thốn về vật chất, kinh tế khi mang thai, áp lực về giới tính của con... cũng là những yếu tố thúc đẩy phát sinh các rối loạn tâm thần kinh cho phụ nữ trước và sau sinh.

2. Các rối loạn tâm thần hay gặp ở phụ nữ mang thai và sau sinh

Rối loạn trầm cảm

Thai phụ có thể bị trầm cảm trước sinh và sau sinh nếu họ có một số triệu chứng như: Quá lo lắng về tương lai làm mẹ của mình, cảm thấy khó chịu với mọi thứ xung quanh, gặp vấn đề về giấc ngủ, mộng du, ác mộng. Nỗi buồn dai dẳng, suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử…

Chứng trầm cảm gây hậu quả không tốt với thai phụ và thai nhi. Đó là nguyên nhân dẫn đến sảy thai, đẻ non, thai phát triển không tốt, đứa trẻ sinh ra có thể mắc chứng tự kỷ, chậm phát triển.

Trầm cảm sau sinh xảy ra rất nhiều. Lúc này bạn thấy mệt mỏi, buồn vui vô cớ. Hay cáu gắt và có những hành động kì quặc…

Stress

Phụ nữ mang thai dễ bị stress hơn, với nhiều biểu hiện khác nhau như buồn phiền, mất ngủ, chán ăn, không muốn giao tiếp…

Rối loạn stress xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ va sau sinh. Có rất nhiều phản ứng tiêu cực của stress trong thai kỳ. Thai phụ bị stress có thể gây tác hại lập tức và dài hạn cho thai, làm thời gian thai kỳ ngắn hơn, dễ sinh non, thai chết lưu. Các bà mẹ bị stress trong thời gian mang thai có thể khiến cho đứa trẻ sau này mắc bệnh hen suyễn và dị ứng.

Stress có thể ảnh hưởng lớn đến nồng độ nội tiết của người mẹ dẫn đến giảm dưỡng chất được cung cấp cho thai qua nhau, từ đó ảnh hưởng đáng kể đến các cơ quan trọng yếu của thai nhi như: gan, tim, thận, não và ảnh hưởng đến sự phát triển tinh thần của trẻ về sau.

Rối loạn hành vi

Thường xảy ra sau 2 tuần sau sinh, sản phụ thường buồn rầu, khóc lóc vô cớ, mất định hướng về không gian và thời gian, lo lắng quá mức vì sợ mắc bệnh hiểm nghèo. Họ ít chú ý đến mình: Vệ sinh cá nhân kém, không quan tâm đến ăn mặc, có những hành vi thô bạo, xúc phạm người xung quanh. Nặng hơn, người mẹ có thể bỏ mặc con, hành hạ con thậm chí giết hại hoặc tự sát.

Lú lẫn, hoang tưởng cấp

Thường xảy ra trong tháng đầu ở cữ. Người bệnh luôn cảm giác như ai đó rình rập, hại mình, hại em bé. Mất ngủ và ngủ hay gặp ác mộng.

Rối loạn thần kinh có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ va sau sinh.

3. Lời khuyên của thầy thuốc

Để giúp đỡ phụ nữ vượt qua giai đoạn khó khăn này, chúng ta cần:

  • Quan tâm, theo dõi, động viên kịp thời.

  • Thai phụ cần được nghỉ ngơi, chăm sóc khi có các dấu hiệu nhẹ của bệnh.

  • Tăng cường giải trí, chơi các môn thể thao phù hợp

  • Đọc sách báo, xem phim mang tính chất giải trí.

Tham khảo thêm thông tin bài viết: Phòng ngừa các rối loạn tâm thần kinh trước và sau sinh.

BS. Trần Trung Đức - Theo suckhoedoisong.vn
Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm