Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cảnh giác với các rối loạn tâm thần trước và sau sinh

Lo âu, trầm cảm, stress… là các rối loạn tâm thần mà phụ nữ mang thai và sau sinh rất dễ gặp.

Rối loạn tâm thần một quá trình biến đổi sinh lý, sinh hóa phức tạp diễn ra với các mức độ khác nhau làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người mẹ cũng như đến sự phát triển thể chất cũng như tâm thần của thai nhi.

Nội tiết tố thay đổi làm cảm xúc của thai phụ thai đổi theo chiều hướng mạnh hơn với các vấn đề, thai phụ nhạy cảm, dễ xúc động, cáu gắt hơn.

1. Nguyên nhân gây rối loạn tâm thần ở phụ nữ mang thai và sau sinh

Trong thai kỳ, cơ thể người phụ nữ có sự thay đổi nội tiết tố và có sự gia tăng một số hormon tuyến yên, cận giáp, tuyến giáp và hormon buồng trứng. Việc nội tiết tố nhiều hay ít quá có thể gây ra những rối loạn cảm xúc và tinh thần, có hại cho sức khỏe và sự thanh thản trí óc.

Nội tiết tố thay đổi làm cảm xúc của thai phụ thay đổi theo chiều hướng mạnh hơn với các vấn đề, thai phụ nhạy cảm, dễ xúc động, cáu gắt hơn.

Các yếu tố tâm lý xã hội không thuận lợi cũng là nguyên nhân, đó là: Làm mẹ đơn thân, mang thai ngoài ý muốn; Thiếu sự yêu thương, chăm sóc, an ủi động viên.

Sự khó khăn thiếu thốn về vật chất, kinh tế khi mang thai, áp lực về giới tính của con... cũng là những yếu tố thúc đẩy phát sinh các rối loạn tâm thần kinh cho phụ nữ trước và sau sinh.

2. Các rối loạn tâm thần hay gặp ở phụ nữ mang thai và sau sinh

Rối loạn trầm cảm

Thai phụ có thể bị trầm cảm trước sinh và sau sinh nếu họ có một số triệu chứng như: Quá lo lắng về tương lai làm mẹ của mình, cảm thấy khó chịu với mọi thứ xung quanh, gặp vấn đề về giấc ngủ, mộng du, ác mộng. Nỗi buồn dai dẳng, suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử…

Chứng trầm cảm gây hậu quả không tốt với thai phụ và thai nhi. Đó là nguyên nhân dẫn đến sảy thai, đẻ non, thai phát triển không tốt, đứa trẻ sinh ra có thể mắc chứng tự kỷ, chậm phát triển.

Trầm cảm sau sinh xảy ra rất nhiều. Lúc này bạn thấy mệt mỏi, buồn vui vô cớ. Hay cáu gắt và có những hành động kì quặc…

Stress

Phụ nữ mang thai dễ bị stress hơn, với nhiều biểu hiện khác nhau như buồn phiền, mất ngủ, chán ăn, không muốn giao tiếp…

Rối loạn stress xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ va sau sinh. Có rất nhiều phản ứng tiêu cực của stress trong thai kỳ. Thai phụ bị stress có thể gây tác hại lập tức và dài hạn cho thai, làm thời gian thai kỳ ngắn hơn, dễ sinh non, thai chết lưu. Các bà mẹ bị stress trong thời gian mang thai có thể khiến cho đứa trẻ sau này mắc bệnh hen suyễn và dị ứng.

Stress có thể ảnh hưởng lớn đến nồng độ nội tiết của người mẹ dẫn đến giảm dưỡng chất được cung cấp cho thai qua nhau, từ đó ảnh hưởng đáng kể đến các cơ quan trọng yếu của thai nhi như: gan, tim, thận, não và ảnh hưởng đến sự phát triển tinh thần của trẻ về sau.

Rối loạn hành vi

Thường xảy ra sau 2 tuần sau sinh, sản phụ thường buồn rầu, khóc lóc vô cớ, mất định hướng về không gian và thời gian, lo lắng quá mức vì sợ mắc bệnh hiểm nghèo. Họ ít chú ý đến mình: Vệ sinh cá nhân kém, không quan tâm đến ăn mặc, có những hành vi thô bạo, xúc phạm người xung quanh. Nặng hơn, người mẹ có thể bỏ mặc con, hành hạ con thậm chí giết hại hoặc tự sát.

Lú lẫn, hoang tưởng cấp

Thường xảy ra trong tháng đầu ở cữ. Người bệnh luôn cảm giác như ai đó rình rập, hại mình, hại em bé. Mất ngủ và ngủ hay gặp ác mộng.

Rối loạn thần kinh có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ va sau sinh.

3. Lời khuyên của thầy thuốc

Để giúp đỡ phụ nữ vượt qua giai đoạn khó khăn này, chúng ta cần:

  • Quan tâm, theo dõi, động viên kịp thời.

  • Thai phụ cần được nghỉ ngơi, chăm sóc khi có các dấu hiệu nhẹ của bệnh.

  • Tăng cường giải trí, chơi các môn thể thao phù hợp

  • Đọc sách báo, xem phim mang tính chất giải trí.

Tham khảo thêm thông tin bài viết: Phòng ngừa các rối loạn tâm thần kinh trước và sau sinh.

BS. Trần Trung Đức - Theo suckhoedoisong.vn
Bình luận
Tin mới
  • 18/07/2025

    5 loại thực phẩm giúp ngăn ngừa loãng xương

    Để hạn chế tình trạng loãng xương cơ thể cần cung cấp đủ vitamin D và canxi theo nhu cầu của từng lứa tuổi qua chế độ ăn khoa học, đủ dinh dưỡng và giàu canxi.

  • 18/07/2025

    Ô nhiễm không khí và nguy cơ với sức khỏe, những giải pháp bảo vệ sức khỏe cho trẻ em.

    Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe con người ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, trẻ nhỏ đang ở giai đoạn phát triển thể chất và thần kinh lại là nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất.

  • 17/07/2025

    3 tác dụng phụ của quả vải và lưu ý khi ăn vải

    Quả vải tuy ngon miệng và bổ dưỡng nhưng cũng cần đi lưu ý một số điều khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là với một số đối tượng.

  • 17/07/2025

    Nhiệt độ thời tiết ảnh hưởng thế nào tới tâm trạng của bạn?

    Thời tiết thất thường có khiến bạn cảm thấy khó chịu. Trời mưa bạn sẽ cảm thấy buồn chán còn trời nắng bạn sẽ cảm thấy vui tươi hơn. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao cảm xúc của bạn luôn thay đổi khi thời tiết thay đổi hay chưa? Đặc biệt là vào lúc giao mùa? Vậy hãy cùng Viện Y học ứng dụng tìm hiểu thêm với bài viết dưới đây

  • 16/07/2025

    Ăn rau quả nhiều màu sắc có lợi gì cho sức khỏe?

    Ăn rau quả nhiều màu sắc hay còn gọi là 'ăn cầu vồng' không chỉ đơn giản là cách trang trí món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 16/07/2025

    Sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

    Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti. Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, trẻ nhỏ lại là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn non yếu.

  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

Xem thêm