Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cảnh báo tật cong vẹo cột sống ở lứa tuổi học đường

Trẻ nhỏ mắc bệnh vẹo cột sống có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe khiến bé chậm phát triển về chiều cao, về sau còn ảnh hưởng đến ngực, xương ức dẫn đến việc chèn ép phổi, gan và tim. Vấn đề đặt ra là: chúng ta cần làm gì để phát hiện và điều trị bệnh vẹo cột sống ở trẻ em?

Cảnh báo tật cong vẹo cột sống ở lứa tuổi học đường

Cột sống của người bình thường có độ uốn cong tự nhiên để phân phối đều sức nặng của cơ thể. Tuy nhiên trong tật cong vẹo cột sống, cột sống bị cong sang hai bên so với trục sinh lý của cơ thể và các thân đốt sống bị vẹo theo trục của mặt phẳng ngang, khác với tình trạng gù hoặc ưỡn là biến dạng của cột sống theo trục trước sau.

Theo ước tính, cứ 25 trẻ em gái vị thành niên thì có 1 trẻ bị vẹo cột sống và tỷ lệ ở trẻ em trai vị thành niên là 1/200. Hình ảnh chụp X quang của những trẻ bị cong vẹo cột sống cho thấy, cột sống hình thành hình chữ S khá rõ ràng. Một đứa trẻ sẽ được chẩn đoán là vẹo cột sống nếu độ cong của cột sống lớn hơn 10 độ.

Cong vẹo cột sống có thể là biến chứng của bệnh bại liệt, teo cơ và các rối loạn thần kinh trung ương khác, tuy nhiên theo ước tính có 4 trên 5 trường hợp bị cong vẹo cột sống ở trẻ em gái là không rõ căn nguyên. Thông thường thì trẻ bị cong vẹo cột sống cũng sẽ có một thành viên trong gia đình khác gặp phải tình trạng này.

Các triệu chứng của cong vẹo cột sống bao gồm:

  • Tình trạng cong vẹo rõ ràng của phần trên cơ thể
  • Vai không đều nhau, thường đẩy lên cao ở một bên
  • Ngực lõm
  • Có xu hướng nghiêng người sang một bên
  • Đau lưng (hiếm gặp hơn)

Tình trạng cong vẹo cột sống có thể diễn tiến từ vài tháng đến vài năm, do vậy bệnh này thường chỉ được phát hiện khi trẻ được kiểm tra sức khỏe tổng quát bao gồm cả khám phần lưng. Bệnh thường tiến triển nhanh hơn hẳn trong thời kỳ dậy thì, là giai đoạn cơ thể trẻ có phát triển vượt trội về chiều cao, với tỷ lệ là cứ 7 trẻ thì có 1 trẻ bị cong vẹo cột sống nghiêm trọng và cần phải điều trị.

Chẩn đoán

  • Qua kiểm tra thân thể và hỏi tiền sử bệnh
  • Chụp X quang xương

Điều trị

Chỉnh hình đôi – nẹp

Hầu hết trẻ bị cong vẹo cột sống sẽ không tiến triển nặng tới mức cần điều trị. Những trẻ này sẽ được các bác sỹ lên lịch kiểm tra cột sống mỗi 6 tháng một lần từ năm 15 tuổi cho tới 20 tuổi.

Khi khám thấy trẻ có độ cong vẹo trên 25 độ sẽ yêu cầu phải chỉnh hình đôi – nẹp. Có hai dạng chỉnh hình đôi – nẹp cho lưng:

  • Phương pháp Milwaukee: sử dụng một chiếc nẹp cổ cứng để nắn chỉnh lại độ cong bình thường của cột sống ở bất cứ vị trí nào.
  • Phương pháp sử dụng khung cố định cột sống ngực thắt lưng cùng: để điều chỉnh các dị tật liên quan đến các đốt sống vùng ngực và phần dưới. Thiết bị được đặt dưới cánh tay vào bao quanh phần xương sườn, hông và lưng dưới.

Các bệnh nhân sẽ được yêu cầu sử dụng những thiết bị nẹp cố định này ít nhất vài tiếng một ngày cho tới khi xương cột sống ngừng phát triển, tức là vào khoảng 17 – 18 tuổi đối với nữ và 18 – 19 tuổi đối với nam. Phần nẹp cố định này thường không bị lộ ra ngoài và có thể che phủ bằng quần áo, do vậy không quá ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Việc đeo nẹp chỉ ảnh hưởng đôi chút đến các hoạt động hàng ngày, do vậy nên hạn chế chơi các môn thể thao tương tác trong thời gian điều trị.

Phẫu thuật

Thủ thuật nối đốt sống từ phía sau là một phẫu thuật chỉnh hình cột sống thường được khuyến cáo khi độ cong cột sống vượt quá 50 độ. Trong quá trình phẫu thuật, các đốt sống bị ảnh hưởng sẽ được nối lại sử dụng những dây kim loại và đinh vít để cố định  cột sống cho tới khi nó liền lại hoàn toàn. Thông thường thì sẽ mất khoảng 12 tháng.

Mặc dù những trẻ phải phẫu thuật sẽ gặp một số khó khăn trong hoạt động thể chất nhưng bù lại, sẽ không cần phải mang nẹp trên người.

Giúp trẻ lấy lại sự tự tin

Chỉ khoảng 50% trẻ bị cong vẹo cột sống cần điều trị phải sử dụng nẹp để định hình cột sống. Đây là một công việc không dễ chịu, do vậy trẻ thường gặp những mặc cảm về bản thân, ngại sự cười đùa, chê trách của bạn bè và những người xung quanh. Do vậy, cha mẹ cần có cách thích hợp để trợ giúp trẻ vượt qua những ráo cản, khó khăn tâm lý này.

Hãy giúp trẻ hiểu rằng, trong thời gian điều trị, việc mang một cái nẹp lưng có thể tạm thời ảnh hưởng đến hình ảnh của bản thân trẻ, một điều gì đó trông khác người và không mấy dễ chịu. Tuy nhiên, việc điều trị là cần thiết để khỏi hẳn căn bệnh này. Hãy trao đổi cặn kẽ, chi tiết với trẻ về tầm quan trọng của việc tuân thủ các hướng dẫn của bác sỹ. Hãy giúp trẻ hiểu được tác động to lớn của căn bệnh này đối với sự phát triển của cơ thể trẻ và hậu quả trong tương lai. Giúp trẻ thấy được việc điều trị có thể giúp trẻ lâu dài sau này về sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Ngoài ra, cha mẹ cũng có thể tìm đến sự trợ giúp của các chuyên gia tâm lý có kinh nghiệm trong việc tư vấn trẻ em mắc phải một số căn bệnh mãn tính. Sự hỗ trợ của gia đình và các chuyên gia chính là chìa khóa giúp trẻ vượt qua được sự thiếu tự tin về bản thân và tích cực hợp tác trong quá trình điều trị để có thể có được một cơ thể bình thường như bao bạn bè. 

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Cong vẹo cột sống ở trẻ em: bệnh dễ bỏ qua

Ths.Bs. Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp
Bình luận
Tin mới
  • 03/09/2025

    Các bệnh tật thường gặp mùa mưa lũ và cách phòng ngừa

    Mùa mưa lũ là thời điểm thiên nhiên mang đến nhiều thách thức cho con người, không chỉ bởi những tổn thất về tài sản mà còn bởi nguy cơ gia tăng các bệnh tật. Khi nước lũ tràn về, môi trường sống bị ô nhiễm bởi vi sinh vật, chất thải và các yếu tố gây bệnh khác, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát.

  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

Xem thêm