Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

“Bốn mùa” chu kì của phụ nữ

Chu kỳ kinh nguyệt là một phần tự nhiên và thiết yếu trong cuộc đời mỗi người phụ nữ, phản ánh sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng thể của họ. Đây là một quá trình sinh học phức tạp, được điều hòa bởi nội tiết tố, chuẩn bị cơ thể cho khả năng mang thai hàng tháng. Hiểu rõ về chu kỳ kinh nguyệt giúp phụ nữ nhận biết những thay đổi bình thường của cơ thể, từ đó chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân.

Chu kỳ hormone và đồng hồ sinh học

Chu kì hormone không phải là là chu kì duy nhất mà bạn phải cân đối. Nhịp sống thường ngày quyết định được quyết định bởi nhịp sinh học đối với cả nam và nữ. Đây là nhịp có chu kỳ kéo dài xấp xỉ 1 ngày (24 giờ).

Nhịp sinh học còn được gọi là đồng hồ sinh học của chúng ta. Phụ nữ còn phải đối phó với một loại nhịp sinh học dài hơn, đó là chu kỳ kinh nguyệt.

Toàn bộ chu kỳ này kéo dài 28 ngày và được điều hòa bởi các hormone.

Đọc thêm: Hoóc-môn sinh dục và sức khỏe phụ nữ | VIAM

Các giai đoạn khác nhau của chu kỳ

Chu kỳ hormone của bạn là một quá trình phức tạp bao gồm các giai đoạn khác nhau. Một chu kỳ đều đặn trung bình kéo dài 28 ngày, nhưng có thể dao động từ 21 đến 35 ngày. Bất kể chu kỳ của bạn kéo dài bao nhiêu ngày, một chu kỳ bình thường bao gồm 2 giai đoạn chính: giai đoạn nang trứng (follicular phase) và giai đoạn hoàng thể (luteal phase)

  • Giai đoạn nang trứng (Follicular phase): Giai đoạn tính từ khi bạn bắt đầu có kinh nguyệt cho đến khi rụng trứng.
  • Giai đoạn hoàng thể (Luteal phase): Giai đoạn tính từ khi rụng trứng cho đến khi bạn có kinh nguyệt.
4 mùa của Chu Kỳ Kinh Nguyệt

Trong mỗi chu kỳ, một quả trứng trưởng thành và quá trình rụng trứng diễn ra. Sau đó, có thể là sự làm tổ trong tử cung hoặc sự giải phóng trứng trong kỳ kinh nguyệt. Trong một chu kỳ, cơ thể bạn sẽ trải qua 4 giai đoạn khác nhau mỗi lần. Ở mỗi giai đoạn, nồng độ hormone thay đổi, điều này khiến bạn cảm thấy khác biệt. Bạn có thể so sánh các giai đoạn này với các mùa:

  • Mùa đông – Kinh nguyệt: Đây là giai đoạn bạn có kinh nguyệt.
  • Mùa xuân – Tiền rụng trứng: Từ khi kết thúc kỳ kinh nguyệt cho đến khi rụng trứng tiếp theo xảy ra.
  • Mùa hè – Rụng trứng: Những ngày bạn có khả năng thụ thai.
  • Mùa thu – Tiền kinh nguyệt: Những ngày trước khi kỳ kinh nguyệt của bạn đến. Sau mùa thu, chu kỳ bắt đầu lại và kỳ kinh nguyệt tiếp theo: mùa đông.
Mùa đông, hay giai đoạn kinh nguyệt, thường kéo dài từ 3-7 ngày. Trong khi đó, mùa xuân thường kéo dài 7-10 ngày. Hai "mùa" này đánh dấu nửa đầu của chu kỳ bạn (còn được gọi là giai đoạn nang trứng).

Mùa hè, xảy ra ở giữa chu kỳ và đề cập đến những ngày dễ thụ thai xung quanh thời điểm rụng trứng, kéo dài khoảng 4 ngày.

Và mùa thu kéo dài 10-14 ngày. Mùa thu đánh dấu nửa sau hoặc giai đoạn hoàng thể của chu kỳ bạn. Sau mùa thu, chu kỳ lại bắt đầu và kinh nguyệt sẽ đến: mùa đông.

Kinh nguyệt (Mùa đông)

Giai đoạn kinh nguyệt là giai đoạn đầu tiên của chu kỳ và bắt đầu vào ngày đầu tiên bạn có kinh. Trong giai đoạn này, cơ thể bạn đào thải trứng không được thụ tinh và lớp niêm mạc tử cung đã được hình thành trong chu kỳ trước. Một cô gái thường có kinh lần đầu tiên trong độ tuổi từ 11 đến 16.

Trung bình, kinh nguyệt kéo dài khoảng 3 đến 7 ngày. Vào ngày thứ hai, lượng máu thường là nhiều nhất. Trung bình, bạn mất khoảng 25 đến 40 ml máu trong mỗi kỳ kinh.

Trong thời gian kinh nguyệt, nồng độ hormone estrogen và progesterone giảm, đạt mức thấp nhất vào những ngày xung quanh thời điểm bắt đầu kinh nguyệt.

Cần phải chú ý gì khi trong kì kinh nguyệt (mùa đông)?

Vào mùa đông, bạn sẽ có biểu hiện rất nhiều biến chứng như đau dưới bụng, chuột rút. Nguyên nhân là do cổ tử cung co bóp để loại bỏ lớp niêm mạc tử cung. Các triệu chứng gồm: đau đầu, mệt mỏi, tâm trạng thay đổi thất thường.

Một số khuyến cáo cho kỳ kinh nguyệt (Mùa đông)

  • Dành thời gian cho bản thân trong kỳ kinh nguyệt. Hãy chậm lại và dành thời gian cho việc tắm bồn nước ấm hoặc đọc sách.
  • Một túi chườm nóng hoặc tắm nước ấm có thể giúp giảm đau bụng trong kinh nguyệt và căng cơ.
  • Uống trà thảo mộc ấm đặc biệt để sử dụng trong kỳ kinh nguyệt cũng rất tuyệt vời.
  • Nhiều phụ nữ cũng có nhu cầu được ở một mình nhiều hơn trong giai đoạn này. Hãy dành thời gian cho điều đó.

Tiền Rụng Trứng (Mùa Xuân)

Sau kỳ kinh nguyệt, đã đến lúc bước vào giai đoạn tươi sáng hơn của chu kỳ. Mùa xuân là một thời điểm quan trọng trong giai đoạn nang trứng, vì đây là giai đoạn dẫn đến sự rụng trứng. Giai đoạn này thường kéo dài khoảng 7-10 ngày, nhưng có thể khác nhau ở mỗi phụ nữ.

Nồng độ estrogen tiếp tục tăng trong giai đoạn mùa xuân này, làm cho niêm mạc tử cung dày lên và cơ thể bạn chuẩn bị cho sự rụng trứng.

Bạn cảm thấy thế nào trong giai đoạn tiền rụng trứng (mùa xuân)?

Mức độ tăng cao của hormone estrogen giúp bạn có nhiều năng lượng hơn, bạn tỏa sáng và cảm thấy muốn ra ngoài giao tiếp. Trong giai đoạn tiền rụng trứng, bạn cũng có thể cảm thấy ham muốn tình dục tăng lên. Điều này cũng là do nồng độ estrogen và testosterone trong cơ thể tăng cao. Điều này không có gì lạ, vì giai đoạn dễ thụ thai của bạn đang đến gần.

Mẹo nhỏ cho giai đoạn tiền rụng trứng (mùa xuân)

Giai đoạn này của chu kỳ hormone là thời điểm trong tháng mà bạn muốn lên lịch cho các sự kiện xã hội. Bạn cũng có thể tập trung tốt hơn trong giai đoạn này và cảm thấy tự tin, ổn định.

Đây là thời điểm lý tưởng để bắt đầu những kế hoạch mới, hoặc để tiếp tục các hoạt động mà bạn đã trì hoãn một thời gian.

Rụng Trứng (Mùa Hè)

Giai đoạn rụng trứng của chu kỳ bạn còn được gọi là mùa hè. Giai đoạn này diễn ra vào những ngày quanh thời điểm bạn rụng trứng. Có rất nhiều thay đổi về hormone trong cơ thể bạn:

  • Lượng hormone kích thích nang trứng (FSH) tăng lên.
  • Hormone estrogen đạt đỉnh và giúp làm dày niêm mạc tử cung để trứng đã thụ tinh có thể làm tổ.
  • Sự gia tăng estrogen cũng gây ra một đợt tăng mạnh của hormone LH. Ngay sau đợt tăng này, quá trình rụng trứng sẽ xảy ra.
  • Và mức testosterone của bạn cũng tăng lên. Testosterone làm bạn có ham muốn tình dục nhiều hơn. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi mức testosterone tăng ngay trước khi rụng trứng.

Hormone LH là hormone gây ra quá trình rụng trứng. Một que thử rụng trứng sẽ cho thấy khi nào đỉnh LH xuất hiện. Thông thường, bạn sẽ rụng trứng trong vòng 24 đến 48 giờ sau khi đợt tăng LH bắt đầu. Đây là lúc bạn dễ thụ thai nhất.

Bạn cảm thấy thế nào trong giai đoạn rụng trứng (mùa hè)?

Quanh thời điểm rụng trứng, bạn cảm thấy mạnh mẽ, linh hoạt và sẵn sàng đương đầu với thế giới. Trong thời gian chuẩn bị cho rụng trứng, các hormone của bạn làm mọi cách để bạn có thể thụ thai, vì đây là thời điểm bạn dễ thụ thai. Chúng đảm bảo bạn cảm thấy tốt về bản thân, trông rạng rỡ và cảm thấy muốn thử thách bản thân.

Vài ngày trước khi rụng trứng, bạn có thể nhận thấy dịch tiết âm đạo trong hơn, bóng hơn và có độ dính hơn. Một số phụ nữ cảm nhận được sự rụng trứng của mình. Cảm giác giống như một cú "bụp", châm chích hoặc nhói ở vùng bụng dưới. Ngoài ra, đôi khi bạn có thể bị căng tức ngực và cảm giác đầy hơi.

Mẹo nhỏ trong giai đoạn rụng trứng (mùa hè)

Giai đoạn này của chu kỳ là giai đoạn dễ thụ thai của bạn. Bạn dễ thụ thai nhất trong hai đến ba ngày trước khi rụng trứng. Một tế bào trứng chỉ sống được 24 giờ. Ngược lại, tinh trùng có thể dễ dàng tồn tại vài ngày trong cơ thể bạn, chờ đợi trứng phóng ra trong quá trình rụng trứng. Nói tóm lại: nếu bạn muốn mang thai? Vậy thì hãy quan hệ tình dục trước khi bạn rụng trứng.

Tiền Kinh Nguyệt (Mùa Thu)

Sau khi rụng trứng, giai đoạn tiền kinh nguyệt bắt đầu: mùa thu của chu kỳ. Giai đoạn này còn được gọi là giai đoạn tiền kinh nguyệt.

Đây là khoảng thời gian giữa rụng trứng và kinh nguyệt, thường là giai đoạn dài nhất trong chu kỳ của bạn. Cơ thể bạn "nghiên cứu" trong giai đoạn này liệu trứng đã được thụ tinh hay chưa.

Sau khi rụng trứng, trứng di chuyển qua ống dẫn trứng đến tử cung. Trên đường đi, trứng có thể được thụ tinh bởi tinh trùng. Một trứng đã thụ tinh sẽ tự làm tổ vào thành tử cung. Hormone progesterone từ hoàng thể (phần còn lại của trứng đã vỡ) hỗ trợ quá trình làm tổ có thể xảy ra và đảm bảo duy trì niêm mạc tử cung.

Nếu trứng không được thụ tinh, hoàng thể sẽ thoái hóa. Điều này gây ra sự sụt giảm hormone progesterone, khiến niêm mạc tử cung bong ra và một kỳ kinh nguyệt khác bắt đầu. Điều này cũng bắt đầu chu kỳ tiếp theo.

Bạn cảm thấy thế nào trong giai đoạn tiền kinh nguyệt (mùa thu)?

Bạn vẫn có thể có cảm giác giống giai đoạn mùa hè trong vài ngày đầu của giai đoạn mùa thu. Nhưng thường thì bạn có thể nhận thấy những thay đổi khá nhanh chóng. Ví dụ, nếu bạn nhạy cảm với sự sụt giảm của hormone estrogen vào ngày sau khi rụng trứng, bạn có thể dễ cáu kỉnh, gắt gỏng hoặc buồn bã hơn.

Sau đó, lượng estrogen lại tăng lên một chút và bạn cảm thấy tốt hơn một chút cho đến khi hormone này thực sự bắt đầu suy giảm.

Mẹo nhỏ cho giai đoạn tiền kinh nguyệt (mùa thu)

Trong giai đoạn tiền kinh nguyệt này, hay mùa thu, hãy cố gắng nói không thường xuyên hơn và dành chỗ trống trong lịch trình của bạn.

Bạn sẽ hơi chậm hơn trong giai đoạn này và có thể cảm thấy kém khỏe hơn một chút.

Đây cũng là thời điểm trong tháng khi bạn có nhu cầu ăn uống không lành mạnh cao hơn. Một mẹo hữu ích là hãy đi mua sắm thực phẩm trong giai đoạn rụng trứng. Và thậm chí có thể nấu một số món ăn để trữ đông. Bằng cách đó, bạn cũng có một bữa ăn lành mạnh sẵn có trong giai đoạn mùa thu.

Cũng có những thực phẩm bổ sung góp phần giảm bớt khó chịu xung quanh kinh nguyệt, góp phần vào sự cân bằng hormone bình thường.

Cuối cùng, hãy nhẹ nhàng với bản thân và dành thời gian nghỉ ngơi.

Nguyễn Nam Anh - Viện Y Học ứng dụng Việt nam - Theo Ovabalance
Bình luận
Tin mới
  • 08/11/2025

    Thời điểm ăn cá hồi tốt nhất để tăng lợi ích của omega-3

    Cá hồi là nguồn cung cấp dồi dào acid béo omega-3, một chất dinh dưỡng đặc biệt có lợi cho sức khỏe con người. Nên ăn cá hồi như thế nào và ăn vào thời điểm nào để tận dụng tối đa lợi ích của omega-3?

  • 08/11/2025

    6 dấu hiệu của bệnh tự kỷ ở trẻ sơ sinh

    Cha mẹ và người chăm sóc thường muốn nhận biết các dấu hiệu của chứng tự kỷ để có thể nhận ra khi cần. Chứng tự kỷ không ảnh hưởng đến ngoại hình của trẻ, do đó việc chẩn đoán phụ thuộc vào việc xác định những thay đổi trong hành vi hoặc các mốc phát triển của trẻ, chẳng hạn như chậm phát triển ngôn ngữ và thoái triển các mốc phát triển.

  • 07/11/2025

    Cách ăn cá để bổ sung omega-3 tốt nhất cho tim và não

    Cá là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt là omega-3 rất tốt cho tim và chức năng não. Vậy nên ăn cá thế nào để nhận được nguồn omega-3 tốt nhất?

  • 07/11/2025

    Những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy

    Tiêu chảy thường được hiểu là tình trạng đi ngoài phân lỏng, nhiều nước và số lần nhiều hơn bình thường.

  • 06/11/2025

    6 lợi ích sức khỏe của thịt lợn ít người biết

    Thịt lợn là một trong những loại thịt phổ biến nhất nhưng ít người chú ý tới giá trị dinh dưỡng của nó. Không chỉ là nguồn cung cấp protein dồi dào cho cơ bắp, thịt lợn còn chứa một lượng lớn vitamin, khoáng chất thiết yếu mà cơ thể cần để duy trì năng lượng và các chức năng quan trọng.

  • 06/11/2025

    Cong vẹo cột sống ảnh hưởng tới trẻ em như thế nào?

    Cong vẹo cột sống ở trẻ em là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên (thường là chữ C hoặc S), có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu về tình trạng này ở trẻ!

  • 05/11/2025

    4 nhóm người không phù hợp ăn gạo lứt

    Gạo lứt có nhiều lợi ích cho sức khỏe vì hàm lượng chất xơ, vitamin và chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, với một số nhóm người, gạo lứt có thể không phù hợp hoặc cần thận trọng khi ăn.

  • 05/11/2025

    Những loại vaccine không nên bỏ qua cho trẻ

    Tiêm chủng là một trong những biện pháp y tế công cộng hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ em khỏi những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xem thêm