Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bí ẩn răng khôn: vì sao chúng mọc lâu như vậy?

Con người được biết đến là dành nhiều thời gian nhất cho sự trưởng thành và lớn lên của cơ thể. Trong số tất cả các loài động vật có vú lân cận nhất với chúng ta – đặc biệt là các loài vượn lớn, chỉ có loài tinh tinh đứng thứ hai sau con người khi nói về việc kéo dài thời gian phát triển. Tuy nhiên, ngay cả tinh tinh cũng phát triển một bộ răng đầy đủ trước khi chúng trưởng thành về mặt giới tính, nhưng tại sao loài người lại không mọc những chiếc răng này cho đến khi chúng ta gần hết tuổi thiếu niên hoặc trưởng thành?

Răng khôn là gì?

Theo các nhà khoa học, răng khôn là cặp răng trưởng thành cuối cùng mọc trong miệng của một người. Hầu hết mọi người đều có 2 bộ răng khôn và chúng đều mọc một cách an toàn, nhưng cũng có những người khác lại gặp phải các biến chứng khi mọc răng.

Răng khôn có thể gây nhiều ảnh hưởng, xảy ra khi không có đủ chỗ cho những chiếc răng khi mọc hoặc phát triển đầy đủ. Điều này có thể dẫn đến tổn thương các răng khác, gây đau và các vấn đề răng miệng. Trong một số trường hợp, răng khôn hoàn toàn tách rời và không gây ra vấn đề gì ngay lập tức. Tuy nhiên, vì chúng nằm ở các vị trí trong cùng và khó làm sạch nên khả năng bị sâu là dễ hơn, cùng với các bệnh về nướu và các vấn đề răng miệng đi kèm.

Khi răng khôn có khả năng gây ra các biến chứng răng miệng, chúng thường được phẫu thuật loại bỏ. Một số nha sĩ cũng khuyên nên loại bỏ những chiếc răng này kể cả khi không gây ra triệu chứng để ngăn chặn và đề phòng các vấn đề có thể xuất hiện trong tương lai.

Tại sao phải mất một thời gian dài trước khi mọc răng khôn?

Các nhà khoa học cho rằng một trong những bí ẩn dai dẳng về sự phát triển sinh học của con người là sự đồng bộ chính xác giữa sự xuất hiện của răng hàm với lịch sử sự sống và cách nó được điều chỉnh để xuất hiện.

Các nhà khoa học bắt đầu nghiên cứu vấn đề này bằng cách thu thập các mẫu răng khác nhau và so sánh sự phát triển của chúng, trong đó có quá trình biến xương và răng của 21 loài linh trưởng thành mô hình 3D để khảo sát. Điều này có thể giúp định lượng được khoảng thời gian của cũng như mối quan hệ của nó với sự cân bằng tinh tế trong cơ chế sinh học bên trong hộp sọ đang phát triển của một người.

Trong nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances với tiêu đề Quan điểm cơ sinh học về sự xuất hiện răng hàm và lịch sử sự sống của linh trưởng, các nhà khoa học đã giải thích rằng răng trưởng thành được sử dụng để nghiền thức ăn thành các hỗn hợp nhão thường phát triển trong nướu răng của chúng ta ở ba trạng thái, ở 6, 12, và 18 tuổi. Tuy nhiên, các loài linh trưởng khác có được những chiếc răng hàm trưởng thành hoàn chỉnh sớm hơn. Bất chấp những điểm tương đồng của con người với các giai đoạn phát triển của tinh tinh hay vượn, các loài linh trưởng này phát triển bộ răng hàm hoàn chỉnh khi 3, 6 và 12 tuổi. Điều này đặt ra giả thuyết do sự ảnh hưởng của sự sinh trưởng chậm, kéo theo tập quán và hành vi duy trì thức ăn chậm hơn khiến bộ hàm cũng phát triển chậm hơn.

Một yếu tố quan trọng hạn chế thời gian mọc răng đó chính là khoảng trống. Nếu hàm của một người không đủ lớn để vừa cho không gian mọc lên của những chiếc răng khôn, thì không có ích gì để ép chúng mọc nhanh hơn mức bình thường.

Đối vớ con người, khung xương hàm chúng ta thường không rộng và do đó, không có nhiều không gian. Đây là một vấn đề lớn đối với con người khi nói đến việc mọc các vị trí răng khôn. Theo các chuyên gia, hàm của con người phát triển chậm, có lẽ phần lớn là do lịch sử cuộc sống từ khi tiến hóa và sinh trưởng nói chung là chậm, kết hợp với khuôn mặt ngắn. Sự chậm trễ trong không gian về mặt cơ học tạo ra vị trí thích hợp cho răng khôn mọc lâu hơn, kéo theo việc mọc răng trùng với độ tuổi của con người lâu hơn.

Theo một nghiên cứu năm 2019 cho thấy răng khôn tồn tại để loài người có thể nhai thức ăn cứng từ tự nhiên, chẳng hạn như kiếm ăn thời kỳ hoang dã. Theo thời gian phát triển, khuôn mặt – vùng hàm và răng khôn bị va đập nhiều làm ngắn hàm do con người dần dần ăn các thức ăn mềm hơn. Một nghiên cứu khác từ Đại học Harvard vào năm 2015 xác định rằng khoảng 22% người không xuất hiện răng khôn - trong khi 22% người lại mọc răng khôn và gặp phải các ảnh hưởng của nó. Việc không mọc răng khôn có thể là một ví dụ về sự tiến hóa gần đây vì thức ăn hiện có ngày nay có thể không cần sử dụng đến những chiếc răng hàm thứ ba.

Những thay đổi khác về giải phẫu của con người theo thời gian bao gồm sự gia tăng tỷ lệ xương phía sau cơ thể, các mạch máu thay đổi hay sự biến mất của một số bộ phận cũng cho thấy quá trình tiến hóa đã ảnh hưởng nhiều đến hình dáng và đặc điểm cơ thể hiện nay. Nhìn chung, răng khôn của loài người mọc chậm hơn so với các loài động vật có vú gần giống với chúng ta nhất, và câu trả lời được chấp thuận nhiều nhất cho đến nay vẫn là sự thay đổi trong quá trình tiến hóa.

Tổng kết

Không phải ai cũng mọc răng khôn, và không phải ai cũng gặp phải các ảnh hưởng của việc mọc răng khôn. Những chiếc răng khôn là minh chứng cho sự phát triển của loài người trong một quãng thời gian dài.

Lời khuyên từ các chuyên gia là hãy đến cơ sở nha khoa để được khám và tư vấn khi có các dấu hiệu của việc mọc răng khôn. Răng khôn có thể gây ra các ảnh hưởng đến sức khỏe, do vậy cần được đánh giá và loại bỏ ngay khi cần thiết.

Tham khảo thêm thông tin tại: Có phải ai cũng có răng khôn?

 

BS. Minh Khánh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Sciencetimes) -
Bình luận
Tin mới
  • 19/08/2025

    Cách làm mờ và loại bỏ đốm đồi mồi một cách tự nhiên

    Đốm đồi mồi là những vết sẫm màu, phẳng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường xuất hiện trên mặt, tay và các vùng da hở khác. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng các biện pháp khắc phục tự nhiên.

  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

Xem thêm