Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

5 hậu quả đáng sợ của dùng kháng sinh quá liều

Kháng sinh được coi là một phát minh quan trọng trong nền y học hiện đại, nhưng việc lạm dụng kháng sinh sẽ tạo ra những tác dụng không mong muốn đáng tiếc.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) gần đây đã cảnh báo về hậu quả của việc lạm dụng kháng sinh. Tom Frieden, giám đốc của CDC đã được cảnh báo về tình trạng “cơn ác mộng mang tên vi khuẩn” ở những người đã bị kháng kháng sinh, kể cả những loại hiện đại nhất. Điều này có thể dẫn đến việc hình thành các chủng vi khuẩn gây chết người.

Trong khi các nhà khoa học đang nỗ lực thực hiện các phương pháp để bảo vệ hiệu quả của kháng sinh và làm chậm lại các tình trạng nhiễm trùng tiềm ẩn bằng việc siết chặt thêm các chính sách, thì việc lạm dụng kháng sinh vẫn đang tiếp tục diễn ra và để lại những hậu quả về sức khỏe hết sức nghiêm trọng cho nước Mỹ và cho toàn thế giới.

Kháng sinh làm tăng các trường hợp tiêu chảy chết người ở trẻ nhỏ

Vì đa số các trường hợp cảm lạnh thông thường là do virus nên việc dùng kháng sinh để điều trị virus không thể ngăn chặn được tình trạng nhiễm trùng và có thể tạo ra những tác dụng phụ không mong muốn. Các nghiên cứu đã chứng minh được rằng, một nửa số kháng sinh sử dụng là để kê cho trẻ em bị nhiễm trùng đường hô hấp trên có liên quan đến cảm lạnh.

Một nghiên cứu mới đây của CDC chỉ ra rằng, trẻ em được kê kháng sinh để điều trị nhiễm trùng đường hô hấp trên thường nhạy cảm hơn với các chủng kháng thuốc kháng sinh tích cực của một loại vi khuẩn được gọi là C.diff. Nghiên cứu cho thấy, 71% trẻ em nhiễm C.diff được kê một loạt các kháng sinh chống nhiễm trùng hô hấp, tai và họng 12 tuần trước khi nhiễm trùng. “Khi kháng sinh được chỉ định không đúng, trẻ em sẽ bị đưa vào những nguy cơ sức khỏe không cần thiết, bao gồm nhiễm C.difficile và các loại nhiễm trùng vi khuẩn kháng kháng sinh nguy hiểm khác”, theo Frieden.

C.diff là một loại vi khuẩn được tìm thấy ở đường ruột của con người, có thể gây ra tình trạng tiêu chảy nghiêm trọng và là nguyên nhân của 250.000 ca nhiễm trùng trong bệnh viện và 14.000 ca tử vong hàng năm ở trẻ em cũng như người lớn.

Một nghiên cứu gần đây xuất bản trên tạp chí Pediatrics chỉ ra rằng, đơn thuốc kháng sinh cho trẻ em vẫn đang được giữ nguyên, nhưng vẫn nên tiếp tục chú ý để làm giảm lượng kháng sinh phổ rộng kê cho trẻ em trong một số bệnh.

Kháng sinh có thể làm giảm sự nhạy cảm của vi sinh vật đường ruột

Ruột của bạn có chứa khoảng 100 nghìn tỷ vi khuẩn thuộc nhiều chủng khác nhau. Một số chủng có thể nguy hiểm chết người, nhưng vẫn có một sự cân bằng tự nhiên được duy trì trong ruột. Sự cân bằng này có thể sẽ bị ảnh hưởng nếu sử dụng kháng sinh. Các loại kháng sinh tích cực có thể rất có ích trong việc điều trị các tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng, nhưng lại có thể sẽ loại bỏ rất nhiều loại vi khuẩn đường ruột có lợi và để lại nhiều miễn dịch với kháng sinh phát triển. Đó chính là trường hợp của nhiễm vi khuẩn gây tiêu chảy C.diff.

Rất nhiều người, đặc biệt là trẻ nhỏ, nhạy cảm với những tác dụng phụ không mong muốn của những loại kháng sinh không cần tiết, bao gồm việc thay đổi kéo dài của hệ vi sinh vật đường ruột.

Kháng sinh có thể sẽ biến những vi khuẩn có lợi thành vi khuẩn gây hại

Vi khuẩn có khả năng chống lại tác dụng của thuốc kháng sinh thông qua quá trình chuyển gen ngang. Điều đặc biệt là, vi khuẩn không cần phải sinh sản mới có thể truyền gen kháng kháng sinh cho đời sau mà chúng có thể truyền gen này cho “đồng đội” của mình, như cách học trò trong lớp truyền giấy cho nhau. Việc này được gọi là truyền gen ngang.

Một nghiên cứu chỉ ra rằng, vi khuẩn đường ruột có thể truyền gen kháng kháng sinh cho các loại vi khuẩn khác.

Một nghiên cứu ở Đại học Birbeck, London đã chỉ ra cách vi khuẩn tiết ra các gen này từ các màng, việc này đã đưa ra một gợi ý về cách ngăn chặn sự truyền gen của vi khuẩn.

Kháng sinh làm tăng số trường hợp bị bệnh lậu không thể điều trị được

Cùng với C.diff, CDC cũng đã tích cực theo dõi các trường hợp bị lậu kháng kháng sinh. Bệnh lậu không thể điều trị được không chỉ gây đau đớn mà còn liên quan đến tình trạng viêm vùng chậu, chửa ngoài tử cung, vô sinh do ống dẫn trứng và nhiễm trùng mắt ở trẻ sơ sinh.

Một chủng vi khuẩn lậu đặc biệt, tên là Neisseria gonorrhoeae đã kháng lại loại kháng sinh chuyên dùng để điều trị bệnh lậu. Hiện tại, chí có cephalosporin là loại kháng sinh duy nhất đáp ứng được các tiêu chuẩn của CDC để chống lại vi khuẩn lậu kháng kháng sinh.

Năm 2013, có 334.826 ca mắc lậu được báo cáo lại ở Mỹ và đa số các ca nhiễm mới xảy ra ở độ tuổi từ 15 đến 24 (theo CDC).

Kháng sinh làm tăng chi phí mua thuốc và chi phí nằm viện

Nếu tình trạng kháng kháng sinh ngày một phổ biến thì đồng nghĩa với việc các loại kháng sinh cổ điển, phổ biến sẽ không sử dụng được nữa. Việc này có nghĩa là bệnh nhân sẽ phải sử dụng loại kháng sinh khác, đắt tiền hơn, trong thời gian lâu hơn.

Trung bình, vào năm 2009 một bệnh nhân bị kháng kháng sinh sẽ phải tốn từ 18.588 đô la cho đến 29.069 đô la chi phí điều trị. Tống số tiền chi trả cho việc này rơi vào khoảng 20 tỷ đô la mỗi năm ở Mỹ.

Vào năm 2000, Mỹ đã mất khoảng 35 tỷ đô la do các trường hợp tử vong sớm, nằm viện và việc mất tiền lương liên quan đến các tình trạng nhiễm trùng kháng thuốc kháng sinh.

Ths.Bs. Trần Thu Nguyệt (Tổng hợp từ Healthline)
Bình luận
Tin mới
  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

Xem thêm