Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

5 cách điều trị triệu chứng mất nước một cách tự nhiên

Những người nào dễ bị mất nước nhất? Vận động viên những người thường xuyên luyện tập ngoài trời, trẻ nhỏ thường gặp vấn đề về đường ruột và người già dễ nhạy cảm với tác động của mất nước.

Chúng ta đều yêu mùa hè, dành nhiều thời giạn tận hưởng cái nắng nóng và chảy nhiều mô hôi khi luyện tập. Tuy nhiên với khí hậu nóng ẩm như thế này việc tập luyện chảy nhiều mô hôi có thể dẫn đến việc mất nước và mất cân bằng điện giải.

Những người nào dễ bị mất nước nhất? Vận động viên những người thường xuyên luyện tập ngoài trời, trẻ nhỏ thường gặp vấn đề về đường ruột và người già dễ nhạy cảm với tác động của mất nước.

Bạn cần phải phải làm gì để cơ thể không bị mất nước hay nặng hơn là mất cân bằng điện giải? Tất nhiên uống đủ nước hàng ngày, theo dõi cơn khát và đi tiểu, liên tục nạp nước khi tập luyện.

Vậy mất nước là gì?

Mất nước xảy ra khi khi lượng nước trong cơ thể giảm đi nghiêm trọng.

Có ba loại mất nước tùy thuộc và từng loại dịch cơ thể bị mất:

  • Mất điện giải, chủ yếu là mất natri
  • Mất toàn nước
  • Mất cả nước và điện giải.

Mất nước được định nghĩa là mất quá nhiều dịch của cơ thể, nói cách khác, việc này xảy ra khi cơ thể cần nhiều chất lỏng hơn lượng chất lỏng cơ thể đang tiêu thụ để duy trì chức năng bình thường. Dịch cơ thể mất đi không chỉ mất nước, mà còn mất một hoặc nhiều chất điện giải.

Điện giải là những chất có vai trò đặc biệt trong cơ thể để mang tín hiệu điện tử giúp cân bằng độ pH và duy trì các chức năng quan trọng, như nhịp tim và tín hiệu thần kinh. Một số loại điện giải cơ bản  canxi, natri, kali, cho, magie và bicarbonate. Trong số những điện giải trên kali, natri và clo được cho là những điện giải quan trọng nhất. Một số bộ phận cơ thể phụ thuộc rất nhiều vào sự cân bằng điện giải và hydrat hóa thích hợp- và do đó đặc biệt dễ bị tổn thương do mất dịch như não, hệ thần kinh trung ương và cơ.

Dưới đây là vai trò của những điện giải và chúng ảnh hưởng như thế nào với sự mất nước:

  • Quá nhiều natri có thể gây ra mất nước do tăng natri máu, tăng lượng natri nạp vào là một vấn đề rất được quân tâm.
  • Kali đóng vai trò trong việc điều hòa nhịp tim và chức năng cơ. Sự sai lệch về nồng độ kali hơn mức cần thiết hoặc thấp hơn mức cơ thể cần, có thể gây ảnh hưởng đến nhịp tim và gây ra những thay đổi trong huyết áp. Nhiều người có lượng kali thấp sẽ càng trầm trọng hơn khi tiêu thụ nhiều natri.
  • Clo giúp cân bằng các loại dịch khác trong cơ thể. Việc tăng hay giảm nhiều lượng clo trong có thể có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí là tử vong.
  • Magie cần cho sự co bóp cơ, suy trì nhịp tim bình thường, chức năng thần kinh, củng cố xương chắc khỏe giảm lo âu, và giữ ổn định cân bằng protein-dịch. Đó là lý do tại sao thiếu hụt magie không tốt và dẫn đến triệu chứng mất nước.

Có rất nhiều hormone cũng kiểm soát hoạt động và nồng độ điện giải trong cơ thể. Điện giải chủ yếu là được tiết ra từ thận và tuyến thượng thận. Chúng bị kiểm soát bởi các hormone trong đó có renin, angiotensin, aldosterone và hormone chống lợi tiểu.

Dấu hiệu của mất nước

Có rất nhiều dấu hiệu của mất nước  chứ không hẳn là khát nước. Ví dụ, những dấu hiệu mất nước cũng bao gồm việc căng cổ và hàm, táo bón, nôn và co thắt cơ kéo dài.

Những dấu hiệu của mất nước cơ bản gồm có:

  • Khô miệng
  • Buồn ngủ
  • Khát
  • Mệt mỏi
  • Đau đầu
  • Chóng mặt
  • Buồn nôn
  • Tiêu chảy

Các nghiên cứu cũng chỉ ra mức độ mất nước còn có ảnh hưởng đến tâm trạng và nhận thức, góp phần gây nên tình trạng thiếu tập trung, suy giảm thị lực, tri giác, theo dõi, nhớ lại, khả năng chú ý, kỹ năng vận động, tâm lý và trí nhớ và đặc biệt là tiêu hóa.

Vấn đề tiêu hóa cũng là một trong những dấu hiệu phổ biến của mất nước bởi cơ của đường tiêu hóa cần đủ nước để co bóp một cách hớp lý giúp vấn đề đại tiểu tiện được dễ dàng hơn. Vì vậy lượng nước và điện giải cao thấp đều dẫn đến tiêu chảy, táo bóm chảy máu. Ở những người cao tuổi, mất nước cũng thường xảy ra khi thời tiết khắc nghiệt vào mùa hè.

Triệu chứng của mất nước nghiêm trọng:

  • Cực kỳ khát nước
  • Khó chịu
  • Nhầm lẫn
  • Cực kỳ khô miệng
  • Mắt trũng
  • Không ra mồ hôi
  • Khóc không có nước mắt ở trẻ nhỏ
  • Tiểu ít hoặc ko đi tiểu
  • Da ấn lõm
  • Hạ huyết áp
  • Nhịp tim nhanh
  • Sốt
  • Mê sảng

Một số dấu hiệu hiệu của mất nước và tăng dấu hiệu của tăng natri máu tương tự nhau mặc dù tác động  của chúng có thể khác nhau. Tăng natri nháu thường không nguy hiểm như mất nước nhưng một số trường hợp cũng gây ra những vấn đề nghiêm trọng.

Dấu hiệu của tăng natri có thể gồm:

  • Da nóng
  • Khô dịch cơ thể
  • Vô cùng khát nước
  • Co giật
  • Hôn mê
  • Cáu gắt
  • Mê sảng
  • Cứng khớp
  • Co giật

Cách để điều trị

Uống đủ nước hàng ngày

Là cách nhanh nhất để điều trị mất nước. Nước trắng là cách tốt nhất để ngăn ngừa và đánh bạo được sự mất nước đặc biệt là điều kiện thời tiết mùa hè nắng nóng.

Khuyến nghị uống nước là từ 8-10 cốc nước mỗi ngày giúp duy trì nồng độ điện giải và tránh dấu hiệu mất nước. Khi bạn tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc trong và sau tập luyện, uống nước nhiều là một sự hợp lý.

Các yếu tố trong chế độ ăn, tuổi, mức độ hoạt động thể lực và kích cỡ cơ thể xác định bạn sẽ cần uống bao nhiêu nước, vì vậy cần chú ý đến mức độ khát nước của bạn.

Làm thế nào để bạn biết đang uống đủ nước? Một nguyên tắc nhỏ là uống đủ nước để bạn đi tiểu ít nhất một lần trong 3-4 tiếng.

Lượng nước tiểu không nên có màu vàng đậm nhưng cũng không cần đến mức màu trắng. Vì vậy cần để ý đến lượng nước mình đang uống khoảng 8-10 cốc mỗi ngày nhưng lại một lần nữa phải nhắc lượng nước còn tùy thuộc rất nhiều vào điều kiện của ngày hôm đó.

Phụ nữ mang thai thì cần thêm nhiều nước hơn khoảng 10-13 cốc nước mỗi ngày để duy trì độ ẩm ngăn ngừa việc thiếu hụt. Tương tự như vậy trẻ dậy thì cũng cần nhiều nước cho sự tăng trưởng và phát triển nhanh hơn các độ tuổi khác.  Bất cứ ai uống kháng sinh, lợi tiểu, hormone, thuốc tăng huyết áp và thuốc điều trị ung thư đều cần uống nhiều nước.

Ăn nhiều thực phẩm mọng nước

Đây là những thực phẩm giàu nước mà bạn cần trong chế độ ăn: nước dừa, cần tây, dưa hấu và các loại dưa, dưa chuột, kiwi, ớt chuông, họ quả cam chanh như cam, bưởi tây; cà rốt, các chế phẩm sữa lên men như sữa chua, dứa.

Những nguồn thực phẩm khác như chuối, nho, mướp đắng, đu đủ, quả mọng, bơ, cà chua, bí ngồi cũng là những thực phẩm nhiều nước.

Thử các loại nước thay thế lành mạnh thay cho nước

Nếu ý tưởng uống nước trắng không đủ hấp dẫn bạn thì hãy thử những loại nước ít đường, chẳng hạn như nước dừa là sự lựa chọn lý tưởng.

Nước dừa có chứa rất nhiều thứ góp phần ào quá trình hydrate hóa như kali, acid amin, enzyme, các yếu tố tăng trưởng và khoáng chất. Trên thực tế thành phần của nước dừa tương tự tự như thành phần trong máu người giúp chúng ta phục hồi sau khi bị mất nước hoặc tập luyện.

Những đồ uống khác cũng giúp cung cấp nước tốt:

  • Nước ép rau củ tự làm
  • Sinh tố hoa quả
  • Trà thảo mộc
  • Nước khoáng
  • Nước chanh mật ong ấm
  • Nước trà lên men
  • Nước canh xương hầm

Giữ đủ nước trong và sau khi tập luyện

Trong suốt quá trình luyện tập hoặc hoạt động bạn bị mất cân bằng điện giải vì mồ hôi ra nhiều. Cách tốt nhất là hãy uống nhiều nước trong suốt quá trình luyện tập. Uống một cốc nước trước khi luyện tập, ít nhất là một cốc sau khi tập xong.

Trong những trường hợp tập nặng hoặc tập sức bền, việc bổ sung nước cần phải đi kèm theo điện giải bao gồm cả natri chloride hoặc kali chloride. Nhưng vấn đề là đa số nước thể thao lại bổ sung thêm một lượng đường lớn và các chất có màu tổng hợp vì vậy nước dừa là một loại nước thay thế rất tốt.

Ngăn ngừa mất nước trong quá trình bị ốm

Nếu bạn bị ốm mà có sốt, kèm theo nôn hoặc tiêu chảy, hoặc bạn có vấn đề về đường tiêu hóa thì chắc chắn bạn cần tăng lượng nước nạp vào,

Mất nước có thể là nguyên nhân gây ra các biến chứng sỏi thận, nhiễm trùng bàng quang, sỏi đường tiết niệu hay thậm chí là suy tim. Nước uống bổ sung điện giải cũng hữu ích trong trường hợp nôn nhiều hoặc tiêu chảy mạn tính.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 5 dấu hiệu cảnh báo cơ thể mất nước cần bổ sung ngay

 

Bình luận
Tin mới
  • 02/06/2023

    6 loại vaccine người cao tuổi nên tiêm

    Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể bị cúm và các bệnh truyền nhiễm khác, nhưng người cao tuổi có nguy cơ tiến triển nặng hơn nếu họ mắc bệnh. Nếu bạn từ 65 tuổi trở lên, tiêm vaccine là một trong những cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và gia đình bạn khỏi các bệnh nhiễm trùng có thể phòng ngừa được.

  • 01/06/2023

    Magiê: thừa, thiếu đều nguy

    Con người không thể thiếu magiê, bởi vì nó rất quan trọng đối với mọi hoạt động của cơ thể, đặc biệt là xương và hệ tim mạch.

  • 01/06/2023

    Hạ phospho máu

    Hạ phospho máu là tình trạng nồng độ phospho trong máu thấp bất thường. Tình trạng này thường gặp ở những người mắc các bệnh như: nhiễm trùng huyết hoặc nhiễm toan ceton do tiểu đường hoặc có thể xảy ra khi rối loạn sử dụng rượu.

  • 01/06/2023

    Cần cung cấp đủ magiê cho trẻ

    Magiê là khoáng chất cần thiết cho sự phát triển thể lực và trí tuệ của trẻ. Thiếu magiê trẻ sẽ chậm lớn, hệ thống thần kinh và bắp thịt hoạt động không được điều hoà, đưa đến thiếu canxi và phốtpho, gây nên các triệu chứng buồn nôn, chán ăn, mất ngủ, mệt mỏi, đau nhức, run rẩy, co giật tay chân.

  • 01/06/2023

    Làm thế nào để giúp con học ở nhà?

    Gia đình sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ học khi chúng học ở nhà. Vậy bạn đã có cách dạy phù hợp chưa? Hãy làm theo 1 số mẹo này nếu bạn chưa có cách!

  • 01/06/2023

    Cách chế biến rau xanh và trái cây đúng nhất để tận dụng tối đa dinh dưỡng

    Rau xanh và trái cây là thành phần không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày. Chúng chứa nhiều vitamin và chất xơ, khoáng chất tốt cho sức khỏe. Chế biến đúng cách sẽ giúp tận dụng tối đa lượng dinh dưỡng của rau củ.

  • 01/06/2023

    Sự thật và hiểu lầm về tâm thần phân liệt

    Tâm thần phân liệt là một bệnh tâm thần phức tạp, thường bị hiểu lầm, đồng thời thông tin sai lệch và sự kỳ thị xung quanh tình trạng này vẫn còn phổ biến ở nhiều xã hội. Vậy nên việc thay đổi mọi quan niệm sai lầm về bệnh tâm thần phân liệt, cũng như thúc đẩy sự đồng cảm và thấu hiểu đối với những người đang sống chung với căn bệnh này là điều rất quan trọng.

  • 01/06/2023

    Những loại trái cây giúp tăng cường miễn dịch

    Trái cây là lựa chọn hàng đầu để tăng cường hệ miễn dịch. Bạn hãy đảm bảo ăn 3-4 phần trái cây mỗi ngày.

Xem thêm