Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Ung thư đại tràng thường phát hiện muộn: Đột phá nhờ xét nghiệm máu?

Người mắc ung thư đại tràng thường phát hiện bệnh ở những giai đoạn muộn, do triệu chứng dễ lẫn với bệnh đường tiêu hóa khác. Nghiên cứu dưới đây mở ra cơ hội mới cho người bệnh.

Ung thư đại tràng thường phát hiện muộn: Đột phá nhờ xét nghiệm máu?

Nghiên cứu được hỗ trợ bởi Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (National Cancer Institute). Kết quả của nghiên cứu này được đăng trên tạp chí Science Translational Medicine ngày 12/7/2017 vừa qua.

"Biomarker", tạm dịch là chỉ thị sinh học hay dấu ấn sinh học, là những phân tử biểu hiện một dữ kiện sinh học.

Biomarker có thể đơn thuần là hóa chất, tương tự như glucose là dấu ấn của bệnh tiểu đường, hoặc phân tử protein như các kháng thể là dấu ấn của bệnh nhiễm trùng, hoặc gen là dấu ấn cho các bệnh liên quan đến di truyền.

Trong nghiên cứu này, biomarker chính là phân tử protein trong máu.

Ung thư đại tràng thường được chẩn đoán muộn

Ung thư đại tràng là một trong những căn bệnh ung thư gây tử vong nhiều nhất ở Hoa Kỳ. Các nhà khoa học dự đoán số ca tử vong do bệnh ung thư này đứng thứ hai sau bệnh ung thư phổi.

Người mắc bệnh ung thư đại tràng thường được chẩn đoán ở những giai đoạn cuối. Khi đó, các khối u đã di căn đến hạch bạch huyết và bộ phận khác. Ở giai đoạn này, khối u không thể được loại bỏ bằng phẫu thuật và phương pháp hóa trị và xạ trị cũng không hiệu quả. Ít hơn 10% bệnh nhân có thể sống sót trong vòng 5 năm sau khi mắc bệnh.

Một vài nghiên cứu gần đây đã xác định vài chỉ thị sinh học có tiềm năng trong việc chẩn đoán sớm ung thư trước khi chúng di căn đến các bộ phận khác.

Tế bào ung thư đại tràng màu xanh

Chỉ thị sinh học (biomarker) chẩn đoán ung thư đại tràng ở giai đoạn sớm

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các khối u đại tràng ở người để phát triển các tế bào mới có khả năng tự phân chia và phát triển thành các tế bào khác. Các tế bào này được cấy vào chuột để cho các khối u phát triển gây nên đột biến gen KRAS và TP53.

Các mẫu mô ở khối u sau đó được tách ra và nuôi cấy trong môi trường thí nghiệm nhằm xác định các loại protein được sản sinh. Hơn 100 loại protein được phát hiện trong đó có loại TGFβ, được cho là liên quan đến con đường chuyển dịch tín hiệu của ung thư đại tràng.

Mối liên quan giữa chỉ thị sinh học và ung thư đại tràng

(Ảnh minh họa)

Các nhà khoa học lấy mẫu xét nghiệm của bệnh nhân ung thư đại tràng và người khoẻ mạnh. Sự khác nhau giữa hai mẫu mô này chính là nồng độ protein THBS2. Ở bệnh nhân ung thư đại tràng, nồng độ THBS2 cao hơn người khỏe mạnh.

Nhóm nghiên cứu cũng kiểm chứng lại thí nghiệm bằng cách sử dụng Dữ liệu Bộ gen Ung thư (The Cancer Genome Atlas) và phát hiện protein THBS2 được tìm thấy nhiều ở khối u đại tràng hơn các loại mô khác.

Sau đó, các nhà nghiên cứu kiểm tra nồng độ protein THBS2 ở mẫu mô người bệnh ung thư đại tràng ở giai đoạn đầu, giai đoạn cuối và những người không mang bệnh ung thư nhưng có tiền sử viêm tụy mãn tính.

Kết quả cho thấy protein THBS2 giúp phân biệt chính xác mẫu ung thư đại tràng và mẫu không ung thư. Một chỉ thị sinh học khác, CA19-9 cũng cho kết quả tương tự như THBS2.

Phân tích kết hợp cả hai chỉ thị sinh học THBS2 và CA19-9 cho kết quả chính xác cao hơn. Độ chính xác chẩn đoán ung thư là 87% khi kiểm tra nồng độ cả 2 loại chỉ thị này. Điều này giúp tăng khả năng chính xác của phương pháp, giúp phân biệt ung thư ở giai đoạn đầu hay giai đoạn cuối. Thông thường, khi một chỉ thị có nồng độ thấp, chỉ thị còn lại sẽ có nồng độ cao hơn.

Các nhà khoa học sử dụng công nghệ ELISA để đo nồng độ các loại chỉ thị. Công nghệ này sử dụng kháng thể ứng với từng loại protein đặc thù để kiểm tra nồng độ protein trong mẫu máu.

Ngoài ra, các nhà khoa học cũng gửi mẫu phân tích tại Trường Đại học Pennsylvania, Hoa Kỳ nhằm kiểm tra chéo với kết quả của nhóm nghiên cứu. Kết quả giữa 2 lần đánh giá cho kết quả tương tự nhau.

Hy vọng cho bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng cao

Nội soi và xét nghiệm máu là hai biện pháp hiệu quả phát hiện ung thư đại tràng

Kết quả nghiên cứu mang lại hy vọng mới cho các bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng. Những người có nguy cơ mắc bệnh ung thư thường có người thân mắc phải ung thư đại tràng hoặc người có tiền sử viêm tụy mãn tính.

Nhược điểm chính của nghiên cứu này là chỉ thị THBS2 cũng được phát hiện ở các khối u ung thư khác mặc dù ở nồng độ thấp hơn.

Tiến sĩ Ken Zaret giải thích thêm: "Tính đặc thù của từng loại ung thư là yếu tố quan trọng trong việc chẩn đoán sớm bệnh ung thư. Nếu các nghiên cứu trong tương lai chỉ ra nồng độ các chỉ thị này không cao ở các loại ung thư ruột và dạ dày, chúng ta có thể tiến hành thử nghiệm lâm sàng".

Nguyên Huy - Theo National Cancer Institute/Trí thức trẻ
Bình luận
Tin mới
  • 03/09/2025

    Các bệnh tật thường gặp mùa mưa lũ và cách phòng ngừa

    Mùa mưa lũ là thời điểm thiên nhiên mang đến nhiều thách thức cho con người, không chỉ bởi những tổn thất về tài sản mà còn bởi nguy cơ gia tăng các bệnh tật. Khi nước lũ tràn về, môi trường sống bị ô nhiễm bởi vi sinh vật, chất thải và các yếu tố gây bệnh khác, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát.

  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

Xem thêm