Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thuốc tránh thai và kháng sinh: những hiểu lầm thường gặp

Bạn có thể đã từng nghe nói rằng việc sử dụng thuốc tránh thai và kháng sinh cùng một lúc có thể làm giảm hiệu lực tránh thai.

Cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai

Viên uống tránh thai là một phương pháp tránh thai sử dụng nội tiết tố để ngăn cản khả năng thụ thai. Hầu hết các loại thuốc tránh thai đều chứa hai loại hormon là estrogen và progesterone. Những hormon này sẽ ức chế quá trình rụng trứng của buồng trứng. Một số viên uống tránh thai chỉ chứa progesterone gọi là “minipill” có khả năng làm dầy chất nhầy ở cổ tử cung khiến cho tinh trùng khó tiếp cận với trứng do vậy hạn chế khả năng thụ tinh.

Sự tương tác giữa kháng sinh và thuốc tránh thai

Thuốc nào làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai?

Cho tới nay, loại kháng sinh duy nhất đã được chứng minh có khả năng tương tác với thuốc tránh thai là rifampin. Đây là kháng sinh được sử dụng trong điều trị lao và các bệnh nhiễm khuẩn khác. Nếu bạn uống kháng sinh này cùng một lúc với thuốc tránh thai, nó sẽ làm giảm mức nồng độ hormon trong viên thuốc tránh thai và giảm hiệu quả tránh thai của thuốc.

Ngoài ra, rifampin cũng có khả năng làm giảm hiệu quả của miếng dán tránh thai hoặc vòng tránh thai.

Theo một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Journal of the American of Dermatology, lượng hormon trong thuốc tránh thai sẽ giữ nguyên không đổi khi sử dụng kèm với một số kháng sinh được sử dụng phổ biến như sau:

  • Ciprofloxacin
  • Clarithromycin
  • Doxycycline
  • Metronidazole
  • Roxithromycin
  • Temafloxacin

Một số thuốc khác có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai như:

  • Một số chất ức chế protease kháng virus HIV
  • Một số thuốc chống động kinh
  • Thuốc kháng nấm griseofulvin

Thuốc tránh thai có ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc nào không?

Các thuốc tránh thai có thể làm giảm hiệu lực như các thuốc giảm đau và thuốc hạ huyết áp.

Ngược lại, hoạt lực của các thuốc chống trầm cảm, thuốc giãn phế quản và thuốc an thần có thể gia tăng khi sử dụng kèm với thuốc tránh thai.

Các tác dụng không mong muốn khi sử dụng thuốc tránh thai và kháng sinh cùng một lúc

Chưa có nhiều nghiên cứu khoa học về các tác dụng phụ có thể xảy ra nếu sử dụng kháng sinh kèm với thuốc tránh thai. Theo giả thuyết, các tác dụng không mong muốn của riêng từng loại thuốc có thể nghiêm trọng hơn khi uống kèm chúng với nhau. Các tác dụng phụ này bao gồm:

  • Buồn nôn
  • Nôn
  • Tiêu chảy
  • Thay đổi vị giác
  • Đau đầu
  • Hoa mắt

Các tác dụng phụ khá khác nhau tùy từng đối tượng và nhóm kháng sinh sử dụng. Tuy nhiên không phải tất cả những người sử dụng cả thuốc tránh thai và kháng sinh cùng một lúc đều sẽ gặp phải các tác dụng không mong muốn nêu trên.

Mặc dù có những bằng chứng cho thấy kháng sinh làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai nhưng một số yếu tố khác cũng là nguyên nhân khiến thuốc tránh thai bị mất tác dụng. Chẳng hạn như việc uống thuốc không đúng giờ hoặc bỏ qua 1 – 2 viên thuốc khi bạn bị ốm. Ngoài ra, việc hấp thu thuốc cũng bị giảm nếu bạn bị nôn. Do vậy, đôi khi việc thuốc tránh thai bị mất tác dụng khi uống kèm với kháng sinh chỉ là sự trùng hợp do tác động của các yếu tố nêu trên.

Làm thế nào để sử dụng thuốc tránh thai đúng cách

Khi được sử dụng đúng theo hướng dẫn, các viên uống tránh thai sẽ phát huy hiệu quả tránh thai tới 99%. Hầu hết thuốc tránh thai đều được uống hàng ngày trong vòng 21 ngày liên tục và 7 ngày nghỉ. Một số loại thuốc được uống luôn trong vòng 28 ngày hoặc 91 ngày liên tục. Các viên thuốc thường có màu khác nhau để chỉ hàm lượng hormon khác nhau. Vào một số ngày, bạn có thể uống những viên thuốc không hề chứa hormon nhằm mục đích duy trì thói quen uống thuốc của bạn.

Các bác sỹ sẽ đưa ra cho bạn lời khuyên về thời điểm nên bắt đầu sử dụng thuốc. Thường là vào ngày chủ nhật đầu tiên sau khi bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt hoặc vào ngày đầu tiên của chu kỳ. Bạn nên uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Việc uống thuốc không đều đặn cũng khiến nguy cơ mang thai ngoài ý muốn tăng lên.

Lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp

Thuốc tránh thai chỉ là một trong số rất nhiều các biện pháp tránh thai hiện đại được sử dụng hiện nay, bao gồm:

  • Viên uống tránh thai
  • Thuốc tiêm tránh thai
  • Vòng tránh thai
  • Bao cao su
  • Que cấy tránh thai
  • Màng phim tránh thai

Các chuyên gia khuyên rằng bạn nên cân nhắc những câu hỏi sau đây trong việc lựa chọn biện pháp tránh thai:

  • Bạn có muốn có con trong tương lai hay không?
  • Bạn có gặp phải vấn đề gì về sức khỏe hay không?
  • Bạn quan hệ tình dục bao nhiêu lần/tuần?
  • Liệu phương pháp tránh thai có khả năng ngăn ngừa HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục hay không?
  • Phương pháp tránh thai có hiệu quả hay không?
  • Các tác dụng phụ bạn gặp phải là gì?
  • Biện pháp tránh thai đó có tiện lợi khi sử dụng hay không?

Không phải mọi phụ nữ đều thích hợp khi sử dụng viên uống tránh thai. Nếu bạn trên 35 tuổi, có hút thuốc hoặc có tiền sử bị mắc bệnh tim mạch hoặc đột quỵ, các loại thuốc tránh thai dạng kết hợp có thể không phải là lựa chọn phù hợp. Trường hợp bạn bị ung thư vú hoặc xuất huyết tử cung không rõ căn nguyên, dạng thuốc “minipill” có thể không thích hợp.

Tham khảo ý kiến bác sỹ là cách tốt nhất giúp bạn lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp. Bác sỹ sẽ cung cấp cho bạn những lợi ích và nguy cơ của mỗi phương pháp kèm theo những lưu ý đặc biệt và giúp bạn giải đáp những thắc mắc hàng ngày gặp phải.

Cần lưu ý

Ngoại trừ rifampin, hiện có rất ít bằng chứng chứng minh rằng kháng sinh có thể tương tác làm giảm tác dụng của thuốc tránh thai. Do vậy, cần tiến hành thêm nhiều nghiên cứu khác để chứng minh mối quan hệ này. Tuy nhiên, các bác sỹ lưu ý rằng cũng không đủ bằng chứng để phủ nhận hoàn toàn nguy cơ tương tác thuốc.

Để bảo đảm an toàn, bạn có thể sử dụng " thêm" một biện pháp tránh thai như bao cao su hay màng phim tránh thai khi sử dụng thuốc kháng sinh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Ưu nhược điểm của các biện pháp tránh thai phổ biến hiện nay

Ths.Bs.Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 12/05/2025

    Tìm hiểu về xuyên tâm liên

    Xuyên tâm liên là một loại thảo dược được trồng ở Nam Á. Thực phẩm bổ sung có chứa thành phần xuyên tâm liên thường được sử dụng để làm giảm các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, giảm tình trạng viêm và giảm các triệu chứng của bệnh cảm lạnh thông thường nhờ chất andrographolide – hoạt chất có trong lá và thân cây xuyên tâm liên.

  • 11/05/2025

    Hướng dẫn chế độ ăn cho người mắc chứng lùn

    Chứng lùn bao gồm một loạt các tình trạng đặc trưng bởi vóc dáng thấp bé. Mặc dù mỗi loại chứng lùn có nguyên nhân khác nhau nhưng việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, khả năng vận động và kiểm soát các biến chứng sức khỏe tiềm ẩn.

  • 11/05/2025

    Myoglobin là gì?

    Cơ thể bạn là một hệ thống phức tạp gồm xương, da, các cơ quan, chất sinh học,… Trong số các chất sinh học có các protein đặc biệt được gọi là hemeprotein (hay hemoprotein), được tạo thành từ axit amin và sắt. Bạn có thể tìm thấy các protein này trong cơ và máu nơi chúng liên kết với oxy. Các protein trong máu của bạn được gọi là hemoglobin và các protein trong cơ của bạn được gọi là myoglobin. Cùng tìm hiểu về myoglobin qua bài viết sau đây!

  • 10/05/2025

    Mỡ lợn chữa bệnh gì, các bài thuốc từ mỡ lợn

    Mỡ lợn từ xa xưa được con người xem là một thực phẩm rất phổ biến trong cách chế biến món ăn của đại đa số dân tộc trên thế giới, nhưng đây cũng là một vị thuốc quý được dùng chữa một số bệnh trong Đông y.

  • 10/05/2025

    Những điều cần biết về nứt gót chân

    Nứt gót chân thường không nguy hiểm, nhưng đôi khi có thể dẫn đến nhiễm trùng da. Nứt gót chân xảy ra khi da ở dưới gót chân của bạn trở nên cứng và khô. Bất kể nguyên nhân gây nứt gót chân của bạn là gì, bạn đều có thể thực hiện một số bước để điều trị, hoặc ngăn gót chân của bạn không bị nứt ngay từ đầu.

  • 09/05/2025

    Nuôi dưỡng trẻ sơ sinh bị hạ thân nhiệt

    Dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ trẻ sơ sinh bị hạ thân nhiệt vượt qua giai đoạn nguy hiểm này, giúp duy trì đường huyết ổn định, cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể và tăng cường hệ miễn dịch.

  • 09/05/2025

    Bí quyết chăm sóc sức khỏe toàn diện cho mẹ

    Trong mỗi gia đình, người mẹ không chỉ là trái tim mà còn là nguồn cảm hứng, mang lại sự gắn kết và hạnh phúc cho mọi thành viên. Sức khỏe mẹ không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến bản thân mà còn là nền tảng cho sự phát triển của cả gia đình.

  • 09/05/2025

    Bệnh tim mạch ở người cao tuổi

    Tuổi tác là một yếu tố không thể tránh khỏi trong cuộc sống, và cùng với nó là những thay đổi sinh lý tự nhiên của cơ thể, bao gồm cả hệ tim mạch. Người cao tuổi thường dễ mắc các bệnh lý tim mạch hơn do sự lão hóa của các cơ quan, đặc biệt là tim và mạch máu.

Xem thêm