Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thiếu vitamin K: Nguyên nhân, triệu chứng

Vitamin K là một loại vitamin tan trong dầu cần thiết, đóng một vai trò quan trọng trong quá trình đông máu, gần đây được tìm ra vai trò với sức khỏe xương và sức khỏe tim mạch.

Thiếu vitamin K: Nguyên nhân, triệu chứng

Vai trò của vitamin K với quá trình đông máu được biết đến từ lâu, tuy nhiên một số chức năng quan trong khác gần đây mới được phát hiện, trong đó có vai trò khoáng hóa xương và bảo vệ hệ tim mạch, chống oxy hóa…

Dựa trên các nghiên cứu khoa học, các chuyên đã chỉ ra một trong những chức năng quan trọng của vitamin K2 là giúp xây dựng xương và tham gia quá trình đông máu và đây cũng là chức năng nổi tiếng và được nhiều người biết đến nhất của vitamin K2. Vitamin K1 đóng vai trò là “chất” kích hoạt một loại protein chịu trách nhiệm hình thành các cục máu đông trong dòng máu. Do đó, nếu không có vitamin K1, máu sẽ không thể đông lại được.

Lượng vitamin K mà cơ thể chúng ta nhận được hàng ngày, một phần là do vi khuẩn trong đường tiêu hóa tổng hợp, phần khác được cung cấp từ thức ăn. Do vậy, hàm lượng vitamin K trong cơ thể phụ thuộc rất nhiều vào sự hoạt động bình thường hay không của hệ tiêu hóa của mỗi người.

Vitamin K2 cũng là một trong số những loại vitamin quan trọng giúp dự phòng các bệnh tim mạch. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng những người tăng cường bổ sung vitamin K2 qua chế độ ăn sẽ có nguy cơ tử vong vì bệnh tim mạch thấp hơn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng thiếu vitamin K có thể trở nên nguy hiểm.

Các nguyên nhân phổ biến gây thiếu vitamin K

Dinh dưỡng kém là một trong số những yếu tố góp phần gây ra tình trạng thiếu vitamin K (cũng như các tình trạng thiếu các vitamin và khoáng chất khác). Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng góp phần gây ra tình trạng thiếu vitamin K, bao gồm:

  • Sử dụng kháng sinh dài ngày
  • Các vấn đề về ruột ví dụ như mắc hội chứng viêm ruột mãn tính
  • Đang dùng các thuốc hạ cholesterol

Do vitamin K được sản xuất phần lớn bởi các lợi khuẩn đường ruột (Bacteroides & Firmicutes) nên bất cứ sự cản trở nào tại đường ruột cũng có thể dẫn đến giảm khả năng hấp thu hoặc sản xuất vitamin K của cơ thể, ví dụ như hội chứng rối loạn tiêu hóa, hội chứng ruột kích thích, bệnh về gan mật, lạm dụng dùng kháng sinh, hoặc do ăn các loại dầu thực vật đã hydro hóa, chất béo dạng trans, gây ảnh hưởng đến khả năng hấp thu vitamin K và ảnh hưởng đến khả năng sử dụng vitamin K của cơ thể.

Đánh giá thiếu vitamin K

Đến nay chưa có loại xét nghiệm hay phương pháp nào có đáng giá trực tiếp tình trạng thiếu vitamin K; có một số biện pháp áp dụng phương pháp đánh giá gián tiếp thông qua các chỉ số MGP hoặc osteocalcin chưa được carboxyl hóa, nếu chỉ số này càng cao chứng tỏ càng thiếu hụt vitamin K.

Ngoài ra, việc đánh giá các yếu tố nguy cơ, các bệnh tật liên quan cũng được áp dụng: ví dụ những người bị bệnh còi xương, mềm xương, loãng, xơ vữa động mạch, tắc mạch, bệnh tim, tiểu đường thì được xếp vào nhóm bị thiếu vitamin K2.

Vitamin K ít được dự trữ trong cơ thể, vì vậy cần được cung cấp và bổ sung đều đặn hàng ngày, đặc biệt các thực phẩm giàu vitamin K.

Các triệu chứng thiếu vitamin K

Khi thiếu vitamin K, cơ thể sẽ lâm vào tình trạng khẩn cấp và chỉ có thế tiếp tục duy trì các chức năng quan trọng cần cho sự sống. Hậu quả là các chức năng khác, ít quan trọng hơn của cơ thể sẽ bị chậm lại, khiến cơ thể dễ xuất hiện tình trạng yếu xương, phát triển ung thư và các vấn đề về tim mạch hơn.

Các triệu chứng thiếu vitamin K có thể bao gồm:

  • Dễ bầm tím
  • Xuất huyết đường tiêu hóa
  • Chảy máu mũi (chảy máu cam)
  • Ra máu nặng trong chu kỳ kinh nguyệt
  • Có máu trong nước tiểu

Người mắc một số bệnh sau sẽ dễ có nguy cơ thiếu vitamin K hơn những đối tượng khác: mắc bệnh celiac, viêm ruột mạn tính, xơ nang và ứ mật, bệnh còi xương, loãng xương ở phụ nữ sau mạn kinh, bệnh về gan mật.

Mặc dù vitamin K là một loại vitamin tan trong dầu nhưng cho đến nay, chưa có tài liệu nào ghi nhận về độc tính của vitamin K. Tuy nhiên, cần lưu ý khi sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung vitamin K nếu đang sử dụng các thuốc chống đông máu.

Nhu cầu khuyến nghị vitamin K

Nhu cầu khuyến nghị vitamin K sẽ phụ thuộc vào tuổi, giới và một số yếu tố khác như tình trạng mang thai, cho con bú, hoặc mắc bệnh. Dưới đây là khuyến cáo mới nhất của Viện Dinh dưỡng quốc gia năm 2016 dành cho người Việt Nam:

Tương tác của vitamin K với các loại thuốc khác

Nếu bạn đang mang thai hoặc đang cho con bú, bạn nên tránh bổ sung vitamin K qua thực phẩm chức năng có liều cao hơn nhu cầu khuyến nghị hàng ngày. Nếu bạn đã từng bị đột quỵ, ngừng tim hoặc dễ bị đông máu, thì bạn không nên uống bổ sung vitamin K mà không hỏi ý kiến bác sỹ.

Nếu bạn đang sử dụng kháng sinh trên 10 ngày, bạn cần phải tăng hàm lượng vitamin K nạp vào qua chế độ ăn vì kháng sinh có thể tiêu diệt các loại vi khuẩn đường ruột và từ đó, gây ảnh hưởng đến khả năng hấp thu vitamin K của cơ thể.

Ngoài ra, nếu đang sử dụng các loại thuốc làm giảm lượng chất béo hoặc cholesterol trong cơ thể thì cũng có thể sẽ làm giảm hàm lượng các vitamin tan trong dầu mà cơ thể hấp thu, trong đó có vitamin K.

Nếu đang sử dụng các loại thực phẩm bổ sung có chứa vitamin E, cũng nên thận trọng bởi vitamin E có thể gây cản trở đến hiệu quả của vitamin K trong cơ thể.

Vitamin K và các vi chất dinh dưỡng khác trong cơ thể

Vitamin K hoạt động phối hợp với các chất dinh dưỡng khác,giúp duy trì sức khỏe xương, ví dụ như canxi, vitamin D và magie. Tất cả những vitamin và khoáng chất này sẽ đảm bảo cho bạn có một bộ xương chắc khỏe.

Nếu bạn tiêu thụ quá nhiều vitamin K, thì vitamin A và vitamin E sẽ phải cạnh tranh hấp thu với vitamin K. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng nếu bạn bổ sung vitamin K liều cao, chứ sẽ không xảy ra nếu bạn bổ sung vitamin K thông qua thực phẩm hoặc vitamin K tự nhiên sinh ra tại ruột.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Mối liên hệ giữa Vitamin D, Canxi và phát triển Chiều cao

PGS. TS. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

  • 15/08/2025

    Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

    Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.

Xem thêm