Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tập luyện để dưỡng sinh

Dưỡng sinh là nuôi dưỡng, tu dưỡng, luyện dưỡng để phòng bệnh, chữa bệnh, tăng cường sức khỏe kéo dài tuổi thọ.

Tập luyện để dưỡng sinh

Trong y học phương Đông có nhiều phương pháp tập luyện để dưỡng sinh như: xoa bóp, khí công, thái cực quyền, thiền, luyện khí bên trong, luyện hình bên ngoài. Người xưa có câu: Đi bách bộ chữa bách bệnh... Trong bài này, chúng tôi xin giới thiệu phương pháp dưỡng khí nội hình các tạng phủ trong cơ thể, tăng cường sức khỏe để bạn đọc tham khảo.

Phép dưỡng tâm (tim) khí: Ngồi ngay ngắn, nắm hai tay, dùng sức đấm hai bên đầu 6 lần. Sau đó đan các ngón  hai bàn tay vào nhau, dùng chân đạp vào tay 6 lần. sau đó thở nhẹ nhàng, hà hơi ra 6, 7 lần, để khử các chứng phong tà trong tim, làm như vậy để trị chứng phiền táo, lở miệng, loét lưỡi.

Phép dưỡng can (gan) khí: Ngồi ngay ngắn, nâng hai tay lồng vào nhau, lật đi lật lại vào ngực Nam 7 lần, Nữ 9 lần, sau đó thở nhẹ hà hơi ra 6, 7 lần. Làm như vậy để trừ phong tà tích tụ ở gan. Làm như vậy để trị chứng đau mắt đỏ, chứng chảy nước mắt. Trong Đông y, can khai khiếu ra mắt. khí của can tốt, lưu thông thì mắt sáng. Khí của can bị uất thì mắt kém, sinh ra nhiều bệnh tật khác như: quáng gà, thong manh, mắt mờ nhìn không rõ...

Phép luyện để dưỡng đởm (túi mật) khí: Ngồi ngay ngắn, xếp hai bàn chân ngửa lên. Dùng hai tay kéo hai cổ chân lên lắc 7-9 lần. Sau đó dùng hai tay chống đất nâng toàn thân lên 3 lần, rồi thở đều, làm như vậy để mọi phong độc, tà khí trong đởm thoát ra, đởm khí được trong lành, đởm chất trong suốt, các bệnh ở can đởm tự tiêu tan.

Tập luyện để dưỡng sinh

Đi bộ là giải pháp phòng và chữa bệnh rất tốt.

Phép luyện để dưỡng khí ở tỳ (dịch tụy): Ngồi ngay ngắn, co một chân, duỗi một chân, hai tay kéo ngược lên phía sau 5 lần, để khử phong tà làm tổn thương thực của tạng tỳ. Sau đó hít thở 5-7 lần. Làm như vậy giảm được các bệnh ở tỳ vị, tránh được chứng hay khạc đờm, phản vị (trào ngược) và rối loạn tiêu hóa.

Phép luyện để dưỡng khí ở phế (phổi): Ngồi ngay ngắn, hai tay chống đất, co người, cong cột sống lại, dướn người lên trên 5 lần, sau đó thở ra hít vào nhẹ nhàng 7 lần, làm như vậy để khử khí của phong, hàn tà, tích lại trong phổi. Để giải trừ các bệnh ở thượng tiêu (gồm tim, phổi, thực quản) tăng cường công năng của hô hấp và tuần hoàn của phổi.

Phép luyện để dưỡng khí ở thận: Ngồi ngay ngắn, dùng ngón tay miết từ hai bên tai xuống đến sườn 5-7 lần, rồi đứng lên nhảy ra phía trước, phía sau 9 lần, sau đó thở nhẹ 9 lần để khử phong tà ở eo lưng, thận, bàng quang. Có tác dụng đề phòng và điều trị được bệnh hoa mắt, ù tai, liệt dương.

Phép luyện khí lúc bình minh để lưu thông khí huyết: Bình minh khi tỉnh giấc, ngồi dậy ngay ngắn, ngưng thần (không suy nghĩ) đầu lưỡi đưa lên hàm ếch, ngậm miệng thở nhẹ 3-5 lần, ngọc tuyền (nước miếng) tự trào ra, nuốt xuống 3 lần, làm cho tà hỏa trong ngũ tạng không bốc lên. Khí huyết lưu thông đến tứ chi bách hài. Mỗi tháng tập mười lăm ngày, làm liên tục nhiều năm, ngăn ngừa được mọi bệnh tật không phát sinh từ nội tạng. Trừ được mối lo về sau khi tuổi cao không mắc chứng suy nhược.

Phép luyện khí để tiêu tích tụ: Do ăn uống tà độc bị tích tụ trong người, hàng ngày lúc đói ngồi ngay thẳng, hít khí vào thật đầy bụng, làm cho khí xuống tận đan điền (bụng dưới) khi nội khí đã đầy, thở ra bằng miệng cho đến khi hết khí ở đan điền, làm như vậy từ 5-7 lần, mỗi ngày làm hai lần làm liên tục nhiều ngày trong năm để giảm được tích khí trong bụng. Trừ được bệnh hay trướng bụng, đầy hơi.

Phép luyện khí để trị chứng váng đầu, đau đầu: Khi cơ thể nhiễm phong tà, hư hỏa bốc lên, khiến mắt hoa, đầu choáng váng, đau nửa đầu, hoặc đau trên đỉnh đầu. Cũng có trường hợp nặng dẫn đến bán thân bất toại. Ngồi yên tĩnh không chú ý đến hơi thở, hai tay bịt kín tai, lắc đầu từ 5-7 lần, giữ nguyên thần (không suy nghĩ). Rồi thở đưa khí lên nê hoàn (lồng ngực) để xua tà khí ra ngoài, làm cho phong tà trong cơ thể tự tan đi, bệnh sẽ hết, đề phòng bệnh sau này tái phát. Phải làm nhiều ngày trong năm.

Phép luyện khí để không mắc chứng mộng thất phong kim quỹ (mộng tinh, di tinh): Khi dục động thì hỏa bốc lên, hỏa bốc lên làm thần mỏi. Khi thần mỏi thì không bế được tinh, tinh tự thoát ra sinh chứng mộng tinh, di tinh. Khi ngủ thần phải được nghỉ ngơi, không suy nghĩ. Dùng hai tay xoa hai mạng sườn 14 lần, vừa làm vừa nuốt khí xuống đan điền, giữ khí lại một lúc mới thở ra, rồi co chân nằm nghiêng một lúc trước khi ngủ, làm như vậy nhiều đêm bệnh sẽ tự khỏi.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Ảnh hưởng tích cực của luyện tập đến những căn bệnh phổ biến hiện nay

TTND.BS. Nguyễn Xuân Hướng - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 02/10/2025

    Tiêm phòng là chìa khóa "vàng" để phòng ngừa bệnh dại

    Trong bối cảnh đô thị hóa và sự gần gũi giữa con người với vật nuôi, bệnh dại vẫn là một mối đe dọa thầm lặng nhưng chết chóc. Đây là căn bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, lây lan qua vết cắn hoặc tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh, với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không can thiệp kịp thời.

  • 02/10/2025

    Trung thu trọn vẹn: bí quyết giữ gìn sức khỏe cả nhà

    Tết Trung thu từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự đoàn viên, gắn kết gia đình trong văn hóa Việt Nam. Dưới ánh trăng sáng, những chiếc bánh trung thu thơm ngon, mâm cỗ đầy ắp, và tiếng cười rộn rã của trẻ thơ tạo nên không khí ấm áp, khó quên.

  • 01/10/2025

    5 loại trái cây nên tránh nếu bị acid uric cao

    Tuy trái cây tốt cho sức khỏe nhưng thực tế, một số loại trái cây lại có thể gây bất lợi cho người bị acid uric cao.

  • 01/10/2025

    Các bài tập nhẹ nhàng cho người cao tuổi ngày vào thu

    Những ngày thu với tiết trời mát mẻ và trong lành chính là lúc lý tưởng để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời. Tuy nhiên, do sự thay đổi của thời tiết và thể trạng, người lớn tuổi cần lưu ý một số những điều quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình tập luyện.

  • 30/09/2025

    Cách chăm sóc dinh dưỡng sau phẫu thuật ung thư gan

    Sau phẫu thuật ung thư gan, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc phục hồi sức khỏe, tái tạo tế bào gan, ngăn ngừa biến chứng. Lựa chọn thực phẩm phù hợp, cân bằng các nhóm chất và áp dụng thói quen ăn uống khoa học sẽ giúp giảm áp lực cho gan, tăng sức đề kháng, cải thiện thể trạng…

  • 30/09/2025

    Những điều cần biết về rối loạn giọng nói

    Rối loạn giọng nói là một tình trạng phổ biến, thường vô hại, mô tả tình trạng suy giảm khả năng phát âm. Các triệu chứng và phương pháp điều trị tình trạng rối loạn giọng nói phụ thuộc vào nguyên nhân, chẳng hạn như viêm thanh quản, khối u trên dây thanh quản hoặc rối loạn liên quan đến thần kinh hoặc cơ ảnh hưởng đến giọng nói.

  • 29/09/2025

    7 món ăn nhẹ tốt nhất sau khi chạy bộ

    Bữa ăn nhẹ sau khi chạy bộ để bổ sung năng lượng và xây dựng cơ bắp là một phần quan trọng của quá trình tập luyện.

  • 29/09/2025

    Tia UV gây hại như thế nào?

    Chỉ số tia cực tím (UV) đo cường độ của các tia nắng có hại và có thể giúp bạn biết khi nào cần tránh nắng để bảo vệ làn da và sức khỏe mắt khỏi những tổn thương nghiêm trọng. Khi ở ngoài trời, mức UV cao có thể báo hiệu ba nguy cơ sức khỏe chính.

Xem thêm